این 13 رمان، برترین آثار ادبی روسیه هستند! + نقد و بررسی
داستان نویسی در روسیه همیشه یک حرفه جدی بوده است. در جامعهای بدون آزادی، نویسندگان بزرگ و حقیقتگو، برخی از فاخرترین آثار ادبی روسیه را آفریدند که صدای بیصداها و وجدان یک ملت بودند. به قول الکساندر سولژنیتسین، بهترین نویسندگان روس «دولت دوم» کشور به حساب میآمدند. اگر به مکاتب فکری و فلسفی علاقه دارید، پیشنهاد میکنم 13 تا از بهترین رمان های روسی فهرست ما را در برنامه مطالعهتان قرار بدهید!

وجه مشترک بین بهترین آثار ادبی روسیه، داستان عالی، استعداد هنری، اصالت و ظرفیت درگیر کردن خوانندگان در تأمل عمیق و شخصی در مورد مهمترین سؤالات زندگی است. بهترین شاهکارهای ادبیات روسیه، از اشعار مثال زدنی پوشکین تا رمانهای گزنده و تلخ داستایفسکی، نمایشنامههای چخوف و داستانکهای نیکلای گوگول، انسان را به فکر وامیدارند.
لیست درخشانترین آثار ادبی روسیه
به قول هنری دیوید ثورو، بهترین کتابها را بایستی اول کار بخوانید، وگرنه ممکن است اصلاً فرصتی برای خواندن آنها نداشته باشید. بنابراین در لیست امروز نجوافکت، 13 کتاب ازبهترین آثار ادبی روسیه را معرفی خواهیم کرد.
13. مادر – ماکسیم گورکی
در سال 1905 زمزمههایی از یک انقلاب در روسیه به راه افتاد که در نهایت راه به جایی نبرد. با این حال، تزار وقت وادار شد تا در ارتباط با موضوعات متعددی کوتاه بیاید. همین نتیجه نصفه و نیمه، زمینه تزلزل پایههای امپراطوری روسیه را فراهم آورد. ماکسیم گورکی در یکی از زیباترین آثار ادبی روسیه، به سالهای حساس قبل از سرنگون شدن سلطنت میپردازد. کتاب «مادر» از دیدگاه کسانی روایت میشود که حامی انقلاب بودند بدون اینکه بدانند فرجام کار، آنها را به کدام سو خواهد برد.
پلاجیا نیلوونا، مادر کارگری که از زندگی عادی خود بیرون میآید و به جریان انقلابی میپیوندد، تصویری واقعگرایانه و انسانی از تاثیرات انقلاب بر فرد و خانواده ارائه میدهد. نثر گورکی با قدرت و احساس عمیق، توانسته است همدلی و اشتیاق خواننده را نسبت به شخصیتهای داستان برانگیزد و به طور موثر پیامهای اجتماعی و سیاسی خود را منتقل کند.
از دیدگاه تخصصی، کتاب «مادر» نه تنها یکی از بهترین رمان های روسی تحسین شده، بلکه یک سند تاریخی قابل تأمل است. گورکی با دقت در جزئیات و واقعگرایی بینظیر، تحولات اجتماعی و سیاسی زمانه خود را به تصویر میکشد و نشان میدهد چگونه ایدئولوژیها میتوانند زندگی افراد عادی را تغییر دهند. 3 فیلم اقتباسی نیز این کتاب ساخته شده و ما پیشنهاد میکنیم نسخه سال 1926 آن را ببینید.
12. مرگ ایوان ایلیچ – لئو تولستوی
امکان ندارد لیستی از برترین نویسندگان در ادبیات روسیه تهیه کنیم و نامی از تولستوی در آن نباشد.
“مرگ ایوان ایلیچ” یکی از بهترین آثار ادبی روسیه است که به زیبایی و با نگاهی رئالیست، عمیقاً به زندگی و مرگ انسان مینگرد. لئو تولستوی شخصیت ایوان ایلیچ را معرفی میکند، یک مقام دولتی سابق که در آخرین روزهای زندگیاش با بیماری مرگبار مواجه میشود. در یکی از بهترین رمان های روسی، تصویری متفاوت از معنای واقعی زندگی و مرگ میگیریم.
ایلیچ تمامی مراحل سوگ خودش را تجربه میکند؛ از کلافگی تا نگرانی، انکار و در نهایت پذیرش. تولستوی با زبانی شفاف و عمیق، عواطف و احساسات ایوان ایلیچ را به خواننده القا میکند. در عین حال، پنجرهای میگشاید به دنیای انسانی که با ترس و ناتوانی در برابر مرگ میجنگد.
مرگ ایوان ایلیچ از نظر زبانی و ساختاری، یکی از استثناییترین رمان های روسی معروف است. توانایی نویسنده در نمایش رویدادهای داخلی و خارجی شخصیت ایوان ایلیچ، به خواننده امکان میدهد تا به عمق واقعیتهای انسانی وجودی پی ببرد. تولستوی با استفاده از نثر شفاف و تصویرسازی دقیق، بافتی از داستان واقعگرایانه و شگفتانگیز را ارائه میدهد که همزمان با ارزشهای اخلاقی و فلسفی از جمله تواضع، توانمندی و عشق، خواننده را به تفکر و تأمل میاندازد.
11. نفوس مرده – نیکولای گوگول؛ یکی از دارکترین آثار ادبی روسیه

شیچیکوف، یک غریبه مرموز، به یک شهر استانی میرسد و با تعدادی از زمین داران ملاقات میکند. به هر کدام پیشنهادی عجیب میدهد؛ پیشنهاد میدهد نام رعیتهای مرده ای که هنوز اسمشان در سرشماری وجود دارد، بخرد تا کارفرمایان از شر مالیات رعایا راحت شوند. او از این «نفوس» به عنوان وثیقهای استفاده میکند تا خودش را به عنوان یک انسان محترم و نجیب جا بیندازد.
در این شاهکار درخشان از رمان های اجتماعی روسی که بی برو برگرد یکی از تاریکترین آثار ادبی روسیه به حساب میآید، گوگول گالری عجیب و غریبی از انواع انسانها خلق کرده است: از سوباکویچ خرسمانند تا مانیلوف احمق، و مهمتر از همه، شیچیکوف شیطان صفت. تصور کنید اگر گوگول را همراه با یکی از بهترین نویسندگان ژاپن یعنی استاد آکوتاگاوا، در یک اتاق محبوس میکردیم چه نتیجه محیرالعقولی تحویل میگرفتیم! آکوتاگاوا را نمیشناسید؟ سری به مقاله بهترین کتابهای ادبیات ژاپن ما بزنید!
نفوس مرده، به عنوان اولین و بهترین شاهکارهای ادبیات روسیه، یکی از غیرمعمول ترین آثار داستانی قرن نوزدهم است و طنزی ویرانگر درباره ریاکاری اجتماعی را در مقابل مخاطب میگذارد.
10. یوگنی اُنه گین – الکساندر پوشکین

یوگنی اُنه گین، شاهکار یکی از برترین نویسندگان در ادبیات روسیه است که روسها او را سرچشمه ادبیات خود میدانند. اثر منظوم شاعر افسانهای پوشکین که داستان آن در روسیه دهه 1820 میگذرد به حق یکی از بهترین آثار ادبی روسیه است که حداقل یک مرتبه باید آن را مطالعه کنید. یوگنی اُنه گین، سرنوشت سه مرد و سه زن را دنبال میکند. این کتاب داستانی جذاب، پر از معما و متنوع است. در طی داستان به تدریج شخصیتهای دیگری نیز وارد داستان میشوند که هریک، حکایت خود را دارند.
پوشکین با هنرمندی شخصیتها را به تصویر میکشد و از انحرافات ادبی، فلسفی و زندگی سخن میگوید که اغلب به شکلی بسیار طنزآمیز است. یوگنی انه گین، اثر مورد علاقه خود پوشکین نیز بود و امروز میلیونها خواننده، از این اثر لذت میبرند.
9. قهرمان دوران – میخائیل لرمانتوف

قهرمان دوران، یکی از بهترین آثار ادبی روسیه است که اتفاقات پرماجرا، آدم رباییها، دوئلها و دسیسههای مختلفی را دربر دارد. در داستان این کتاب، لرمانتوف به داستانهای سر والتر اسکات و لرد بایرون میپردازد که طی دهههای 1820 و 30 در جامعه روسیه بسیار محبوب بودند.
رمان لرمانتوف با شخصیت اصلی پچورین که ضدقهرمان کهن الگوی روسی است، شکوه زیادی برای خود به هم زد. کتاب قهرمان دوران، به عنوان یکی از رمان های تاریخی روسی در نگاه بسیاری از منتقدان بین المللی نیز از جمله بهترین آثار ادبی روسیه برشمرده شده است.
8. پدران و پسران – ایوان تورگنیف

یکی از آثار ادبی روسیه که خشم و توهین زیادی برای نویسندهاش استاد تورگنیف به همراه داشت! حکایت درباره بازاروف جوان است: پسری با استعداد، بی حوصله، تندخو و عاشق تشریح قورباغه. از مدرسه به خانه دوستش آرکادی کرسانوف سفر کرده، اما چیزی نمیگذرد که ابراز صریح اقتدار و قراردادهای اجتماعی بازاروف، باعث دعوا و درگیریهای عاشقانه میشود. این سوءتفاهمها، خانواده کرسانوف را کاملا متحول میکند. داستان کتاب پدران و پسران، منعکس کننده تغییراتی است که در سراسر روسیه قرن نوزدهم روی دادهاند. به نظرم این اثر، یکی از بهترین کتاب های روسی است که تا زندهاید، باید بخوانید تا درک کنید چرا اولین باری که اظهار استقلال کردید، با چهره برافروخته والدینتان روبرو شدید. (دوست دارید تا زندهاید، کتابهای فاخر بیشتری بخوانید؟ لیست 10 تایی بهترین کتابهای پیشنهادی ما را ببینید!)
هنگامی که کتاب پدران و پسران برای اولین بار منتشر شد، خشم پیر و جوان، مرتجع، رمانتیک و رادیکال را برانگیخت. در همان زمان، تورگنیف به خاطر مهارتش به عنوان نویسندهای که بینشی بیبدیل در یکی از برترین رمان های روانشناختی روسی ارائه داد، مورد تحسین فلوبر، موپاسان و هانری جیمز قرار گرفته بود. پدران و پسران در حال حاضر یکی از بهترین کتاب های نویسندگان روس در قرن نوزدهم برشمرده میشود.
این کتاب با توصیف کشمکشهای نسلی در جریان تحولات اجتماعی، به وضوح برخورد بین اشراف قدیمیتر روسیه و رادیکالیسم جوانی را که پیشبینیکننده انقلاب آینده بود، به تصویر میکشد. ایوان تورگنیف با لحنی زیرکانه و موشکافانه، به خوانندگان امروزی هم پیشنهاد میکند تا با نگاهی به اطرافشان، به آشوبهای جهان بیندیشند و به دنیایی که مدام درحال تغییر است، از زاویه ای جدید بنگرند.
7. جنگ و صلح – لئو تولستوی

در مبارزه روسیه با ناپلئون، تولستوی شاهد یک تراژدی بود؛ ماجرایی که تمام بشریت را درگیر کرد.
جنگ و صلح به طور گستردهای بر حمله ناپلئون به روسیه در سال 1812 تمرکز دارد و سرگذشت سه تن از شناختهشدهترین شخصیتهای ادبیات را دنبال میکند: پییر بزوخوف، پسر نامشروع یک کنت که برای میراث خود میجنگد و آرزوی تحقق معنوی دارد؛ شاهزاده آندری بولکونسکی، که خانواده خود را پشت سر میگذارد تا با ناپلئون وارد نبرد شود؛ و ناتاشا روستوف، دختر جوان زیبای یک نجیب زاده که هر دو مرد را مجذوب خود میکند.
با تهاجم ارتش ناپلئون، تولستوی به طرز درخشانی شخصیتهایی را با پیشینههای مختلف – دهقانان و اشراف، غیرنظامیان و سربازان – در یکی از فاخرترین آثار ادبی روسیه گردهم میآورد. آنها با مشکلات منحصر به فرد روزگار، تاریخ و فرهنگ خود مبارزه میکنند. در ادامه داستان، این شخصیتها از ویژگیهای خود فراتر میروند و به یکی از تکاندهندهترین و انسانیترین چهرههای ادبیات جهان تبدیل میشوند.
6. دکتر ژیواگو – بوریس پاسترناک

داستان حماسی یکی از ماندگارترین آثار ادبی روسیه، در مورد تأثیرات انقلاب روسیه و پیامدهای آن بر یک خانواده بورژوایی بود اما تا سال 1987 در اتحاد جماهیر شوروی منتشر نشد. یکی از نتایج انتشار آن در غرب، رد کامل پاسترناک توسط مقامات شوروی بود. وقتی در سال 1958 پاسترناک جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد، مجبور شد آن را رد کند. این کتاب به سرعت به یکی از بهترین کتاب های نویسندگان روس و پرفروشترین کتاب بین المللی تبدیل شد.
دکتر یوری ژیواگو، آلتر ایگوی پاسترناک، یک شاعر، فیلسوف و پزشک است. عشق او به لارا، همسر یک انقلابی، زندگیش را مختل کرده. ماهیت ظریف شخصیت دکتر، او را در برابر بی رحمی و سخت گیری بلشویکها آسیب پذیر میکند. شعرهایی که او مینویسد، یکی از زیباترین بخشهای کتاب دکتر ژیواگو به حساب میآیند.
5. داستانهای دُن – میخائیل شولوخف

کتاب داستانهای دن، یکی از بهترین آثار ادبی روسیه در ژانر حماسی است که در قالب 4 جلدی به رشته تحریر در آمده است. میخائیل الکساندرویچ شولوخوف، سه جلد اول را از سال 1925 تا 1932 نوشت و در مجله شوروی اکتبر 1928-1932 منتشر نمود. جلد چهارم در سال 1940 به پایان رسید. ترجمه انگلیسی سه جلد اول، با همین عنوان در سال 1934 منتشر شدند.
این رمان یکی از برجسته ترین آثار ادبیات روسیه در قرن بیستم به حساب میآید. داستان این حماسه، زندگی و مبارزات قزاقها را در طول جنگ جهانی اول، انقلاب روسیه و جنگ داخلی روسیه به تصویر میکشد. در سال 1965، شولوخف بابت تألیف یکی از بهترین شاهکارهای ادبیات روسیه، جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد.
4. پیکار با سرنوشت – واسیلی گروسمان

داستان یکی از بهترین آثار ادبی روسیه یعنی پیکار با سرنوشت، داستان حماسی کشوری است که از طریق سرنوشت یک خانواده مجرد به نام شاپوشنیکفها روایت میشود. با نزدیک شدن به نبرد استالینگراد، شخصیتهای گروسمان باید سرنوشت خود را در دنیایی که توسط استبداد ایدئولوژیک و جنگ از هم پاشیده شده، رقم بزنند.
کتاب پیکار با سرنوشت، در زمان حکومت شوروی و در سال 1960 تکمیل شد اما سپس توسط KGB مصادره گردید و فرصتی برای انتشار پیدا نکرد. تا اینکه در سال 1980 به غرب قاچاق شد و در آنجا به عنوان یکی از بهترین آثار ادبی روسیه مورد استقبال قرار گرفت.
3. یک روز از زندگی ایوان دنیسوویچ – الکساندر سولژنیتسین

شاید زمانی که اولین کلمات داستان «یک روز از زندگی ایوان دنیسوویچ» در مجله شوروی نووی میر در سال 1962 منتشر شد، کسی تصورش را نمیکرد زمانی به یکی از تکاندهندهترین آثار ادبی روسیه تبدیل شود. این کتاب به عنوان یک اثر کلاسیک از ادبیات معاصر شناخته میشود. داستان کتاب درباره یک زندانی در اردوگاه کار اجباری به نام ایوان دنیسوویچ شوخوف است. کتاب با جزئیات بی رحمانه و تلخ، مبارزه ایوان برای حفظ حیثیت خود در برابر ستم کمونیستی را توصیف میکند.
پرترهای فراموش نشدنی از جهان اردوگاههای کار اجباری استالین در کتاب یک روز از زندگی ایوان دنیسوویچ، این اثر را به یکی از بهترین کتاب های نویسندگان روس تبدیل کرده اند. منتقدان به سبب انتشار همین کتاب، نام سولژنیتسین را به عنوان “یک نابغه ادبی که استعدادش با قدرت بیانش مطابقت دارد” در میان اسامی بهترین نویسندگان روسیه جا داده اند.
2. تدفین پارتی – لیودمیلا اولیتسایا

آگوست 1991، یک آپارتمان پرآشوب در شهر نیویورک، و گروهی از مهاجران روسی که دور بستر مرگ هنرمندی به نام آلیک جمع شده اند. شخصیت کاریزماتیک آلیک مورد علاقه همه آنهاست، به ویژه زنانی که به نوبت از او پرستاری میکنند. خاطرات اطرافیان از مرد محتضر و زندگی آنها در روسیه، با بحث و جدل مشخص میشود. آلیک چه کسی را بیشتر از همه دوست داشت؟ آیا باید آنطور که همسر الکلیاش نینا میخواهد، قبل از مرگش او را غسل تعمید بدهند یا توسط خاخامی که اتفاقاً حضور دارد، با دینی که با آن به دنیا آمده آشتی اش بدهند؟ و معنای کودتای یلتسین برای آنها چه خواهد بود، که در سرتاسر جهان، در مسکو گمشده آنها و همچنین درست در مقابل چشمان آنها در CNN اتفاق میافتد؟
این گروه شگفتانگیز، ساکنان اولین رمان لودمیلا اولیتسکایا هستند که به زبان انگلیسی منتشر شده است. رمان تدفین پارتی به عنوان یکی از بهترین آثار ادبی روسیه، در فهرست نهایی جایزه بوکر روسیه قرار گرفت و هر جا که نسخههای ترجمه شده آن منتشر شده، مورد تحسین قرار گرفته است.
کتاب تدفین پارتی ترکیبی از همه چیز است: همزمان خندهدار و غمگین، عمیق و مضحک. نویسنده به زیبایی افکار و احساسات پیچیده مخاطب را در مواجهه با زندگی و مرگ، عشق و از دست دادن، با بیانی لطیف به تصویر میکشد.
1. باغ آلبالو- آنتون چخوف

نوبتی هم باشد، نوبت یکی از محبوبترین و معروف ترین نویسندگان روس، آنتون چخوف است. باغ آلبالو در اولین نمایش جهانی در تئاتر دوبلین اجرا شد.
در کمدی تراژدی چخوف – که شاید محبوب ترین نمایشنامه او هم باشد – خانواده گایف توسط نیروهای قدرتمند، نیروهایی که ریشه در اعماق تاریخ، و در جامعه اطرافشان دارند، از هم پاشیده میشوند. آنها به طرز ناامیدکنندهای بدهکارند: از آنها خواسته شده تا قید باغ زیبای آلبالوی خود را بزنند، زمینهایشان را بفروشند و بی خیال املاکشان شوند. خانواده تلاش میکنند قاطعانه عمل کنند.
داستان زیبای یکی از بهترین آثار ادبی روسیه، مضامینی روشن از بیهودگی فرهنگی ارائه می دهد: تلاشهای بیهوده اشراف برای حفظ موقعیت خود، و تلاش بورژوازی برای یافتن معنایی در ماتریالیسم نوپدیدارش. این دراماتورژی نیروهای اجتماعی-اقتصادی در روسیه در آغاز قرن بیستم است، از جمله ظهور طبقه متوسط پس از الغای رعیت در اواسط قرن نوزدهم و افول قدرت اشراف. (عاشق چخوف هستید؟ ما هم همینطور. مقاله معرفی بهترین آثار چخوف را برای همین آماده کردهایم!)
پیشنهاد ما: اثری جهانی از محبوبترین و منفورترین نویسنده روس!

در تمام روسیه، هیچ نویسندهای نیست که مثل فئودور داستایوفسکی، درام را با قدرت تمام ارائه بدهد. به جرأت میتوانم بگویم حتی کسانی که داستایفسکی را به باد انتقاد میگیرند، ته ذهنشان قدرت فلسفه بافی و پردازش شخصیت او را تحسین میکنند. طغیان شخصیتهای داستان، بیانی جسورانه و گاه تلخ، مرزهای احساسی بسیار واقعی را به روشهای بسیار طبیعی و همه جانبه به مخاطب القا میکنند.
چیزی که در کتاب ابله میخوانیم، جوهره زندگیست. روایتی آنقدر واقع گرایانه که در نگاه اول، به اغراق شبیه شده است. بخشی از کتاب ابله را بخوانید تا متوجه منظورم شوید.
نمیفهمیدم چطور این آدمهایی که سالهای دراز زندگی در پیش دارند نمیتوانند ثروتمند بشوند (گرچه هنوز هم این معما برایم ناگشوده مانده). مرد فقیری را میشناختم که بعدها شنیدم از گرسنگی مرده. یادم هست که از این خبر کفرم در آمد. اگر ممکن میبود که این مرد زنده بشود، گمان میکنم او را خودم میکشتم. گاهی یک هفتهای حالم بهتر میشد و از خانه بیرون میرفتم. اما عاقبت از دید خیابان و مردم چنان به خشم میآمدم که تا چند روز به عمد در به روی خود میبستم، گرچه میتوانستم مثل همه بیرون بروم.
تحمل دیدن این همه آدم را که مدام در تکاپویند و به هر کنج و کنار سر میکشند و پیوسته دل مشغول و عبوس و نگراناند و در پیاده رو از کنار من میگذرند، نداشتم. حاصل این غم دائم و نگرانی و تکاپوی همیشگی و این کینهی تمام نشدنی آنها چیست؟ (آنها بدخواهاند، بد خواه و بد نهاد!) گناه دیگران چیست که آنها بدبختاند و با وجود شصت سالی که در پیش دارند، نمیتوانند از زندگی لذت ببرند؟… همه، دستهای پینه بستهی خود را نشان میدهند و باخشم فریاد میزنند: “ما مثل خر کار میکنیم و جان میکَنیم، مثل سگ گرسنگی میکشیم و دیگران به جای کار کیف میکنند و ثروتمند هم هستند.”(و این ورد همیشگی زبانشان است!) من که دلم برای این جور احمقهای وامانده اصلاً نمیسوزد. نه حالا میسوزد و نه هرگز سوخته. این حرف را با سربلندی میزنم… اگر فلانی میلیون میلیون پول ندارد تقصیر کیست؟ گناه از کیست که او کوه کوه سکههای طلای ناپلئون و لویی ندارد؟
سخن آخر
هر گوشهای از آثار ادبی روسیه را که بنگرید، یک سمفونی زیبا از کلمات خواهید دید که با هر ضربه قلم و هر کلمه، تصاویر زندهای از تجربه انسان را ترسیم میکند.
معروف ترین نویسندگان روس، استعداد منحصر به فردی در به تصویر کشیدن ماهیت شرایط انسانی دارند. آثار آنها مانند همیشه، مرتبط و قدرتمند در دنیای مدرن باقی مانده اند. این آثار کلاسیک جاودانه فقط داستان نیستند، بلکه نگاهی اجمالی به روح یک ملتاند و تأثیر آنها بر ادبیات جهان قابل اغراق نیست.
کدام یک از رمان های معروف روسی لیست امروز را خواندهاید؟ به نظرتان جای کدام کتابها در فهرست ما خالیست؟ مشتاق شنیدن ایدههای شما هستیم!
سؤالات متداول
کدام رمان های روسی بهترین هستند؟
در میان رمان های روسی، برخی از آنها به عنوان شاهکارهای ادبی شناخته می شوند. این رمان ها به دلیل عمق و ظرافت شخصیت پردازی، پیچیدگی داستان و تأملات فلسفی مورد تحسین قرار گرفته اند.
در اینجا برخی از بهترین رمان های روسی آورده شده است:
جنگ و صلح اثر لئو تولستوی
جنایت و مکافات اثر فئودور داستایفسکی
ابله اثر فئودور داستایفسکی
مرشد و مارگاریتا اثر میخائیل بولگاکف
داستان یک مرد واقعی اثر بوریس پاسترناک
دیروز اثر آنتون چخوف
کدام نویسندگان روس آثاری تأثیرگذار در ادبیات جهان داشته اند؟
نویسندگان روسی آثاری تأثیرگذار در ادبیات جهان داشته اند. آنها با خلق آثاری ماندگار، به رشد و توسعه ادبیات جهان کمک کرده اند.
برخی از تأثیرگذارترین نویسندگان روس عبارتند از:
لئو تولستوی (1828-1910)
فیودور داستایفسکی (1821-1881)
آنتون چخوف (1860-1904)
ولادیمیر ناباکوف (1899-1977)
میخائیل بولگاکف (1891-1940)
کدام آثار ادبی روسیه در فرهنگ عامه روسیه نقش مهمی داشته اند؟
جنگ و صلح اثر فئودور داستایفسکی
اوگنی انه گین اثر الکساندر پوشکین
نفوس مرده اثر نیکولای گوگول
مرشد و مارگاریتا اثر میخائیل بولگاکوف
ابلوموف اثر ایوان گنچاروف