بزرگترین مارهای ایران + تصاویر

تا به حال با خود فکر کرده اید اگر هنگامی که در طبیعت قدم می‌زنید، با یکی از بزرگترین مارهای ایران روبرو شوید، چه خواهید کرد؟!

مارها، از جالب ترین حیوانات طبیعت هستند. شاید دست و پا نداشته باشند، اما به طرز شگفت آوری سریعتر از آنچه هستند که تصورش را دارید!

بزرگترین مارهای ایران کدام گونه ها هستند؟

حدود 30 خانواده مختلف از مارها، تا کنون شناسایی و گروه بندی شده اند. دانشمندان روز به روز، انواع بیشتری از مارها را در گوشه و کنار مناطق مختلف کشف‌ می‌کنند. تحقیقات ژنتیکی نیز به ما کمک‌ می‌کنند تا آنها را با دقت بیشتری طبقه بندی کنیم.

چه مارها را دوست داشته باشید چه از آنها متنفر باشید، نمی‌توان این واقعیت را انکار کرد که مارها تقریباً در هر گوشه جهان یافت‌ می‌شوند. در سراسر جهان، چیزی بیش از 3000 گونه مار در سراسر جهان زندگی می‌کنند. هنوز تعداد زیادی از آنها هم شناسایی نشده باقی مانده اند.

با ما در این مقاله از نجوافکت همراه باشید تا لیستی از بزرگترین مارهای ایران را بررسی کنیم.

1. مار شتری (مار سلطنتی)

نام علمی: Spalerosophis diadema

• مارهای شتری بالغ، نسبتاً باریک هستند و‌ می‌توانند تا 180 سانتی متر (71 اینچ) رشد کنند از این نظر، به راحتی از بزرگترین مارهای ایران به شمار می‌روند.
• عموماً به رنگ روشن و شنی هستند. خط و خال تیره و سری مایل به قرمز دارند.م
• فلس‌های روی سر مار شتری درخشش رنگین کمانی خاصی دارند.
• مارهای شتری در ایران بیشتر در بیابان‌های شنی و دشت‌های سنگلاخ زندگی‌ می‌کنند.

این مار معمولاً زیر سنگ‌، ریشه‌های درختان یا لانه‌های رها شده حیوانات در جنوب ایران پیدا می‌شود. در بیابان‌ها، مار شتری برای دسترسی آسان به غذا و آب، نزدیک واحه‌ها می‌مانند. عمدتاً روی زمین زندگی می‌‎کنند، اما برای بالا رفتن از درختان مشکلی ندارند.

اگرچه مارهای شتری بیشتر در نور روز فعالیت می‌کنند، اما در فصول گرم، شکار در غروب را ترجیح‌ می‌دهند. سم آنها به اندازه کافی قوی هست که طعمه را‌ بکشد؛ اما ضعیف تر از آن است که به انسان آسیب برساند. این مار از مارمولک‌ها، پرندگان، پستانداران کوچک و حتی مارهای دیگر تغذیه می‌کنند!

این خزنده سریع، در هنگام احساس خطر یا تهدید می‌کوشد فرار کند یا برای ترساندن شکارچیان، به سرعت به اطراف حرکت می‌کند تا آنها را بترساند. مار شتری اگر گیر بیفتد، می‌تواند به طور غیرقابل پیش بینی رفتار تهاجمی از خود نشان دهد. نیش این مار می‌تواند دردناک باشد، بنابراین اگر با مار شتری روبرو شدید، فاصله خود را حفظ کنید.

2. طلحه مار

نام علمی: Malpolon moilensis

به نام کبرای دروغین نیز شناخته‌ می‌شود.

• اندازه مارهای بالغ به طور متوسط 80-140 سانتی متر (31-55 اینچ) هستند، اما طول نمونه‌های بلندتر به 190 سانتی متر (75 اینچ)‌ می‌رسد.
• چشمانشان درشت و گرد است.
• ممکن است لکه تیره ای روی صورت مار ببینید که از روی گونه‌ها و فک می‌کند.
• رنگشان قهوه ای روشن یا کاهی است. الگوی شطرنجی با لکه‌های قهوه ای در سراسر بدن آنها وجود دارد. در مقابل، شکم مار کم رنگ تر است.
• طلحه مار در ایران، در نزدیکی بیابان‌های سنگلاخ و بوته‌های خشک زندگی می‌کند.
• در طول روز از مارمولک، جوندگان، سوسک و پرندگان کوچک تغذیه‌ می‌کند. با این حال، ممکن است زمان گرم بودن هوا، در شب به شکار برود.

عجیب است که طلحه مار با وجود سمی بودن، در تجارت حیوانات خانگی اگزاتیک طرفداران زیادی دارد! با این حال، قبل از اینکه تصمیم بگیرید این مار را به عنوان حیوان خانگی نگهداری کنید، فکرهایتان را بکنید. طلحه مار نیز یکی از بزرگترین مارهای ایران به شمار می‌آید و عمدتاً در اطراف خوزستان و هرمزگان مشاهده می‌شود.

برخی طلحه مارها آرام هستند، اما برخی دیگر می‌توانند خیلی تندمزاج باشند. طلحه مار به گریزپا بودنش معروف است. بنابراین، تنها مارگیرهای باتجربه‌ می‌توانند با آنها سروکله بزنند.

طلحه مار در صورت احساس تهدید، خودش را پهن‌ می‌کند و زوائد گردنش را به عنوان وسیله ای برای ارعاب، باز می‌کند. همین رفتار است که باعث شده طلحه مار نام دیگرش، یعنی «کبرا دروغین» را به دست بیاورد. سم این مار به اندازه کافی قوی نیست که انسان را بکشد، اما‌ می‌تواند باعث درد و تورم طاقت فرسایی شود.

3. گرزه مار

نام علمی: Macrovipera lebetinus

افعی گرزه مار به نام افعی دماغه غرب آسیا، افعی لوانتین، افعی لبنانی، افعی کوهستانی، و مار تابوتی نیز شناخته‌ می‌شود.

• گرزه مارهای بالغ تا 150 سانتی متر (59 اینچ) طول رشد‌ می‌کنند.
• سرهای صاف، پهن و مثلثی شکل با پوزه صاف دارند.
• رنگ آنها خاکستری، بژ یا خاکی است و لکه‌ها و راه راه‌های قهوه ای یا مایل به آبی در طول بدن خود دارند.

گرزه مار، یکی از خطرناک‌ترین و بزرگترین مارهای ایران به شمار می آید. گرزه مارها ساکنان شبانه تپه‌های سنگلاخ، بوته زارها و دره‌های کوهستانی هستند. زیستگاه گرزه مار، عمدتاً در استان‌های شمال و شمال غرب ایران است.

ممکن است در روزهای آفتابی، گرزه ماری را ببینید که زیر سایه درختان استراحت می‌کند. در زمستان برای حفظ گرما به صورت گروهی به خواب زمستانی‌ می‌روند اما بقیه سال را به تنهایی شکار‌ می‌کنند.

افعی‌‌های گرزه مار، شکارچیانی قهار هستند که در نزدیکی منابع آب کمین می‌کنند. اگرچه کند حرکت‌ می‌کنند، اما هنگام ضربه زدن به طرز فریبنده ای سریع عمل می‌کنند. گرزه مار بالغ، از مارمولک‌ها، پرندگان و موش‌ تغذیه‌ می‌کند. از طرف دیگر، مارهای جوان حشرات را ترجیح‌ می‌دهند.

حوادث مارزدگی در اثر حمله گرزه مار نسبتاً شایع است، چون این مار در مناطق شهری با جمعیت انسانی متراکم زندگی می‌کند. علائم نیش گرزه مار شامل درد شکم و تاول در اطراف ناحیه گزش خواهد بود. در موارد شدید، قربانیان ممکن است بر اثر خونریزی داخلی بمیرند.

اگر گرزه مار به شما حمله کرد، سریعاً به دنبال درمان و تزریق پادزهر باشید!

4. مار علفزار (ناتریکس)

نام علمی: Natrix natrix

به عنوان مار حلقه ای یا مار آبی هم شناخته‌ می‌شود.

• مارهای بالغ می‌توانند تا 150 سانتی متر (59 اینچ) رشد کنند.
• • رنگ مارهای علفزار معمولاً سبز زیتونی، قهوه ای یا خاکستری است و ردیف‌هایی از لکه‌های سیاه در پشت و یک ردیف نوار یا لکه‌های سیاه در طرفین بدن دارند.
• در پشت سر، نوار سیاه مشخصی با حاشیه زرد به چشم می‌خورد.

مار علفزار، یکی از رایج‌ترین و در عین حال بزرگترین مارهای ایران محسوب می‌شود. زیستگاه این مار نیز عمدتاً استانهای شمالی و شمال غربی را دربر می‌گیرد.

از آنجایی که شناگرانی قوی هستند، به وفور در نزدیکی مناطق مرطوب مانند برکه‌، دریاچه‌، نهر و مرداب پیدا می‌شوند. با این حال، احتمال دارد که مارهای علفزار را در زیستگاه‌های خشک‌تری مانند باغ‌های حیاط خلوت، جنگل‌های باز و علفزارها نیز مشاهده کنید.

مارهای علفزار سمی نیستند و به ندرت هنگام گیر افتادن یا احساس تهدید، گاز‌ می‌گیرند. درعوض، صدای هیس از خود تولید می‌کنند و ماده‌ای بدبو به نام مشک را از غدد مقعدی خود اسپری می‌کنند تا دشمن را فراری دهند. اگر این کار جواب نداد، ممکن است وانمود کنند که مرده اند. واژگون می‌شوند و زبانشان را از دهانشان آویزان می‌کنند. جالب اینجاست که مارهای علف گاهی مانند مارهای کبرا عمل‌ می‌کنند، یعنی جلوی بدن خود را بالا‌ می‌آورند و زوائد اطراف گردن خود را درست مثل کبرا پهن می‌کنند! از این تقلید به عنوان راهی برای ارعاب شکارچیان استفاده‌ می‌کنند.

مارهای علفزار، بیشتر از دوزیستانی مانند قورباغه و وزغ تغذیه می‌کنند. شکارچیان قهاری نیستند و به طور فعالی با استفاده از بینایی و حس بویایی دقیق خود به دنبال طعمه می‌گردند. علاوه بر این، طعمه خود را به جای اینکه ابتدا آن را خفه کنند و بکشند، زنده‌ می‌خورند.

5. تیرمار شوکاری

نام علمی: Psammophis schokari

با نام‌های تیرمار شنی و مار شنی آفریقایی-آسیایی هم شناخته‌ می‌شود.

• تیرمار شوکاری، ماری باریک است که در بلوغ، به طول حدود 70-150 سانتی متر (28-59 اینچ) می‌رسد و دم باریکی دارد.
• سر این مار صاف و کشیده، با پوزه بلند و چشم‌های درشت با مردمک‌های گرد است.
• رنگ بندی بسته به زیستگاه بسیار متفاوت خواهد بود؛ عموماً به رنگ خاکستری تا زیتونی یا خاکی دیده می‌شود.

مار شنی شوکاری، یکی از بزرگترین مارهای ایران است و امکان دارد در بیابان‌های شنی، بوته زارها یا واحه‌ها با آن روبرو شوید. تیرمار شوکاری عموماً در مناطق مرکزی، شرقی و شمال شرق ایران زیست می‌کند. این مار در درخت نوردی حرف ندارد. با این حال، لانه خود را در زیر سنگ‌ها و گودال‌های متروکه نیز‌ می‌سازد.

نام این مار، به سرعت فوق العاده آن اشاره دارد! چابکی و زهر تیرمار، به آن اجازه‌ می‌دهد تا مارمولک‌، قورباغه‌، جوندگان و پرندگان را به سرعت شکار کند. اگرچه در طول روز فعال تر است، اما در فصول گرمتر ترجیح‌ می‌دهد طی شب شکار کند.

اگر سعی کنید به این مار ملایم نزدیک شوید، احتمالاً به سوی نزدیکترین سوراخ یا بوته عقب‌ نشینی خواهد کرد. تیرمارهای شوکاری برای انسان بی ضرر هستند. در واقع، این دستیاران کوچک، جمعیت حیوانات موذی مانند موش را کنترل‌ می‌کنند!

6. مار کبرای ایرانی (کفچه مار)

نام علمی: Naja oxiana

این مار، با نام‌های کبرای خزری، مار ملاقه ای، کبرای سیاه، کبرای قهوه‌ای، کبرای روسی، کبری ترانس خزر، و کفچه مار نیز شناخته می‌شود.

• کفچه مار یکی از سنگین ترین و بزرگترین مارهای ایران است. طول مار بالغ به 100-140 سانتی متر (39-55 اینچ)‌ می‌رسد.
• پوزه مار،صاف و کوتاه با سوراخ‌های بینی بزرگ است.
• سایه‌های قهوه ای یا زرد با نوارهای تیره روی گلویشان دارند.
• مارهای جوان، رنگ روشن تری دارند.

کبرای آسیای مرکزی یا کفچه مار فوق العاده سمی است. یک نیش این مار، برای کشتن 40 انسان بالغ به اندازه کافی قوی خواهد بود! خوشبختانه این مار از انسان دوری‌ می‌کند و در صورت نزدیک شدن انسان، فرار را بر قرار ترجیح‌ می‌دهد.

زیستگاه کفچه مار در ایران، در استان‌های خراسان، مازندران، گلستان و سمنان می‌باشد. کفچه مار در کوهپایه‌های سنگی، بوته زارها و جنگل‌های دور از شهر زندگی می‌کند. کبراهای آسیای مرکزی، کوهنوردان فوق العاده و شناگرانی توانا هستند. این مار از جوندگان، دوزیستان، ماهی‌ها و پرندگان تغذیه‌ می‌کند و برای استراحت در گودالهای زمینی یا زیر درختان پنهان‌ می‌شود.

مارهای کبرای آسیای مرکزی اگر در گوشه ای گیر بیفتند، به طرز وحشتناکی تهاجمی خواهند بود. به ویژه مارهای جوان به شدت تهاجمی هستند. برای ترساندن موجود مهاجم، زوائد گردن را باز کرده و برای هشدار، صدای هیس ممتدی از خود خارج می‌کنند و همزمان به شکل رعب آوری بدنشان را تاب می‌دهند. در نهایت اگر ارعاب کارساز نشد، به عنوان آخرین چاره بارها و بارها با سرعت خیره کننده ای به دشمن نیش خواهند زد. اگر به کفچه مار برخوردید، تا جایی که می‌توانید از آن دوری کنید!

7. مار چلیپر

نام علمی: Natrix tessellata

این مورد از بزرگترین مارهای ایران، به نام مار آبی نیز شناخته می‌شود.

• مار چلیپر عموماً در زمان بلوغ به 100 تا 130 سانتی متر (39-51 اینچ) طول می‌رسد.
• • رنگ این مار از سبز مایل به خاکستری تا قهوه ای یا تقریباً سیاه، با لکه‌های تیره در پشت متغیر است.
• برای یافتن این مار در ایران، بهتر است آب های نیمۀ شمالی کشور را جستجو کنید!

مار آبی چلیپر، شناگر فوق العاده ای است و بیشتر وقت خود را در زیستگاه‌های آبی‌ می‌گذراند. این مار در استان‌های مرکز و شمال کشور زندگی می‌کند. غذای اصلی آن، ماهیان کوچک هستند؛ اگرچه گاهی اوقات از دوزیستان نیز تغذیه می‌کند. مار چلیپر نیز سمی است، اما زهر آن برای انسان کشنده نیست.

شکم مار چلیپر گاهی به رنگ زرد یا نارنجی و با لکه‌های سیاه رنگ مشاهده می‌شود.

8. مار قیطانی

نام علمی: Platyceps rhodorachis

این مار با نام تیرمار بیابانی هم شناخته‌ می‌شود.

• تیرمارهای قیطانی بالغ، 100-110 سانتی متر (39-43 اینچ) طول دارند.
• رنگ آنها خاکستری یا قهوه ای است. برخی از نمونه‌ها دارای یک خط قرمز منفرد هستند که در امتداد پشت آنها از سر تا دم کشیده شده است.
• بدنی باریک با دم‌های بلند و مخروطی دارند

این مار کوچک اما سریع، از جمله بزرگترین مارهای ایران است که تقریباً در سراسر کشور یافت می‌شود. مار قیطانی، لانه خود را در مناطق خشک با پوشش گیاهی کم، مانند نواحی نیمه بیابانی و دره‌ها می‌سازد. اگر در نزدیکی بیابان زندگی می کنید، حتما درهای خانه خود را قفل کنید. چون ممکن است گذر یک مار قیطانی به دنبال طعمه یا مکانی برای استراحت، به خانه شما بیفتد و سرگردان شود!

این خزندگان بسیار هوشیار هستند و دید خوبی دارند. مارهای قیطانی بالغ در طول روز مارمولک‌های کوچک و جوندگان را تعقیب می‌کنند و حتی به لانه‌های پرندگان حمله می‌کنند. تیرمارهای قیطانی نوجوان به طعمه‌های کوچکتری مانند جیرجیرک و سایر حشرات نیاز دارند.

مارهای قیطانی موجوداتی ترسو، غیر سمی و بی ضرر برای انسان هستند. اگر به یکی از آنها برخورد کنید، احتمالاً به نزدیکترین شکاف فرار می کند و در آن فرو می‌رود. با این حال، تیرمارهای قیطانی اگر احساس خطر یا تهدید کنند، صدای هیس ممتدی تولید می‌کنند و از نیش زدن ابایی نخواهند داشت.

9. تیرمار دستی‌‎ (ماکولاتوس)

نام علمی: Platyceps ventromaculatus

به نام مار خالدار نیز شناخته می‌شود.

• مارهای دستی بالغ، حدود 90-120 سانتی متر (35-47 اینچ) طول دارند.
• بدن کشیده، دم‌های بسیار بلند و باریک، با چشمان درشت.
• رنگ آنها زیتونی، قهوه ای، خرمایی و زرد است. علائم بدن شامل نوارهای تیره و دندانه دار در پشت و لکه‌هایی در طرفین می‌باشند.

همانطور که می‌توانید از نامش حدس بزنید، تیرمار دستی، یک خزنده سریع و شگفت انگیز است که شکمی به رنگ زرد براق دارد. این مار از سرعت خود برای شکار مارمولک‌ها، پرندگان و موش‌ها در میان کوهپایه‌های سنگلاخی، علفزارهای باز و بیابان‌ها استفاده‌ می‌کند. زیستگاه مار، تقریباً در تمامی کشور (به جز استان‌های مرکز ایران) می‌باشد.

اگرچه این تیرمار در طول روز بیشتر فعال است، اما زمانی که هوا خیلی گرم‌ می‌شود، خود را با زندگی شبانه تنظیم‌ می‌کند. این مار در بوته‌های بلند، به همان اندازه خشکی چابک است. بزاق تیرمار دستی در برابر طعمه‌های کوچک موثر واقع می‌شود و آنها را می‌کشد، اما خوشبختانه آنقدر خفیف است که به انسان آسیب نمی‌رساند.

تیرمار دستی اغلب در نزدیکی زمین‌های کشاورزی و سکونتگاه‌های شهری به دنبال غذا‌ می‌گردد. اگر یکی از این مار را پیدا کردید، جای نگرانی نیست. این مار ترسو به سرعت فرار‌ می‌کند و پنهان‌ می‌شود.

10. گوند مار (دیون)

نام علمی: Elaphe dione

• مارهای دیون بالغ، 90-110 سانتی متر (35-43 اینچ) طول دارند.
• رنگ آنها مشکی، قهوه ای، بژ یا قرمز است. علاوه بر این، برخی از مارهای دیون ممکن است خطوط راه راه یا لکه‌هایی روی بدن خود داشته باشند.
• مار استپی یک مار زمینی است که توانایی زندگی در زیستگاه‌های مختلف را دارد.

این مار را‌ می‌توانید در جنگل‌ها،دشت‌ها،مناطق صخره ای و تالاب‌های اطراف استان‌های شمال غربی ایران پیدا کنید. گوند مار دیون، هم در روز و هم در شب فعالیت می‌کند. این مار یکی از گونه‌هایی است که نسبت به محیط اطراف خود حساس نیست!

گوندمار، سمی نیست و برای انسان خطری ندارد. با این حال به دلیل اندازه بزرگش یکی از بزرگترین مارهای ایران برشمرده می‌شود.

11. تیرمار آسیایی‌

نام علمی: Hemorrhois nummifer

تیرمار آسیایی به عنوان مار سکه ای و تیرمار پلنگی هم شناخته‌ می‌شود.

• اندازه مارهای بزرگسال، به طول 100 سانتی متر (39 اینچ)‌ می‌رسد.
• رنگ این مار از قهوه ای، خاکستری یا زیتونی در بالا متغیر بوده و رنگ شکم، خاکستری مایل به سفید است.

تیرمار پلنگی یا آسیایی، از جمله بزرگترین مارهای ایران است که بیشتر در جنگل‌های باز و خشک ایران یافت‌ می‌شود. با این حال، این مار بسیار سازگار است و خود را در مناطق روستایی و شهری پنهان می‌کند. تیرمار آسیایی تقریباً در تمام استان‌های ایران زیست می‌کند.

طبق گزارش‌های محلی، تیرمار آسیایی‌ می‌تواند در مناطق پرجمعیت مسکونی نیز وجود داشته باشد و حتی به اقامتگاه‌های روستایی و شهری حمله کند! اما اگر یکی از این مارها را در خانه خود پیدا کردید زیاد نگران نباشید. سم ملایم آنها برای انسان بی ضرر است.

این گونه به دلیل سم نسبتاً خفیفش، برای محافظت از خود مجبور به تکامل به روش‌های دیگری شده است. به عنوان مثال، روی زمین بسیار سریع حرکت می کند. به علاوه، از نظر ظاهری و رفتاری، از افعی‌ها تقلید‌ می‌کند تا بتواند شکارچیان را بترساند و گیج کند.

12. کورمار

نام علمی: Eryx jaculus

به عنوان مار شنی نیز شناخته‌ می‌شود.

• بزرگسالان‌ می‌توانند تا 80 سانتی متر (31.5 اینچ) رشد کنند.
• قطر سر این مار هیچ تفاوتی با بدن آن ندارد. یک نوار تیره از چشم‌ها تا گردن‌ کشیده شده است.
• رنگ این مار از کرم، بژ و زرد تا نارنجی روشن متغیر بوده و با لکه‌های تیره نامنظم در پشت و لکه‌های کوچک در طرفین دیده می‌شود.

این مارها با وجود اینکه به نام مار شنی خوانده می‌شوند، در ایران معمولاً در مناطق شنی یافت‌ نمی‌شوند. در عوض، بهترین مکان برای آنها زیستگاه‌های ساوان مانند با خاک لوم یا شیب‌های سنگی (در صورت وجود خاک سست کافی) است. زیستگاه این مار در استان‌های شمال غرب کشور می‌باشد.

کورمار به ندرت روی سطح زمین دیده می‌شود، چون به حالت شب‌زی فعالیت می‌کنند و بیشتر عمر خود را در زیر زمین‌ می‌گذرانند. کورمارها بیرون نمی‌آیند تا زیر نور خورشید قرار بگیرند، بلکه با ولو شدن زیر برگ‌ها، سنگ‌ها یا سطح خاک سست گرم می‌شوند. هنگام دست زدن به ندرت گاز‌ می‌گیرند و معمولاً تنبل و کم تحرکند.

این مارها نقش جالبی در تاریخ دارند. یونانیان باستان برای ایجاد سردرگمی و ترس در هنگام نبردهای دریایی، تعدادی کورمار به سمت دشمنانشان شلیک می‌کردند! در نتیجه، همانطور که یونانی‌ها سرزمین‌های جدیدی را فتح کردند، این گونه را گسترش دادند و دامنه زیستگاهی کورمار نیز افزایش یافت.

13. مار جعفری

نام علمی: Echis carinatus

مار جعفری به نام افعی فلس‌دار هندی، فورسا، افعی کوچک هندی یا افعی جعفری هندی نیز شناخته می‌شود.

• مارهای بالغ به طور متوسط 38-80 سانتی متر (15-31 اینچ) طول دارند.
• سرهای صاف و پهن و پوزه‌های بسیار کوتاهی دارند که در بالای سرشان علامت صلیبی شکل مشاهده می شود. چشمان بسیار درشت و روشنی دارند.
• رنگ آنها خاکستری، زیتونی و قرمز می‌باشد و قدرت استتار خوبی به مار می‌بخشد. خط و خال و حاشیه‌های تیره بدن مار جعفری را مزین کرده است.

افعی جعفری، یکی از خطرناک ترین و بزرگترین مارهای ایران است. مار جعفری به نوعی عضوی از بیگ فور یا «چهار مار بزرگ» در ایران شناخته می‌شود که عامل اکثر حوادث جدی مارگزیدگی هستند. این مار، از لحاظ جثه عضو کوچک بیگ فور مارهای ایرانی است، اما اشتباه نکنید! یک نیش این افعی‌ می‌تواند در عرض چند ساعت باعث خونریزی داخلی و مرگ شود.

افعی‌های جعفری ساکن بوته زارها و بیابان‌های اغلب نقاط کشور (به جز شمال و شمال غربی) هستند. معمولاً ترجیح می‌دهند در طول روز در داخل لانه‌ها و کنده‌های افتاده پنهان شوند. مار جعفری شب‌ها از جوندگان، مارمولک، عقرب‌ و صدپا تغذیه‌ می‌کند. وقتی باران می‌بارد، ماهای بالغ بالای درختان، درختچه‌ها و کاکتوس‌های بلند می‌روند.

اگر زمانی به کویر رفتید، مراقب تورفتگی‌های عجیب و غریب S شکل در شن باشید یا اگر صداهای هیس هیس بلندی شنیدید، بدانید خطر در کمین است. اینها نشانه‌های احتمالی حضور یک مار جعفری در نزدیکی محسوب می شوند. این نوع مار، بسیار تهاجمی است و‌ ممکن است به راحتی انسان را نیش بزند.

14. تیرمار خالدار

نام علمی: Platyceps karelini

• مارهای بالغ تا 65-75 سانتی متر (26-30 اینچ) رشد می‌کنند، اما‌ امکان دارد به 90 سانتی متر (35 اینچ) نیز برسند و از این رو یکی از بزرگترین مارهای ایران محسوب می‌شوند.
• مارهای خالدار ماده، بزرگتر از مارهای نر هستند.
• تیرمار خالدار، بدنی باریک و کشیده با چشمان درشت دارد.
• رنگ این مار، قهوه ای مایل به خاکستری با شکم کم رنگ تر و یک سری لکه‌ها یا نوارهای سیاه در سراسر بدن است. برخی از نمونه‌ها دارای دم مایل به قرمز هستند.

مارهای خالدار صحرا یکی از سریعترین مارهای ایران هستند و از این رو، مشخص است چرا تیرمار نامگذاری شده اند! این گونه در بیابان‌های خشک، استپ‌ها و دشت‌های تقریباً تمام ایران زندگی می‌کند. مارهایی خجالتی هستند و ترجیح‌ می‌دهند در صورت احساس خطر، به سرعت دور شوند.

این گونه، در برابر شکارچیان آسیب پذیر است، بنابراین اغلب در لانه‌های خالی حیوانات پناه‌ می‌گیرد. رژیم غذایی آنها بیشتر از مارمولک‌ها و موش‌های کوچک تشکیل می‌شود، اما گاهی از حشرات، پرندگان و تخم پرندگان نیز‌ تغذیه می‌کنند.

تیرمار خالدار برای انسان خطری ندارد و بزاقش فقط برای طعمه‌های کوچک سمی است. درست است که مارهای بیابانی خالدار هیچ خطری برای انسان ندارند، اما هرگز سعی نکنید یکی را بگیرید! معمولا آرام هستند، اما در صورت تحریک‌ امکان دارد نیش بزنند. زهر تیرمار خالدار ممکن است باعث احساس خارش شود که‌ می‌تواند ساعت‌ها طول بکشد.

کورمار سلیمانی

نام علمی: Eryx miliaris

• کورمارهای سلیمانی بالغ، معمولاً 35-55 سانتی متر (14-22 اینچ) طول دارند و از این لحاظ، آخرین مورد لیست بزرگترین مارهای ایران محسوب می‌شوند.
• کورمار، جثه کلفتی با دم کوتاه و چاق دارند.
• یک رگه تیره از هر چشم به سمت پایین تا زاویه دهان مار ادامه دارد.
• رنگ این مار، از زرد ماسه ای تا قهوه ای متغیر بوده و لکه های تیره روی بدن مشاهده می‌شود.

کورمار سلیمانی در بیابان‌ها و استپ‌های نیمه بیابانی استان‌های غربی، مرکزی و شرقی ایران زندگی‌ می‌کنند. این مار ترجیح می‌دهد در لانه متروکه دیگر حیوانات زندگی کند. کورمارها هنگام غروب خورشید، مارمولک‌ها،جوندگان و حشرات را شکار‌ می‌کنند.

اگر به دنبال این گونه هستید، از نزدیک به شن و ماسه کویر نگاه کنید! کورمارها با چشمانی که کمی به سمت بالا متمایل شده اند،‌ می‌توانند محیط اطراف خود را، مشاهده کنند. در این هنگام فقط چشمانشان به بیرون خیره می‌شود. جالب اینجاست که هنگام گرفتن طعمه به جای اینکه به سمت جلو حرکت کنند، به پهلو‌ می‌پرند.

بوآهای شنی صحرا برای انسان خطری ندارند، اما بزاق آنها سمی است. به دلیل آرام و مطیع بودن این مار خیلی افراد از آنها به عنوان حیوان خانگی اگزاتیک نگهداری می‌کنند، اما امکان دارد در هنگام تغذیه رفتاری تهاجمی داشته باشند. نیش آنها به دلیل بزاق سمی، می‌تواند باعث درد، تورم و عفونت ثانویه شود. هرگز سعی نکنید این مار را به دست بگیرید، مگر اینکه تجربه کافی داشته باشید!

سخن آخر

شاید شما هم در فید اینستاگرام خود، خبرهایی مبتنی بر «کشف بزرگترین مار ایران» را شنیده باشید. خبرهای عجیب و باورنکردنی از کشف بزرگترین مار ایران در سد کرج، صفه اصفهان و جاده چالوس، دست به دست می‌شوند و ترس و اضطراب برمی انگیزند. البته با یک نگاه به این خبرها و متریالی که ادعا می‌شود «مدرک» آنهاست، به راحتی متوجه خواهید شد که چنین خبرهایی واقعیت ندارند.

اما این واقعیت را نمی‌توانیم انکار کنیم که اقلیم ایران، زیستگاه بیش از 70 گونه مار می‌باشد. بزرگترین مارهای ایران از مارهای زهرآگین و کشنده‌ای مانند گرزه مار گرفته تا مارهای بی آزاری مانند کورمار، در نقاط مختلف کشور زیست می‌کنند.

اگر تجربه ای از برخورد با مارهای فوق بزرگ داشته اید، حتماً در بخش نظرات تجربه خود را با ما در میان بگذارید!

مطالب مرتبط:

برترین خواننده های زن خارجی | خوش صدا ترین خواننده های زن خارجی کدامند؟ بهترین مانگاها | جذاب ترین مانگاهای قرن که باید قبل از مرگ بخوانید بهترین خواننده های راک جهان | با 10 بهترین خواننده های راک خارجی آشنا شوید! 15 خواننده معروف فرانسوی؛ بهترین خواننده های فرانسه از گذشته تا به امروز