11 تا از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن

حکایات، روایات و مفاهیم بهترین کتاب های ژاپنی، مضامینی از جمله عشق، زندگی و تجربه انسانی را به میان آورده و مخاطب را به چالش می‌کشند، او را با روح خودش روبرو می‌کنند و رذالت‌ها و کمالات اخلاقی را پیش روی خواننده می‌گذارند.

بهترین کتاب های ادبیات ژاپن که باید پیش از مرگ خواند

کتابخواران عزیز، لیست بهترین کتاب‌هایی که باید قبل از مرگ بخوانید را تمام کردید و حالا مشتاق بهترین کتاب های ادبیات ژاپن هستید؟ در مقاله امروز نجوافکت، بهترین کتاب های ژاپنی در ژانرهای مختلف، از فلسفی و درام گرفته تا رمانتیک و جنایی را معرفی خواهیم کرد.

1. هزار درنا – یاسوناری کاواباتا؛ یکی از بهترین کتاب های ژاپنی

کتاب هزار درنا اثر یاسوناری کاواباتا، یکی از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن است که جایزه نوبل را نیز از آن خود نموده. داستانی درخشان پر از آرزو، پشیمانی‌ها و نوستالژی؛ تقریباً همان حسی که زندگان را به دنیای مردگان پیوند می‌دهد.

کیکوجی در حال شرکت در مراسم سنتی چای پس از مرگ والدینش، با معشوقه سابق پدرش یعنی خانم اوتا روبرو می‌شود. در ابتدا کیکوجی از طبیعت ظریف او وحشت زده می‌شود، اما دیری نمی‌گذرد که تسلیم اشتیاق می‌شود؛ اشتیاقی با عواقب غم انگیز و غیرقابل پیش بینی.

تراژدی این اثر از بهترین کتاب های ژاپنی نه تنها برای دو عاشق، بلکه برای دختر خانم اوتا نیز اتفاق می‌افتد که دلبستگی‌های کیکوجی به زودی به سمت او نیز کشیده می‌شود.

کاواباتا به زیبایی مرگ، حسادت و جاذبه را حول هنر ظریف مراسم چای گرد هم آورده است؛ یعنی جایی که هر حرکتی با معنای عمیقی همراه می‌شود.

2. زنی با دامن بنفش – ناتسوکو ایمامورا

رمانی پرفروش و برنده چندین جایزه، پر از دسیسه‌های روان‌شناختی درباره دو زن مجرد و مرموز که یکی از آنها، دیگری را از دور آزار می‌دهد. این کتاب از لیست بهترین کتاب های ادبیات ژاپن، حاصل هنر یکی از تحسین‌شده‌ترین نویسندگان جوان ژاپنی یعنی ناتسوکو ایماموراست. «زنی با دامن بنفش» در سال 2023 به عنوان یکی از بهترین کتاب های ژاپنی معرفی شد.

تقریباً هر روز، زنی با دامن بنفش یک نان خامه ای می‌خرد و به پارک می‌رود و در آنجا روی نیمکتی می‌نشیند تا آن را بخورد، چون بچه‌های محلی به او طعنه می‌زنند. راوی ناشناخته که زنی با ژاکت زرد است، همیشه خدا دامن بنفش داستان را در پارک می‌بیند. از دور زن دامن بنفش، شبیه یک دختر مدرسه ای به نظر می‌رسد، اما روی صورتش لکه‌های پیری دیده می‌شود و موهایش خشک و زبر است. او مانند زن ژاکت زرد، مجرد است، در یک آپارتمان کوچک و فرسوده زندگی می‌کند و آه در بساط ندارد.

زن ژاکت زرد او را به هتلی می‌کشاند که خودش هم در آن کار می‌کند. به زودی زن دامن بنفش با رئیس هتل ارتباط برقرار می‌کند. متأسفانه، هیچ کس زن ژاکت زرد را نمی‌شناسد یا به او اهمیت نمی‌دهد. این تفاوت بین او و زن دامن بنفش است.

یکی از پرفروش ترین کتاب های ادبیات ژاپن، «زنی با دامن بنفش» فضایی جدی، خشک و فوق العاده منحصر به فرد دارد. پویایی حسادت، مکانیسم‌های قدرت در محل کار، و آسیب‌پذیری زنان مجرد، در روایت این مورد از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن بررسی می‌شوند. با مطالعه این کتاب درمی‌یابید که تمایل گاه مأیوس‌کننده به دیده شدن، تا چه حد می‌تواند انسان را به فساد فرو ببرد.

3. کافکا در کرانه – هاروکی موراکامی؛ یکی از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن

یکی از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن که قطعاً اسمش به گوش کتاب خوان‎‌ها خورده است. کافکا در کرانه، یک سفر تمام عیار از واقعیت متافیزیکی است و توسط دو شخصیت برجسته ساخته می‌شود. یک پسر نوجوان به نام کافکا تامورا از خانه فرار می‌کند. حال مقصدش یا فرار از یک پیش‌گویی وحشتناک ادیپی است، یا برای جستجوی مادر و خواهر گمشده‌اش.

نفر دوم مرد ساده لوح و سالخورده ای است به نام ناکاتا، که هرگز از یک مصیبت در دوران جنگ بهبود نیافته. اکنون به دلایلی مانند ابتدایی ترین فعالیت‌های زندگی روزمره، به سمت کافکا کشیده شده است. مثل او، ناکاتا نیز نمی‌تواند مشکلات زندگی را درک کند و تنها مصاحبانش گربه‎‌ها هستند.

روایت این دو در یکی از بهترین آثار نویسندگان ژاپنی، همانقدر برای ما اسرار آمیز است که برای خودشان. داستان با وقایع مسحور کننده همراه می‌شود و تا این اثر از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن را تمام نکنید آن را زمین نخواهید گذاشت. گفتگوی گربه‌ها پرمغزتر از بحث آدمیان است، یک دلال شبح مانند در شهر پرسه می‌زند، سربازانی که ظاهراً از جنگ جهانی دوم برگشته‌اند در جنگلی سرگردانند و طوفان‌های باران ماهی (حتی بدتر از آن) از آسمان می‌بارند. یک قتل وحشیانه رخ می‌دهد که هویت قربانی و عامل آن معماست.

اما همه چیز در نهایت پاسخ داده می‌شود؛ درست زمانی که سرنوشت درهم تنیده کافکا و ناکاتا به تدریج فاش می‌شود و یکی از سرنوشت خود کاملاً فرار می‌کند اما دیگران به خودی خود شروعی تازه دارند.

4. جنگل نروژی – هاروکی موراکامی

تورو، یک دانشجوی جوان آرام و جدی در توکیو، به نائوکو، یک زن جوان زیبا و درون‌نگرا علاقه‌مند شده است. اما شور و اشتیاق متقابل آنها با مرگ غم‌انگیز بهترین دوستشان در سال‌ها قبل همراه است. تورو به تدریج با زندگی دانشگاهی و تنهایی و انزوایش کنار می‌آید، اما نائوکو فشارها و مسئولیت‌های زندگی را غیرقابل تحمل می‌یابد. تورو با عقب نشینی بیشتر به دنیای خودش، ناخودآگاه به سراغ دیگران می‌رود و به سوی یک زن جوان به شدت مستقل جذب می‌شود.

کتاب جنگل‌ نروژی یکی از بهترین کتاب های ژاپنی رمانتیک و ملایم موراکامی است و ترکیبی باشکوه از موسیقی، حال و هوا و روحیه دهه شصت میلادی را به نمایش می‌گذارد. داستان بلوغ عاشقانه یک دانشجوی کالج، که به طرز درخشانی عشق اولش را تجربه می‌کند و ناامیدانه اما قهرمانانه به زندگی ادامه می‎‌دهد.

5. وقتی یتیم بودیم – کازوئو ایشیگورو

پیچ و خم حافظه انسان، یعنی جایی که در آن با ترفندهای مختلف خودمان را تطبیق و تغییر می‌دهیم، خود را فریب می‌دهیم و با آن خود را رهایی می‌بخشیم. این قلمرویی است که کازوئو ایشیگورو برای خودش و برای ما ساخته است. او در رمان‌های قبلی‌اش، این دنیای درونی و جلوه‌های آن را با خلاقیت و ظرافتی نادر، طنز زیرکانه و بصیرت، در زندگی شخصیت‌هایش بررسی کرده است. در یکی از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن یعنی «وقتی یتیم بودیم» که اولین رمان ایشیگورو در پنج سال گذشته به حساب می‌آید، دوباره به این قلمرو بازمی‌گردیم تا قدرت گذشته و تأثیر آن را برای تعیین زمان حال ببینیم.

کریستوفر بنکس، پسری انگلیسی که در اوایل قرن بیستم در شانگهای به دنیا آمده، در نُه سالگی یتیم می‌شود. مادر و پدرش هر دو تحت شرایط مشکوکی ناپدید می‌شوند. او برای ادامه زندگی به انگلیس فرستاده می‌شود، می‌کوشد تا به یک کارآگاه مشهور تبدیل شود. بیش از بیست سال بعد، به شانگهای بازمی گردد، یعنی جایی که جنگ چین و ژاپن در جریان است. هدف کریستوفر این است که معمای ناپدید شدن‌ والدینش را حل کند.

«وقتی یتیم بودیم» بعد از کتاب «کلارا و خورشید» یکی از بهترین کتاب های ژاپنی اثر ایشیگوروست. سرگذشت کریستوفر کنترل‌شده و دقیق روایت می‌شود. این حجم از دقت و ظرافت برای کسی که زندگی خود را وقف بررسی جزئیات و سختی‌های تفکر عینی کرده، تعجب‌آور نیست. اما درون لایه‌های روایت او به آرامی آنچه را که نمی‌تواند ببیند یا نخواهد دید آشکار می‌شود: اینکه حافظه‌اش، حتی با وجود اینکه خودش نمی‌‎خواهد، از آسیب‌های دوران کودکی اش تأثیر به سزایی گرفته اند.

6. پرده جهنم – ریونوسکه آکوتاگاوا

شکی نیست که آکوتاگاوا بیش از هر نویسنده دیگری در زمان خود، فردیت داشت و در ادبیات ژاپن انبوهی از آثار هنری در میان برترین نویسندگان در ادبیات ژاپن، اغلب رد پایی غم انگیز و غیرعادی از خود به جای گذاشته است. بدون شک شاهکارهای آکوتاگاوا، بسیاری از نویسندگان و منتقدان پرولتری که اکنون صحنه را در دست دارند، خشمگین می‌کند.

کتاب پرده جهنم نیز به عنوان یکی از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن، مانند بسیاری دیگر از آثار این نویسنده، با تند و تیزی به ساختارشکنی می‌پردازد. آکوتاگاوا تلخی و رذالت‌های انسانی را با تمام سیاهی و زشتی‌اش از پس پرده بیرون می‌کشد، تصویر جهنم را با قلم یک نقاش اسطوره‌ای رسم می‌کند و به این جمله شکسپیر معنا می‌بخشد: «جهنم خالیست و شیاطین، همه اینجا هستند.»

7. راشومون و داستان‌های کوتاه – ریونوسکه آکوتاگاوا

ریونوسکه آکوتاگاوا که در آغاز قرن بیستم فعالیت داشت، داستان‌هایی از تحولات فرهنگی ژاپن خلق کرد که در آن زمان، جوامع کوته بین و نژادپرست را نگران می‌کرد. آکوتاگاوا برخلاف بسیاری از نویسندگان عصر خود که یا به متریال مستهجن رو آورده بودند یا نمایشنامه کابوکی می‌نوشتند، یک مدرنیست بود و برخی از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن را خلق کرد. او نثری صیقلی و ظریف می‌نوشت که به‌طور ماهرانه‌ای نیازها و نقص‌های انسان را آشکار می‌کرد.

راشومون تنها یکی از صحنه‌های حکایت آکوتاگاواست که حقیقت پنهان شده زیر ظاهر خوش رنگ و لعاب جوامع انسانی را آشکار می‌کند.

8. خدمتکار و پروفسور – یوکو اوگاوا

«پروفسور» یک استاد ریاضی باهوش است که با یک مسئله عجیب و غریب درگیر شده: از زمانی که یک ضربه سنگین به سرش خورده، تنها با هشتاد دقیقه حافظه کوتاه مدت به زندگیش ادامه می‌دهد. خدمتکارش هم یک خانه دار جوان زیرک است، پسرکی ده ساله دارد و از پروفسور هم مراقبت می‌کند.

هر روز صبح، خدمتکار دوباره خودش را به پروفسور معرفی می‌کند. رابطه عجیب و زیبایی بین آنها شکوفا می‌شود. اگرچه پروفسور نمی‌تواند خاطرات را برای مدت طولانی نگه دارد (مغز او مانند نواری است که هر هشتاد دقیقه یک بار فرمت می‌شود)، اما ذهنش هنوز با معادلات ظریف گذشته زنده است. این مورد از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن، با تمام نظم و ترتیب بیان شده خود، دنیایی شاعرانه را هم برای خدمتکار و هم برای پسر خردسالش آشکار می‌کند.

پروفسور قادر است ارتباط بین ساده‌ترین مقادیر – مانند سایز کفش خدمتکار و جهان – را کشف کند. همین امر، زندگی آنها را به هم نزدیکتر و عمیق‌تر می‌کند؛ حتی برای وقتی که حافظه اش کاملاً از بین می‌رود.

9. کتاب پنج حلقه – میاموتو موساشی

کتاب پنج حلقه (Go Rin no Sho) بدون شک یکی از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن محسوب می‌شود که به کنجوتسو و هنرهای رزمی می‌پردازد. کتاب پنج حلقه توسط شمشیرزن افسانه‌ای ژاپنی، میاموتو موساشی در حدود سال 1645 نوشته شده است. موساشی در اواخر عمر خود، رو به گوشه نشینی آورد و کتاب پنج حلقه را در قالب پنج طومار نوشت. امروزه ترجمه‌های زیادی از این کتاب وجود دارد و مخاطبان فراوانی مجذوب این کتاب ارزنده و یکی از محبوب ترین کتاب های ژاپنی شده‌اند. نه تنها هنرمندان رزمی و مردم سراسر آسیای شرقی، بلکه تمام ساکنان این جهان می‌توانند از کتاب پنج حلقه درس زندگی بگیرند.

برخی از رهبران تجاری خارجی، بحث‌های این کتاب در مورد تضاد و استفاده از مزیت مرتبط با تجارت را بسیار سودمند می‌دانند. تکنیک‌های Hyōhō Niten Ichi-ryū که دنیای مدرن امروزی از آن به عنوان راهنمای تکنیک و فلسفه استفاده می‌کند، اولین بار توسط میاموتو مطرح شده‌اند.

میاموتو در سراسر متن کتاب، به مخاطب یادآوری می‌کند که این زندگی سر شوخی با هیچکس ندارد. او مکرراً متذکر می‌شود که شکوفایی‌های فنی بیش از حد، ضررآفرین  هستند. به علاوه اشاره می‌کند که تمام تکنیک‌ها، صرفاً روشی برای از بین بردن حریف هستند. بارها به این نکته اشاره می‌کند که درک بیان این کتاب، برای نبرد در هر مقیاسی مهم است؛ خواه دوئل تن به تن باشد یا یک نبرد عظیم. میاموتو بارها تکرار می‌کند که این کتاب را «صرفاً نخوانید بلکه تمرین کنید».

10. حکایت گنجی – موراساکی شیکیبو

این پرتره نفیس، یکی از بهترین آثار نویسندگان ژاپنی است که زندگی درباری در ژاپن قرون وسطی را روایت می‌کند. کتاب در قرن یازدهم و توسط خانم موراساکی شیکیبو نوشته شده است. روایت گنجی در یکی از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن، به طور گسترده ای به عنوان اولین رمان جهان شناخته می‌شود. گنجی، شاهزاده درخشان، پسر یک امپراتور است. او شخصیتی پرشور دارد که طبیعت طوفانی، شرایط خانوادگی، روابط عاشقانه، اتحادها و تغییر سرنوشت سیاسی هسته اصلی این حماسه باشکوه را تشکیل می‌دهد. جزئیات و مفاهیم شاعرانه و فوق العاده، درعین حفظ فضای سنتی خود به خواننده مدرن اجازه می‌دهند تا از حکایت گنجی لذت ببرد و آن را به عنوان یک گنجینه معاصر بشناسد.

موراساکی شیکیبو یا بانو موراساکی، خانم رمان‌نویس، شاعر و خدمتکار دربار امپراتوری ژاپنی در دوره هیان بود. او بیشتر به‌عنوان نویسنده داستان گنجی شناخته می‌شود که به زبان ژاپنی بین سال‌های 1000 تا 1008 نوشته شده است.

البته «موراساکی شیکیبو» نام واقعی او نیست، چون در دوره هیان نام بردن از زنان درباری یک حرکت موهن برشمرده می‌شد (به استثنای شاهزادگان و معشوقه‌ها). اگرچه برخی از محققان احتمال داده‌اند که نام خانم موراساکی شیکیبو، ممکن است تاکاکو (فوجیوارا تاکاکو) بوده باشد. در دفتر خاطرات او آمده است که به خاطر شخصیت اصلی داستان گنجی به او لقب «موراساکی» (به معنی شکوفه ارغوانی ویستریا) داده‌اند. «شیکیبو» نیز به موقعیت پدرش در دفتر تشریفات اشاره دارد.

11. تاوان – میناتو کانائه

تا به حال به مخیله‌تان خطور کرده که شاید زندگی اطرافیان‌مان آنقدرها هم که می‌پنداریم، خوش و خرم نباشد؟ کسی چه می‌داند دوست دوران کودکی‌مان که بچه بغل در بازار محل راه می‌رود و به رویش لبخند می‌زند، با چه شیاطینی دست و پنجه نرم می‌کند؟

کتاب تاوان که یکی از بهترین کتاب های ژاپنی میناتو کانائه برشمرده می‌شود، اخیراً به عنوان یکی از بهترین کتاب های ادبیات ژاپن در ژانر جنایی و معمایی معرفی شده است. در دنیایی که مردمش با روزمرگی‌ها و قضاوت‌هایشان درباره یکدیگر درگیرند، نظرهای خاله زنکی می‌دهند و جلوتر از دماغشان را نمی‌بینند، اتفاقی هولناک برای یک دختربچه می‌افتد. اما چهار دوست او که شاهد صحنه‌ای دلخراش بوده‌اند، چطور با این ترومای بزرگ کنار خواهند آمد؟ آیا سایه‌های ترس و نفرت دست از سر آنها برمی‌دارند؟ آن مرد آشنا کیست که هیچکس چهره‌اش را به خاطر ندارد؟ سرکوب وحشت و کینه چه بر سر آینده چهار دخترک خواهد آورد؟

کانائه در موفق‌ترین رمان جنایی بلند خود، ابایی ندارد که به روابط خانوادگی سمی بپردازد، از تابوهای اجتماعی سخن بگوید و در چهره خانواده‌ها اشتباهاتشان را فریاد بزند. انتهای کتاب یکی از رضایت‌بخش‌ترین پایان بندی‌هایی است که می‌توانید تصور کنید و شرط می‌بندم مورمورتان خواهد شد. اگر هنوز هم برای معماهایی که ذهنتان را منفجر کنند سرتان درد می‌کند، لیست بهترین کتاب های جنایی ما را ببینید.

تجربه نویسنده: نویسندگان ژاپنی و گربه‌ها

یکی از المان‌هایی که احتمالاً در اکثر آثار ادبیات و هنر ژاپن به وفور مشاهده کرده‌اید، گربه است که نماد شانس، خوش اقبالی و علامتی مقدس از سوی خدایان قلمداد می‌شود.

یکی از کتاب‌های مورد علاقه من در میان بهترین کتاب های ادبیات ژاپن، «من یک گربه هستم» اثر ناتسومه سوسه‌کی است که یکی از اساتید و از برترین نویسندگان در ادبیات ژاپن به حساب می‌آید. این کتاب، حقیقتاً در نوع خودش یک شاهکار کمیک است. داستان در توکیو قبل از جنگ جهانی اول اتفاق می‌افتد. شخصیت اصلی کتاب، بچه گربه‌ای است که در اطراف خانه صاحبش پرسه می‌زند، به صحبت‌های مردم گوش می‌دهد و ارتباط صاحبش با همسرش، همسایه‌ها و دانش آموزانش را مسخره می‌کند. باید این کتاب را شخصاً بخوانید تا بدانید چه اندازه خنده دار و قابل درک است.

من الان یک گربه هستم. اگر کسی از شما می‌پرسد که گربه بودن چگونه است، یک نسخه از همین کتاب را به او بدهید و جیم شوید! خواندن این کتاب، درست مانند داشتن یک گربه به عنوان حیوان خانگی می‌ماند – لذت بخش، گاهی روشنگرانه و گاهی آزار دهنده.

سخن آخر

دنیای ادبیات، مکانی وسیع و شگفت‌انگیز است، اما در بهترین کتاب های ژاپنی لطفی واقعاً خاص وجود دارد.

نحوه نگارش نویسندگان ژاپن، جادوی تجربه انسانی را به تصویر می‌کشد و آن را در قالب کلماتی زیبا و قابل تامل بیان می‌کند. از کلاسیک‌های باستانی تا شاهکارهای مدرن، ادبیات ژاپنی با روش خاص و ماورایی‌اش ما را به دنیایی دیگر منتقل می‌کند. آثار برترین نویسندگان ژاپنی، به ما این احساس را می‌دهند که نه تنها یک داستان را می‌خوانیم، بلکه داریم آن را زندگی می‌کنیم.

بهترین کتاب های ادبیات ژاپن، گویای تسلط نویسندگان سرزمین آفتاب تابان بر دانش زبان و توانایی‌هایشان در برانگیختن احساساتی قدرتمند است. در یک کلام، هنر قلم ژاپنی‌ها تحسین برانگیز است. جهان تا ابد معترف به قدرت ماندگار ادبیات ژاپن و تأثیر آنها بر زندگی نسل‌های گذشته و آینده خواهد بود.

سؤالات متداول

ترین هازبان و ادبیاتسرگرمیمحبوب ترین ها