عملکرد بمب اتم چگونه است؟ | تاریخچه، انواع و مکانیسم عملکرد بمب های هسته ای

سلاحهای هستهای، مخربترین تسلیحاتی هستند که تاکنون توسط بشر ساخته شده اند. انفجار یک بمب اتم معادل 15 کیلوتن TNT، در کمتر از 5 دقیقه میتواند ساکنان یک شهر کوچک را به زیر خاک بفرستد. سؤال اینجاست که کارکرد بمب اتم چگونه است؟ ترکیب مرگبار عناصر رادیواکتیو با قوانین فیزیک، چطور به انفجاری میانجامد که آثار آن حتی بعد از گذشت بیش از نیم قرن همچنان باقیست؟
عملکرد بمب هسته ای اصولاً با آزاد کردن مقدار زیادی انرژی در مدت زمان کوتاه اتفاق میافتد. این انفجار اتمی باعث ایجاد یک موج انفجاری فوق مخرب همراه با پالس گرمای شدید و تشعشع میشود. برای درک بهتر گسترده تخریب پذیری عملکرد بمب اتم، قدرت خورشید را تصور کنید که داخل یک جسم ویرانگر مهار شده باشد. این قدرت یک سلاح هسته ای است؛ نیرویی از طبیعت که قادر است شهرها را در یک لحظه نابود کند.
اما ساخت این ترکیب جهنمی چطور ممکن است؟ یک بمب اتم از چه چیزی ساخته میشود و چرا انفجار آن چنین فجایعی به دنبال دارد؟ در این مقاله از نجوافکت به تمام سؤالات شما درباره بمب اتم پاسخ خواهیم داد.
تاریخچه سلاحهای هسته ای و تست عملکرد بمب اتم
ایالات متحده برای اولین بار عملکرد بمب اتم را در 16 ژوئیه 1945 (تست ترینیتی) در مکزیک آزمایش کرد. یک ماه بعد، در روزهای ششم و نهم آگوست 1945 بمبهای هستهای «پسر کوچولو» و «مرد چاق» را روی هیروشیما و ناکازاکی انداخت. این حمله ناجوانمردانه، بیش از 200 هزارنفر را به کام مرگ کشید و موجب تلفات و خسارتهای بسیار گستردهای شد که حتی تا امروز نیز آثار آن باقیست.
اتحاد جماهیر شوروی اولین عملکرد بمب هسته ای خود را در سال 1949 آزمایش کرد. در اوج این جریان در دهه 1960، ایالات متحده تقریباً 30000 کلاهک هسته ای داشت. در طول دهه 1980، اتحاد جماهیر شوروی بیش از 40000 کلاهک هسته ای داشت. امروزه کل موجودی سلاح هسته ای در ایالات متحده تقریباً 8000 کلاهک است.

در حال حاضر 9 کشور دارای تسلیحات هسته ای هستند: ایالات متحده، روسیه، بریتانیا، فرانسه، چین، هند، پاکستان، اسرائیل و کره شمالی.
معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای (NPT) توسط 189 کشور امضا شد و در سال 1970 لازم الاجرا اعلام گردید. این معاهده از پنج کشور که وجود سلاح هسته ای در آنها به رسمیت شناخته شده – یعنی ایالات متحده، روسیه، بریتانیا، فرانسه و چین- میخواهد که حسن نیت داشته و از تکنولوژی خود در مقاصد مخرب و ویرانگرانه استفاده نکنند.
عملکرد بمب هسته ای چگونه است؟

قبل از اینکه درباره عملکرد بمب اتم صحبت کنیم، باید از کوچکترین ذره تشکیل دهنده جهان بگوییم: یعنی اتم. به یاد داشته باشید که یک اتم از سه ذره زیر اتمی – پروتون، نوترون و الکترون – تشکیل شده است. مرکز یک اتم که هسته نام دارد، از پروتون و نوترون تشکیل میشود. پروتونها دارای بار مثبت هستند. نوترونها اصلا بار الکتریکی ندارند و الکترونها دارای بار منفی هستند. نسبت پروتون به الکترون همیشه یک به یک است، بنابراین اتم دارای بار خنثی خواهد بود.
هرچند داستان به این سادگی نیست. خواص یک اتم، بسته به تعداد ذرات آن به طور قابل توجهی تغییر میکند. اگر تعداد پروتونها را تغییر دهید، به طور کلی با یک عنصر متفاوت مواجه میشوید. اگر تعداد نوترونهای یک اتم را تغییر دهید، با یک ایزوتوپ سروکار خواهید داشت.
ایزوتوپ، نسخه ای از یک عنصر است که تعداد پروتونهای آن تغییری نکرده اند اما تعداد نوترونهای متفاوتی دارند. این تغییرات در جرم اتمی تأثیر میگذارند و در نتیجه، عملکرد اتم را تغییر میدهند. برخی ایزوتوپها پایدارند و برخی دیگر مانند اورانیوم، رادیواکتیو بوده و به تدریج طی فرایند واپاشی، تشعشعاتی از خود ساطع میکنند.
سه نوع واپاشی رادیواکتیو وجود دارد:
- واپاشی آلفا: از یک هسته، دو پروتون و دو نوترون متصل به یکدیگر خارج میشوند. این ذره به نام ذره آلفا معروف است.
- واپاشی بتا: یک نوترون به پروتون تبدیل میشود، و یک الکترون به ذرهای به نام آنتینوترون تغییر ماهیت میدهد. الکترون خارج شده، ذره بتا نام دارد.
- شکافت خود به خود: این حالت وقتی روی میدهد که یک هسته به دو قسمت تقسیم شود. این فرآیند، میتواند نوترونها را به بیرون پرتاب کند تا به پرتوهای نوترونی تبدیل شوند. همچنین امکان دارد انفجاری از انرژی الکترومغناطیسی به نام پرتو گاما از هسته ساطع گردد. پرتوهای گاما تنها نوع تشعشعات هسته ای هستند که به جای ذرات متحرک، در اثر آزاد شدن انرژی تولید میشوند.
در طول شکافت، هستههای اتمهای سنگین خاص به هستههای کوچکتر و سبکتر تقسیم میشوند و انرژی اضافی در این فرآیند آزاد میشود. این فرایند گاهی اوقات میتواند خود به خود رخ دهد، اما در برخی هستههای عناصر خاص و ناپایدار میتوان همین واکنش را از یک منبع خارجی القا کرد.
برای شکافت هسته، یک نوترون به سمت هسته شلیک میشود و باعث ناپایداری و شکافت میگردد. در برخی از عناصر – مانند ایزوتوپهای خاص اورانیوم و پلوتونیوم – فرآیند شکافت نوترونهای اضافی را نیز آزاد میکند. اگر این نوترونها توسط اتمهای مجاور جذب شوند، میتوانند واکنش زنجیرهای ایجاد کنند.
همجوشی برعکس این داستان عمل میکند: برخی از هستههای سبک وزن وقتی در معرض دما و فشار بسیار بالا قرار گیرند، میتوانند با هم ترکیب شوند و هستههای سنگینتری تشکیل دهند. در این فرآیند انرژی فوق العاده زیادی آزاد میشود.
در سلاحهای هستهای مدرن، از شکافت و همجوشی استفاده میشود. عملکرد بمب اتم در تنها یک کلاهک منفرد میتواند در کسری از ثانیه، حجم عظیمی از انرژی انفجاری آزاد کند که از مجموع تمام سلاحهای استفاده شده در طول جنگ جهانی دوم بیشتر خواهد بود؛ از جمله بمبهای مرد چاق و پسر کوچولو، دو بمب اتمی که در ژاپن استفاده شدند و خرابی زیادی به بار آوردند و موجب مرگ بیش از 200 هزار شهروند غیرنظامی شدند.
عملکرد بمب اتم شکافت چگونه است؟

در یک بمب شکافت، سوخت باید در تودههایی جداگانه در اندازه جرم بحرانی نگهداری شود تا واکنش شکافت پیش از موعد تحریک نشود. هدف این است که از انفجار پیش از موعد جلوگیری شود. جرم بحرانی، به معنی حداقل جرم مواد شکافت پذیر مورد نیاز برای انجام یک واکنش شکافت هسته ای است.
در مرحله بعد، نوترونهای آزاد باید وارد جرم فوق بحرانی شوند تا شکافت آغاز شود. با استفاده از یک مولد نوترونی، نوترونهای لازم برای انجام واکنش تولید خواهند شد. این مولد، یک گلوله کوچک از پلونیوم و بریلیوم است که با فویل از باقی قسمتهای هسته سوخت شکافت پذیر جدا میشود. در این ژنراتور، واکنشهای زیر رخ میدهند:
- هنگامی که تودههای زیر بحرانی به هم میرسند و پولونیوم به طور خود به خود ذرات آلفا را ساطع میکند، فویل شکسته میشود.
- سپس این ذرات آلفا با بریلیوم-9 برخورد میکنند. در نتیجه این برخورد، بریلیوم-8 تولید شده و نوترونهای آزاد تولید میکند.
- در نهایت نوترونها فرایند شکافت را آغاز میکنند.
تا قبل از انفجار، محتوای بمب بایستی تا حد ممکن مورد شکافت قرار بگیرد. این کار با محدود کردن واکنش شکافت در یک ماده متراکم به نام لایه افزوده انجام میشود که معمولاً برای ساخت آن از اورانیوم 238 استفاده میشود. لایه افزوده توسط واکنش شکافت هسته، گرم و منبسط میشود. سپس در اثر انبساط، فشار را بر روی هسته شکافت وارد کرده و فرایند انبساط هسته را کند میکند. لایه افزوده نوترونها را به درون هسته شکافت منعکس میکند و کارایی واکنش شکافت را افزایش میدهد.
عملکرد بمب اتم شکافت چطور آغاز میشود؟

ساده ترین راه برای گرد هم آوردن تودههای زیربحرانی، ساختن تفنگی است که یک جرم را به سوی جرم دیگر شلیک کند. یک کُره از اورانیوم U-235 در اطراف مولد نوترونی ساخته شده و یک گلوله کوچک از U-235 برداشته میشود. گلوله در یک سر لوله بلندی قرار میگیرد که مواد منفجره در پشت آن هستند. کُره اورانیوم نیز در انتهای دیگر قرار میگیرد. یک سنسور فشار سنج، ارتفاع مناسب برای انفجار را تعیین میکند. به دنبال آن، فرایند به این شکل دنبال میشود:
- مواد منفجره محترق شده و گلوله را به سمت پایین میرانند.
- گلوله به کُره و ژنراتور برخورد میکند و واکنش شکافت را آغاز میکند.
- واکنش شکافت آغاز میشود.
- بمب منفجر میشود.
بمبی که روی هیروشیما انداخته شد، یعنی بمب پسر کوچولو یا «Little Boy»، از این نوع بمب بود و جرم 20 کیلوتنی (معادل 20000 تن TNT) با بازدهی حدود 1.5 درصد داشت. یعنی 1.5 درصد از مواد، قبل از انفجار مواد شکافته شده بودند.
راه دوم برای ایجاد یک جرم فوق بحرانی، مستلزم فشرده سازی تودههای زیربحرانی است. به این منظور، تودهها بایستی طی یک انفجار داخلی با یکدیگر ادغام شوند. بمب مرد چاق «Fat Man»، بمبی که روی ناگاساکی انداخته شد، یکی از این بمبهای به اصطلاح انفجار از داخل بود.
عملکرد بمب اتم همجوشی چگونه است؟

برای اینکه عملکرد چنین بمبی را درک کنید، تصور کنید که در یک محفظه بمب، یک بمب شکافت انفجاری و یک محفظه سیلندر از اورانیوم 238 (لایه افزوده) وجود داشته باشد. در داخل لایه افزوده، لیتیوم دوترید (سوخت) و یک میله توخالی از پلوتونیوم 239 در مرکز سیلندر قرار دارد.
محافظی از اورانیوم 238، سیلندر را از بمب انفجاری جدا میکند. فضاهای باقی مانده در محفظه بمب نیز با استفاده از فوم پلاستیکی پر میشوند. در طی مراحل انفجار بمب، اتفاقات زیر روی میدهند:
- بمب شکافت از داخل منفجر میشود و اشعه ایکس منتشر میکند.
- این اشعه ایکس، داخل بمب و لایه افزوده را به شدت گرم میکند. محافظ مانع از انفجار زودرس سوخت میشود.
- گرما باعث میشود لایه افزوده منبسط شود و بسوزد و به لیتیوم دوترات فشار وارد کند.
- لیتیوم دوترات حدود 30 برابر فشرده میشود.
- موج فشاری، فرایند شکافت را در میله پلوتونیومی آغاز میکند.
- میله شکافت پرتو، گرما و نوترون آزاد میکند.
- نوترونها وارد لیتیوم دوترات میشوند، با لیتیوم ترکیب شده و تریتیوم میسازند.
- ترکیب دما و فشار بالا برای انجام واکنشهای همجوشی تریتیوم-دوتریوم و دوتریوم-دوتریوم کافی است و گرما، تشعشع و نوترون بیشتری تولید میکند.
- نوترونهای حاصل از واکنشهای همجوشی باعث ایجاد شکافت در قطعات اورانیوم-238 موجود در لایه افزوده و محافظ میشوند.
- شکافت قطعات لایه افزوده و محافظ، تشعشع و گرمای بیشتری تولید میکند.
- بمب منفجر میشود.
همه این رویدادها در حدود 600 میلیاردم ثانیه (550 میلیاردم ثانیه برای انفجار بمب شکافت، و 50 میلیاردم ثانیه برای رویدادهای همجوشی) اتفاق میافتند. نتیجه امر، یک انفجار عظیم با قدرت 10000 کیلوتن است – یعنی 700 برابر قوی تر از انفجار پسر کوچولو.
کلاهک هسته ای چیست؟

انفجارهای مورد استفاده در سلاحهای گرما-هسته ای، اغلب به عنوان اولیه (انفجارهای شیمیایی و شکافت) و ثانویه (انفجار همجوشی بعدی) توصیف میشوند. با این حال، مکانیسمهای واقعی به طور قابل توجهی پیچیده تر هستند.
مثلا یک شکافت اولیه خالص ناکارآمد خواهد بود؛ توده پلوتونیوم قبل از اینکه بیشتر پلوتونیوم-239 فرصت شکافت پیدا کند، خود به خود منفجر خواهد شد. در عوض، میتوان با گنجاندن گاز هیدروژن (متشکل از ایزوتوپهای دوتریوم و تریتیوم) در مرکز یک گودال توخالی، واکنش را تقویت کرد. همانطور که پلوتونیوم اطراف دچار شکافت میشود، گاز هیدروژن تحت همجوشی قرار میگیرد و نوترون را آزاد میکند و باعث ایجاد شکافت بعدی میشود.
انفجار ثانویه نیز صرفاً از سوخت همجوشی تشکیل نشده است. درون آن، لایهای از شمع جرقه شکافتی قرار دارد که از پلوتونیوم 239 یا اورانیوم 235 تشکیل میشود. همانطور که انفجار اولیه سوخت را از خارج فشرده میکند، مواد شمع به حالت فوق بحرانی رسیده و شکافت انجام میشود. این امر هیدروژن را از داخل گرم میکند و واکنشهای همجوشی بیشتری را ترتیب میدهد.
در اثر همجوشی طی عملکرد بمب هسته ای، نوترون آزاد میشود. این نوترونها به لایه ای از اورانیوم که سوخت همجوشی را احاطه کرده است برخورد کرده و باعث شکافت اتمهای آن میشوند. این شکافت معمولاً بیش از نیمی از بازده انفجاری کل سلاح را تشکیل میدهد.
سلاحهای گرما هسته ای که شامل این «لایه افزوده» اورانیوم نیستند، بمبهای نوترونی نامیده میشوند. در عملکرد بمب هسته ای این نوع، نوترونهای آزاد شده در اثر همجوشی از سلاح آزاد میشوند. بنابراین، عملکرد بمب اتم نوترونی نسبت به سلاحهای معمولی با قدرت یکسان، تشعشع بیشتری ایجاد میکند. در طول جنگ سرد، چنین سلاحهایی برای استفاده در برابر حملات تانک و با هدف از کار انداختن خدمه تانک بدون نیاز به تخریب فیزیکی تانک به کار میرفتند.
نتیجه انفجار بمب هسته ای چیست؟

انفجار یک سلاح هستهای باعث تخریب در گسترهای عظیم میشود. مخروبه برجا مانده پس از انفجار، حاوی ذرات میکروسکوپی از محتویات بمب خواهد بود. به همین دلیل است که انفجار بمب اتمی بر روی هدفی مانند یک شهر پرجمعیت باعث خسارات بسیار زیادی میشود. درجه آسیب بستگی به فاصله از مرکز انفجار بمب دارد که به آن مرکز یا مکان صفر میگویند. هر چیزی به مرکز نزدیکتر باشد، آسیب شدیدتری خواهد دید.
آسیب انفجار عملکرد بمب هسته ای در اثر چند عامل رخ میدهد:
- موج گرمای شدید ناشی از انفجار؛
- فشار ناشی از موج ایجاد شده در اثر انفجار؛
- تابش – تشعشع؛
- ریزش رادیواکتیو، که شامل ابرهایی از ذرات رادیواکتیو ریز، گرد و غبار و بقایای بمب است که دوباره به زمین میریزد.
در مکان صفر، عملکرد بمب اتم باعث میشود تا همه چیز بلافاصله با دمای خیلی زیاد (تا 500 میلیون درجه فارنهایت یا 300 میلیون درجه سانتیگراد) تبخیر شود. بیشتر تلفات جانی ناشی از سوختگی در اثر گرمای شدید، صدمات ناشی از پرتاب شدن زبالههای مخروبه در اثر موج انفجار و قرار گیری در معرض تشعشعات شدید در شعاع خارجی مکان صفر رخ میدهند.
فراتر از منطقه مکان صفر، تلفاتی ناشی از گرما، تشعشعات و آتش سوزیهای ناشی از موج گرمای آزاد شده در اثر عملکرد بمب هسته ای ایجاد میشوند. در درازمدت، بادهای غالب سبب پراکنش مواد رادیواکتیو در منطقه وسیعتری میگردند و آلودگی سریعتر پخش میشود. ذرات رادیواکتیو وارد منبع آب شده و افرادی که در فاصله دور از انفجار باشند، از طریق استنشاق و بلع به این ذرات رادیواکتیو آلوده میگردند.
پروژه منهتن چه بود؟

پروژه منهتن یک پروژه تحقیقاتی و فوق سری بود که توسط ایالات متحده در طول جنگ جهانی دوم و با هدف بررسی عملکرد بمب هسته ای انجام شد. رابرت اوپنهایمر در طی این پروژه مسئولیت و رسایت آزمایشگاه لوس آلاموس را بر عهده داشت. هدف اصلی پروژه منهتن، ساخت اولین بمب اتم در تاریخ بود. این پروژه در سال 1939 آغاز شد و با آزمایش موفقیت آمیز دو بمب در سال 1945 به اوج خود رسید. این بمبها علیه شهرهای ژاپنی هیروشیما و ناگاساکی استفاده شدند و نتیجه این عملکرد بمب هسته ای، منجر به تسلیم ژاپن و پایان جنگ جهانی دوم شد.
موفقیت پروژه منهتن نقطه عطفی در تاریخ نظامی بود که عصر هسته ای را آغاز کرد و چشم انداز ژئوپلیتیک جهانی را به طور اساسی تغییر داد. همچنین سؤالات اخلاقی عمیقی در مورد استفاده از چنین سلاحهای قدرتمند و مخربی را مطرح کرد که جوامع دارای تسلیحات اتمی، بارها و بارها اخلاقیات و عرف خود را زیر سوال برده اند. راستی، فیلم اوپنهایمر را تماشا کردهاید؟ میدانستید نولان برای بازسازی صحنه انفجار، از یک بمب واقعی استفاده کرده است؟! در مقاله فکتهای فیلم اوپنهایمر، حقایق باورنکردنی دیگری هم داریم!
بزرگترین بمب اتم که تا کنون ساخته شده چه بوده است؟

بزرگترین سلاح اتمی آزمایش شده به نام بمب تزار (Tsar Bomba) که بر اساس دیتای موجود از عملکرد بمب اتم، بازده حدودی آن 50 مگاتن تخمین زده شده، مخربترین سلاح اتمی محسوب میشود که تا کنون ساخته شده است. با وجود آمار اعلام شده، ظرفیت بمب تزار قطعاً حداقل دوبرابر بیشتر از چیزی بود که اعلام شد. قدرت انفجاری بمب تزار، حداقل 3500 مرتبه بیشتر از پسر کوچک تخمین زده شد. این بمب اتمی هیولا که توسط اتحاد جماهیر شوروی طراحی شده بود، به معنای واقعی کلمه به عنوان “پادشاه بمبها” نامگذاری شده است.
قدرت انفجاری بمب تزار چقدر بود؟

بمب تزار پس از انفجار، یک گلوله آتشین تولید کرد که قطر آن به 4 کیلومتر میرسید و ابر قارچی آن بیش از 60 کیلومتر ارتفاع داشت. موج انفجار در بیش از 1000 کیلومتر دورتر احساس شد و موج شوک آن در 4000 کیلومتری منبع نیز شناسایی شد. برای اینکه مقیاس قدرت ویرانگر بمب تزار را درک کنید، این را درنظر بگیرید: اگر بمبی که روی هیروشیما انداخته شد در یکی از شهرهای بزرگ ایالات متحده مانند شهر نیویورک منفجر شود، 264000 نفر را خواهد کشت و 512000 تن مجروح خواهند شد.
حالا اگر بمب تزار در همان شهر انداخته شود، بیش از 7.6 میلیون نفر را میکشد و 4.2 میلیون نفر را مجروح میکند. با تمام این اوصاف، چطور ممکن است تست بمب تزار هیچ کشتهای نداده باشد؟! در مقاله بمب تزار، به این سوال پاسخ دادهایم.
کدام کشورها سلاح هسته ای دارند؟

ایالات متحده اولین کشوری بود که تسلیحات هسته ای تولید کرد و اولین بمب اتم شکافت را در سال 1945 منفجر کرد. هفت سال بعد، ایالات متحده اولین بمب هیدروژنی را در طی “عملیات پیچک” با موفقیت آزمایش کرد. تا سال 2018، ایالات متحده حدود 6500 کلاهک هستهای داشت که سلاحهای بازنشسته شده و در انتظار برچیدن نیز جزء آنها به شمار میآمدند.
اتحاد جماهیر شوروی اولین بار در سال 1949 تواناییهای هسته ای و عملکرد بمب هسته ای خود را توسعه داد. امروزه انبار مهمات مدرن روسیه شامل حدود 7000 کلاهک اتمی است.
فرانسه (~ 300 کلاهک)، چین (~ 260)، انگلستان (~ 215)، پاکستان (~ 130) و هند (~ 120) نیز دارای سلاح هسته ای هستند و در مراتب بعدی قرار میگیرند. اسرائیل هنوز به طور رسمی تواناییهای هسته ای خود را تایید نکرده و در بسیاری از منابع، از تصدیق وجود سلاح هسته ای سرباز میزند.
چند بمب اتم کره زمین را نابود میکند؟
تصور کنید غولهای آتشینی از آسمان فرو بریزند و زمین را در انبوهی از شعله و غبار فرو ببرند. بلایی که بر سر هیروشیما و ناکازاکی آمد دو شهر را به نابودی کشید. از سوی دیگر، این حقیقت که آدمی توان ساخت تسلیحات جهنمی با قدرت چند هزاربرابر مانند بمب تزار را دارد، یک سؤال تاریک به وجود میآورد: چند تا از این غولهای ویرانگر برای نابودی کامل سیاره ما کافی است؟
پاسخ قاطعی برای این سوال وجود ندارد، زیرا به عوامل متعددی مانند قدرت انفجاری هر بمب، محل انفجار و شرایط آب و هوایی بستگی خواهد داشت. این سوال، رقصی غمبار میان اعداد و حقایق است. دانشمندان تخمین میزنند که صدها تا چند هزار بمب اتم با قدرتهای مختلف، میتوانند زمین را به ویرانهای تبدیل کنند.
تصور کنید تنها یک بمب، میتواند چه بلایی به سر سیاره ما بیاورد. بمب تزار، غول بیرحم هیدروژنی، با قدرت انفجاری 1800 برابر قویتر از بمب هیروشیما، در سال 1961 توسط شوروی آزمایش شد. انفجار آن، قارچی عظیم از آتش و دود به ارتفاع 60 کیلومتر به آسمان فرستاد و موج انفجار آن تا 1000 کیلومتر دورتر احساس شد. اگرچه بمب تزار هرگز در جنگی استفاده نشد، اما قدرت مخرب آن نشاندهنده پتانسیل وحشتناک سلاحهای هستهای برای نابودی است.
سخن آخر
کارکرد بمب اتم، به نوعی این جمله بهاگاواد گیتا را از جنبهای تاریک تبدیل به واقعیت میکند: «حالا من مرگ هستم؛ نابودگر جهان».
خوش شانس هستیم که تست عملکرد بمب هسته ای بعد از امضای معاهده جامع ممنوعیت آزمایش تسلیحات هستهای در سال 1996 ممنوع اعلام شد. در اوج جنگ سرد در اواسط دهه 1980، جهان در مجموع بیش از 60000 کلاهک هسته ای داشت. امروزه این تعداد به 15000 رسیده که نشان دهنده کاهش 75 درصدی است.
چالشی که امروز همچنان وجود دارد این است که باید به دفاع از خلع سلاح هستهای، تقویت موافقتنامههای بینالمللی و ترغیب به شفاف سازی در ارتباط با وجود سلاح هستهای ادامه داد. تسلیحات هستهای و عملکرد بمب هسته ای، مقوله پیچیدهای هستند و از این رو بایستی با ترکیبی از اصول دیپلماسی و همکاری بین ملل، با آن برخورد کرد.
سؤالات متداول
برای ساخت بمب اتم به چه موادی نیاز است ؟
برای ساخت بمب اتم به دو ماده اصلی نیاز است:
مواد شکافتی، که در اثر برخورد با نوترون به دو اتم کوچکتر تقسیم میشوند و مقدار زیادی انرژی آزاد میکنند. دو ایزوتوپ اورانیوم، اورانیوم-235 و اورانیوم-238، و همچنین ایزوتوپ پلوتونیم-239، مواد شکافتی هستند.
مواد منفجره، که برای فشرده کردن مواد شکافتی به اندازه کافی برای ایجاد یک واکنش زنجیرهای استفاده میشوند. مواد منفجره معمولی مانند TNT یا تیانتی با نیتروژن میتوانند برای این منظور استفاده شوند.
علاوه بر این دو ماده اصلی، برای ساخت بمب اتم به مواد و تجهیزات دیگری نیز نیاز خواهد بود؛ از جمله:
مواد پرکننده؛
مواد پوششی؛
مواد انفجاری ثانویه؛
و سیستمهای کنترل.
اگر تمام بمب های هسته ای منفجر شوند چه اتفاقی خواهد می افتد ؟
اگر تمام بمبهای هستهای منفجر شوند، عواقب آن برای زمین و بشریت بسیار فاجعهبار خواهد بود. انفجار این بمبها باعث ایجاد موج انفجار، گرمای شدید و تشعشعات رادیواکتیو میشود که تأثیرات مخربی بر محیط زیست و سلامت انسان خواهد داشت.
بیشترین بمب اتم در کدام کشور است؟
بر اساس ارزیابی موسسه صلح استکهلم، روسیه با ۱۶۰۰ کلاهک اتمی بیشترین بمب اتم را در جهان دارد. ایالات متحده با ۱۴۵۴ کلاهک اتمی در رتبه دوم قرار دارد. چین با ۳۵۰ کلاهک اتمی، فرانسه با ۲۹۰ کلاهک اتمی، بریتانیا با ۲۲۰ کلاهک اتمی و هند با ۱۶۰ کلاهک اتمی در رتبههای بعدی قرار دارند.
کدام کشورها بمب اتم دارند؟
در حال حاضر، ۹ کشور در جهان به طور رسمی اعلام کردهاند که دارای بمب اتم هستند. این کشورها عبارتند از:
ایالات متحده آمریکا
روسیه
چین
فرانسه
بریتانیا
هند
پاکستان
کره شمالی
مخرب ترین بمب اتم تاریخ کدام است؟
مخرب ترین بمب اتم تاریخ، بمب تزار نام دارد که توسط اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۶۱ آزمایش شد. این بمب یک بمب هیدروژنی بود که قدرتی برابر با ۵۰ مگاتن تیانتی داشت. قدرت انفجار این بمب ۱۵۰ برابر بمبهای هستهای که بر روی هیروشیما و ناگاساکی انداخته شد، بود.
بمب تزار در ارتفاع ۶۰ کیلومتری از سطح زمین منفجر شد و باعث ایجاد یک ابر قارچی به ارتفاع ۵۸ کیلومتری شد. این ابر قارچی از فاصله ۱۰۰ کیلومتری قابل مشاهده بود.