عجایب هفتگانه جهان | گشت و گذار در دنیای شگفتی‌ ها

لیست عجایب هفتگانه از نظر منابع مختلف شامل سازه‌های مصنوعی و طبیعی بی‌شماری می‌شود. حتی می‌توان هفت شگفتی جهان را بر اساس قدمت آنها در دسته‌های باستانی یا مدرن جا داد.

اما نکته مشترک بین همه لیست‌ها، در اینجاست: آثار هنری و معماری شگفت انگیزی که به عنوان عجایب هفت گانه دنیا شناخته می‌شوند، گواهی بر نبوغ، تخیل و سخت کوشی هستند که از دست بشر برمی‌آیند. به علاوه، این شگفتی‌ها می‌توانند یادآور ظرفیت عظیم انسان در برپایی اختلاف‌ها و درگیری‌های بزرگ و جاه طلبی‌های وی نیز باشند.

لیست نجوافکت از عجایب جهان، با معرفی هفت سازه افسانه‌ای کلاسیک به همراه سه مخلوق خارق العاده که در زمره عجایب مدرن قرار می‌گیرند، مهمان نگاه شما خواهد بود.

عجایب هفتگانه جهان باستان کدامند؟

فهرست اصلی عجایب هفتگانه (Seven Wonders of The World)، اثری از فیلو بیزانسی است که در 225 قبل از میلاد نوشته شده. اما متاسفانه در نهایت، فعالیت‌های انسانی و عوامل طبیعی دست به دست هم دادند تا همه شگفتی‌ها را به نابودی بکشانند. علاوه بر این، ممکن است حداقل یکی از شگفتی‌ها اصلا وجود نداشته باشد. با این حال، هر هفت مورد همچنان به عنوان محصولات برجسته خلاقیت و مهارت تمدن‌های اولیه زمین تحسین و تمجید می‌شوند.

1. اهرام جیزه مصر در صدر لیست عجایب هفتگانه جهان

هرم بزرگ واقع در جیزه در ساحل غربی رود نیل در شمال قاهره در مصر، تنها مورد از عجایب هفتگانه جهان باستان است که تا به امروز پابرجاست. گروهی متشکل از سه هرم – خوفو (خئوپس)، خفرا (شفرن) و منکائورا (میسریموس) – که بین سال‌های 2500 تا 2700 قبل از میلاد ساخته شده‌اند، این شگفتی را تشکیل می‌دهند. اهرام ثلاثه مصر به عنوان مقبره‌های سلطنتی و معبد کاربرد داشته اند. این اهرام، تنها بازمانده عجایب هفتگانه جهان هستند.

بزرگترین و چشمگیرترین آنها، هرم خوفو معروف به «هرم بزرگ» است که 13 هکتار وسعت دارد. اعتقاد بر این است که در ساخت این هرم، بیش از 2 میلیون بلوک سنگی به کار رفته و هر کدام از دو تا 30 تن وزن دارند. برای بیش از 4000 سال، هرم خوفو به عنوان بلندترین ساختمان در جهان رکورددار بود. در واقع، تا قرن نوزدهم انسان قادر به ساخت سازه‌ای مرتفع‌تر نبود. به طرز شگفت انگیزی، اهرام تقریباً متقارن مصر بدون کمک ابزارهای مدرن یا تجهیزات نقشه برداری ساخته شد‌ه‌اند.

حال این سؤال پیش می‌آید که مصریان چگونه اهرام را ساخته‌اند؟ دانشمندان بر این باورند که مصریان باستان از غلتک‌های چوبی و سورتمه برای جابجایی سنگ‌ها در جای خود استفاده می‌کردند. دیوارهای شیبدار که برای تقلید از پرتوهای رع، خدای خورشید در نظر گرفته شده بودند، در ابتدا به صورت پلکانی ساخته شدند و سپس با سنگ آهک پر شدند. با این حال، اسرار زیادی از مصر باستان همچنان سربه مهر باقی مانده‌اند.

طراحی فضای داخلی اهرام در قالب راهروهای باریک و اتاق‌های مخفی نیز تلاشی ناموفق برای خنثی کردن سارقان مقبره بود. باستان شناسان امروزی گنجینه‌های بزرگی را در میان ویرانه‌ها پیدا کرده اند، اما معتقدند بیشتر آنچه که در اهرام وجود داشت در عرض 250 سال پس از اتمام آنها غارت شده است.

2. باغ‌های معلق بابل در جمع هفت شگفتی جهان

به گفته شاعران یونان باستان در ستایش یکی از عجایب هفتگانه، باغ‌های معلق بابل در نزدیکی رودخانه فرات در عراق امروزی توسط نبوکدنصر دوم پادشاه بابلی در حدود سال ۶۰۰ قبل از میلاد ساخته شده بودند. گفته می‌شود این باغ‌ها به ارتفاع 75 فوت در هوا در تراس بزرگ مربعی شکل آجری که به صورت پلکانی مانند تئاتر چیده شده بودند، ایجاد شده بودند.

طبق روایات، پادشاه باغ‌های سر به فلک کشیده را برای کاهش دلتنگی معشوقش آمیتیس برای زیبایی طبیعی وطنش در ماد (بخش شمال غربی ایران امروزی) ساخت. به علاوه توضیحاتی درباره رفت و آمد مردم از زیر باغ‌هایی که از ستون‌های سنگی بلند معلق بودند، در حکایت گنجانده شده است.

دانشمندان امروزی استنباط کرده‌اند که باغ‌ها باید با استفاده از سیستمی متشکل از یک پمپ، چرخ آب و مخزن آبیاری می‌شدند تا آب از رود فرات به ارتفاع چند فوتی در هوا برسد. اگرچه در ادبیات یونانی و رومی چندین روایت از باغ‌ها وجود دارد، اما هیچ یک از آنها دست اول نیستند و در کتیبه‌های میخی بابلی هیچ نامی از آنها برده نشده است. در نتیجه، اکثر محققان مدرن بر این باورند که وجود باغ‌ها بخشی از یک داستان الهام‌گرفته و باور عمومی بوده که به فهرست عجایب هفت گانه دنیا راه پیدا کرده است.

3. مجسمه زئوس در المپیا، از عجایب هفت گانه دنیا

مجسمه مشهور زئوس، پادشاه خدایان در اساطیر یونان، توسط مجسمه‌ساز آتنی فیدیاس ساخته شد و به یکی از عجایب هفتگانه بدل گردید. این تندیس در اواسط قرن پنجم قبل از میلاد داخل معبد زئوس در المپیا (محل بازی‌های المپیک باستان) قرار گرفت. این مجسمه خدای رعد و برق را با سینه برهنه نشسته بر تختی چوبی نشان می‌داد. تکیه‌گاه‌های تخت‌ها را دو ابوالهول حکاکی شده که موجودات افسانه‌ای با تنه انسانی، بدن شیر و بال‌های پرنده بودند، در دست داشتند. مجسمه زئوس با طلا و عاج تزئین شده بود.

ارتفاع 40 فوتی مجسمه آنقدر بلند بود که سرش تقریباً سقف معبد را لمس می‌کرد. بر اساس افسانه، فیدیاس مجسمه ساز پس از اتمام کارش از زئوس علامتی برای تایید کار خود خواست. کمی بعد، صاعقه‌ای به معبد اصابت کرد. مجسمه زئوس بیش از هشت قرن در معبد المپیا به عنوان یکی از هفت شگفتی جهان ستوده می‌شد. در نهایت کشیشان مسیحی، در قرن چهارم بعد از میلاد امپراتور روم را متقاعد کردند تا در معبد را مهر و موم کند. در آن زمان مجسمه به معبد دیگری در قسطنطنیه منتقل شد. اعتقاد بر این است که مجسمه عظیم زئوس تا سال 462 در همان مکان قرار داشت ودر نهایت، در آتش سوزی نابود شد.

4. معبد آرتمیس در اِفسوس

معبد آرتمیس در حقیقت از چند بخش تشکیل می‌شد. در اِفسوس (یک شهر بندری یونانی در ساحل غربی ترکیه امروزی) مجموعه‌ای از چندین محراب و معبد تخریب شدند و سپس در همان مکان، معبد آرتمیس بازسازی شد و به یکی از هفت شگفتی جهان تبدیل گردید. افسانه‌ای ترین این سازه‌ها، دو معبد مرمرین ساخته شده در حدود سال‌های 350 تا 550 قبل از میلاد بودند. نویسنده آنتی‌پاتر صیدون در مورد معبد آرتمیس در افسس چنین می‌نویسد: «بعد از المپ، این بزرگترین هیبتی است که خورشید تا کنون بر آن تابیده».

معبد اصلی آرتمیس توسط معمار کرتی کرسیفرون و پسرش متاژنس طراحی شده و توسط برخی از مشهورترین هنرمندان جهان باستان تزئین شده است. بنا بر افسانه در همان شبی که اسکندر مقدونی متولد شد، این ساختمان در 21 ژوئیه 356 قبل از میلاد در آتش سوخت. شهر توسط یک شهروند یونانی به نام هروستراتوس به آتش کشیده شد و ادعا کرد که معجزه را سوزانده است تا نامش در تاریخ شناخته شود. البته مقصر تخریب یکی از عجایب هفتگانه، به قتل رسید و دولت بیان نام او را غیرقانونی اعلام کرد.

حدود شش سال بعد، ساخت معبد جدید آرتمیس آغاز شد. ساختمان جدید با پله‌های مرمری احاطه شده بود که به یک تراس به طول بیش از 400 فوت منتهی می‌شد. در داخل 127 ستون مرمری 60 فوتی و مجسمه ای از آرتمیس، الهه یونانی شکار، قرار داشت. باستان شناسان در مورد اینکه آیا این بنا سقفی در فضای باز داشت یا روی آن کاشی‌های چوبی بود، اختلاف نظر دارند. معبد در سال 262 پس از میلاد توسط استروگوت‌ها تا حد زیادی ویران شد و تا سال 1860 بود که باستان شناسان برای اولین بار ویرانه ستون‌های معبد را در پایین رودخانه کایستر کشف کردند.

5. مقبره هالیکارناسوس

مقبره هالیکارناسوس که در جنوب شرقی ترکیه کنونی قرار دارد، توسط آرتمیسیا برای شوهر مرحومش ماوسولوس (که برادر او نیز بود) پادشاه کارنیا در آسیای صغیر، ساخته شد. طبق افسانه‌ها، پس از مرگ ماوسولوس در سال 353 قبل از میلاد، آرتمیسیا چنان از مرگ او غمگین شد که خاکسترش را با آب مخلوط کرد و آن را نوشید. به علاوه دستور ساخت این مقبره را صادر کرد و این گونه یکی از عجایب هفتگانه خلق شد. تصور می‌شود که این مقبره عظیم به طور کامل از سنگ مرمر سفید ساخته شده و ارتفاع آن حدود 135 فوت بوده است.

طراحی پیچیده ساختمان متشکل از سه لایه مستطیل شکل، ممکن است تلاشی برای تلفیق سبک‌های معماری لیسیایی، یونانی و مصری در قالب یکی از هفت شگفتی جهان بوده باشد. لایه اول یک پایه پلکانی 60 فوتی بود و به دنبال آن یک لایه میانی از 36 ستون یونی و یک سقف پلکانی هرمی شکل قرار داشتند. در بالای پشت بام، خود مقبره قرار داشت که توسط چهار مجسمه‌ساز، به شکل ارابه‌ای چهار اسبه با سنگ مرمر 20 فوتی ساخته شده بود.

مقبره در زلزله قرن سیزدهم تا حد زیادی ویران شد. بقایای آن بعدها در استحکام بخشی یک قلعه مورد استفاده قرار گرفت. در سال 1846، تکه‌هایی از قسمت تزئینی یکی از ستون‌های مقبره از قلعه استخراج شد. اکنون این قطعه بازمانده از پنجمین عجایب هفت گانه دنیا، به همراه سایر آثار کشف شده از سایت هالیکارناسوس در موزه بریتانیای لندن نگهداری می‌شود.

6. تندیس کلوسوس رودس

کلوسوس رودس، یک مجسمه برنزی عظیم از خدای خورشید هلیوس بود که توسط رودیان در طول 12 سال در قرن سوم قبل از میلاد ساخته شد و به عنوان یکی از عجایب هفتگانه به شهرت رسید. این شهر در اوایل قرن چهارم قبل از میلاد هدف محاصره مقدونیه قرار گرفت. طبق افسانه، رودیان ابزار و تجهیزات به جا مانده از مقدونی‌ها را برای پرداخت هزینه کلوسوس فروختند. این مجسمه با ارتفاع غول آسای 100 فوتی، بلندترین مجسمه جهان باستان به حساب می‌آمد که آن را در لیست هفت شگفتی جهان جا می‌داد. کلوسوس در حدود سال 280 قبل از میلاد تکمیل شد. شصت سال برپا بود تا اینکه در یک زلزله واژگون گردید و هرگز بازسازی نشد.

صدها سال بعد، اعراب به رودس حمله کردند و بقایای مجسمه را به عنوان آهن قراضه فروختند. به همین دلیل، باستان شناسان اطلاعات زیادی در مورد مکان دقیق مجسمه یا شکل ظاهری آن ندارند. بیشتر محققان بر این باورند که کلوسوس رودس، خدای خورشید را برهنه و در حالی که با یک دستش مشعل را بلند کرده و با دست دیگر نیزه ای را گرفته، به تصویر می‌کشید. زمانی اعتقاد بر این بود که این مجسمه بر فراز کانال ایستاده و هر پای آن در یکی از دو بندر اطرافش قرار دارد. اما اکثر محققان اکنون قبول دارند که پاهای مجسمه به احتمال زیاد نزدیک به هم ساخته شده اند تا وزن بسیار زیاد آن را تحمل کنند.

7. فانوس دریایی اسکندریه

فانوس اسکندریه در جزیره کوچکی به نام فاروس در نزدیکی شهر اسکندریه قرار داشت. توسط معمار یونانی سوستراتوس طراحی و در حدود 270 قبل از میلاد تکمیل شد و در لیست عجایب هفتگانه جا گرفت. در زمان سلطنت بطلمیوس دوم، این فانوس دریایی به هدایت کشتی‌های رودخانه نیل به داخل و خارج از بندر شلوغ شهر کمک می‌کرد.

باستان شناسان چندین سکه‌های باستانی کشف نموده‌اند که فانوس دریایی بر روی آنها تصویر شده است. طبق این سکه‌ها، چنین استنباط کرده اند که این سازه دارای سه طبقه بوده است: یک سطح مربعی در پایین، یک سطح هشت ضلعی در وسط و یک صفحه استوانه ای شکل در بالاترین طبقه. بر فراز آن نیز مجسمه ای 16 فوتی (به احتمال زیاد از بطلمیوس دوم یا اسکندر مقدونی که این شهر به نام او نامگذاری شده بود) قرار داشت.

اگرچه برآوردها از ارتفاع فانوس دریایی از 200 تا 600 فوت متغیر هستند، اما اکثر محققان مدرن معتقدند ارتفاع آن حدود 380 فوت بوده است. این فانوس دریایی به تدریج طی یک رشته زمین لرزه از سال 956 تا 1323 ویران شد. برخی از بقایای این مورد از هفت شگفتی جهان، در کف رود نیل کشف شد‌ه‌اند.

شگفتی‌های بازمانده در جهان امروز

از مواردی که در لیست عجایب هفتگانه دنیای باستان برشمردیم (به غیر از اهرام جیزه)، درحال حاضر اثری باقی نمانده که گویای اطلاعات بیشتری درباره آنها باشد. بخش اعظم چیزی که درباره هفت شگفتی جهان می‌دانیم بر اساس حدس و گمان مورخان، دانشمندان باستان شناسی و حجم زیادی تخیل است.

اما علاوه بر موارد تیپیکال عجایب هفت گانه دنیا، شگفتی‌های معماری و هنرمندانه فراوانی در سرتاسر دنیا وجود دارند که امروزه نیز در کمال شکوه و قدرت می‌درخشند. تعداد کاندیدهایی که می‌توان در لیست عجایب هفتگانه مدرن برشمرد به حدی زیاد است که در عوض مقاله، باید کتابی را به معرفی آنها اختصاص داد! بنابراین تنها به معرفی سه اثر برجسته از شگفتی های هفتگانه دنیای معاصر بسنده خواهیم کرد.

تاج محل

تاج محل معروف هندوستان (به معنی تاج قصرها)، مقبره خیره کننده مرمر سفید در ساحل رودخانه یامونا در شهر آگرا است و در بسیاری از منابع به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان معرفی می‌شود. شاه جهان، امپراتور مغول، معبد را به عنوان مقبره ای برای همسر محبوبش ممتاز محل ساخت که در حین زایمان در سال 1631 درگذشت.

این مقبره مرمری در مرکز 42 هکتار زمین احاطه شده و اطراف آن باغ‌های متعدد، مسجد، مهمانخانه و استخری عظیم قرار دارند. ساخت کل پروژه بیش از 22 سال طول کشید تا توسط 20 هزار کارگر با هزینه 32 میلیون روپیه (حدود 827 میلیون دلار آمریکا بر اساس استانداردهای امروزی) تکمیل شود. اما کار سخت نتیجه داد و امروزه تاج محل به عنوان میراث جهانی یونسکو و جزء حیاتی تاریخ غنی مغول هند شناخته شده است.

مجسمه مسیح نجات دهنده

مجسمه عظیم مسیح نجات دهنده بر فراز ریودوژانیرو در بالای کوه کورکووادو ایستاده است و گویی بر تمام مردم جهان درود می‌فرستد. این بنای تاریخی با 30 متر ارتفاع، نمادی از برزیل و یکی از عجایب هفتگانه معاصر به حساب می‌آید. این اثر هنری عظیم عمومی توسط مجسمه‌ساز لهستانی-فرانسوی پل لاندوفسکی در دهه 1920 طراحی و توسط مهندس برزیلی هیتور داسیلوا کوستا و مهندس فرانسوی آلبرت کاکو در سال 1931 تکمیل شد.

مجسمه مسیح از بتن تقویت شده با پوشش بیش از 6 میلیون کاشی سنگ صابون ساخته شده و بزرگترین مجسمه آرت دکو در جهان شناخته می‌شود. این مجسمه درست پس از پایان جنگ جهانی اول به عنوان نمادی از نجات و امید ساخته شد، آن هم زمانی که جهان به زانو درآمده بود. جای تعجب نیست که این بنای تاریخی در فهرست عجایب هفتگانه امروزی قرار بگیرد.

شهر اجنه پترا

پترا، شهر باستانی در جنوب اردن، به دلیل رنگ سنگ‌ها و معماری عجیبش به «شهر سرخ» یا «شهر اجنه» معروف شده و در زمره عجایب هفتگانه به حساب می‌آید. قدمت این شهر باستانی که در دل کوه حفاری شده، به 312 قبل از میلاد می‌رسد. این شهر باستانی که در دره‌ای دورافتاده قرار دارد توسط نبطی‌های عرب، تمدن پیچیده‌ای که معماری خیره‌کننده و آبراهه‌های تودرتو را از صخره‌های اطراف حکاکی می‌کردند، تأسیس شد. اما به دلیل معماری فوق العاده دقیق و زیبا که اجرای آن با ابزارهای بدوی تقریباً غیرممکن می‌نماید، عموم مردم ساخت این شهر را به جنیان نسبت می‌دهند. حتی امروز نیز راهنماهای محلی، گاهی پترا را تحت عنوان شهر جنیان به توریست‌ها معرفی می‌کنند.

نبطیان پترا را به عنوان یک مرکز تجاری موفق ایجاد کردند که قبل از تخریب شدند در اثر زلزله، ثروت زیادی به دست آورد و تأمین کننده جمعیتی رو به رشد بود. این شهر برای قرن‌ها برای دنیای غرب ناشناخته بود، اما در سال 1812 توسط کاشف سوئیسی یوهان لودویگ بورکهارت کشف شد. جان ویلیام بورگون، شاعر و محقق قرن نوزدهمی، پترا را به عنوان «شهری به رنگ رز قرمز با قدمتی به اندازه نیمی از عمر زمان» توصیف کرد.

سخن آخر

از اهرام باشکوه مصر تا باغ‌های معلق بابل، از معبد آرتمیس تا فانوس دریایی اسکندریه، عجایب هفتگانه دنیا همیشه انسان را مجذوب خود کرده اند. این بناهای عظیم، شاهکارهای مهندسی و معماری، یادآور خلاقیت و نبوغ بشر در طول تاریخ هستند.

اما هفت شگفتی جهان فقط بناهای تاریخی نیستند. آنها داستان‌هایی از تمدن‌های باستانی، از فرهنگ‌ها و باورهای مختلف، از جنگ‌ها و صلح‌ها، از فراز و نشیب‌های زندگی بشر را روایت می‌کنند. هر کدام از عجایب هفت گانه دنیا، دریچه‌ای به سوی دنیایی ناشناخته هستند. گویی با قدم گذاشتن در هر کدام، به سفری در اعصار تاریخ می‌رویم و با مردمی از گذشته‌های دور روبرو می‌شویم.

البته درحال حاضر، بسیاری از این عجایب دیگر وجود خارجی ندارند. اما خاطره آنها و داستان‌هایشان همچنان زنده هستند و الهام‌بخش نسل‌های آینده خواهند بود.

نظر شما درباره عجایب هفتگانه چیست؟ کدام جاذبه‌های تاریخی هستند که جای آنها در لیست ما خالیست؟ مشتاق شنیدن نظرات شما هستیم!

سؤالات متداول

مطالب مرتبط:

سفر به اعماق تاریخ | قدیمی ترین کشور جهان و کهن ترین تمدن دنیا کدام است؟ بهترین کشورها برای سفر در تابستان، ۱۰ کشور جذاب و پرطرفدار تابستانی رازهای اهرام مصر | عجیب ترین رازهای اهرام فراعنه مصر چیست؟ لیست بهترین فیلم های 2024 و مورد انتظار ترین آنها بهترین سریال ترسناک چیست؟ معرفی 28 تا از ترسناک ترین سریال های دنیا بهترین فیلم های ماجراجویی دنیا، برترین فیلم ماجراجویی سینمای دنیا کدام است؟ لیست 9 آتشکده باستانی ایران و جهان | مهم‌ترین آتشگاه های دنیا کدامند؟ ترسناک‌ترین فیلم دنیا؛ 30 مورد از بهترین فیلم های ژانر وحشت