3 مرحله تا دستیابی به ایکیگای!

ایکیگای یک کلمه ژاپنی است و فلسفه باستانی ژاپنی را توصیف می‌کند که شیوه زندگی مردم ژاپن را در بر دارد. برخی معتقدند این تکنیک، حتی دلیل شادی و طول عمر آنهاست. جای تعجب نیست که فرهنگ غربی آن را به عنوان روشی برای کشف شغلی معنادار انتخاب کرده باشد.

در مقاله امروز نجوافکت نگاهی به معنا و مفهوم این تکنیک باستانی خواهیم داشت تا بدانیم چطور می‌توان Ikigai را در زندگی اجرا کرد و باید به چه چیزهایی توجه داشت.

مفهوم ایکیگای چیست؟

Ikigai یک مفهوم ژاپنی است که معنای «دلیل زندگی» می‌دهد. کلمه Iki یا (生き) در ژاپنی به معنای “زندگی” است و gai یا (甲斐) یا ارزش را توصیف می‌کند. ایکیگای، همان هدف شماست که هر روز، به شما انگیزه می‌بخشد تا از رختخواب برخیزید و به دنبال زندگی بروید.

فلسفه سنتی ژاپن بر یافتن سعادت در حیات تمرکز دارد، اما تفسیر غربی از ایکیگای به عنوان روشی برای یافتن شغل رویایی استفاده می‌کند.

تاریخچه ایکیگای

فلسفه ژاپنی ایکیگای به اوکیناوا در دوره هیان بین سال‌های 794 تا 1185 برمی گردد. اوکیناوا یک جزیره ژاپنی در جنوب سرزمین اصلی ژاپن است. این جزیره دارای بالاترین نسبت افراد بالای 100 سال در جهان به شمار می‌آید. ایکیگای، نقش مهمی در فرهنگ اوکیناوا ایفا می‌کند.

پروفسور آکیهیرو هاسه‌گاوا مفهوم ایکیگای را سال ها مطالعه کرده و معتقد است که “کای” در واقع از کاراکتر ژاپنی صدف (貝) برگرفته شده. در دوره هیان، صدف ها بسیار ارزشمند بودند. هنرمندان اغلب آنها را با نقش‌های ظریف تزیین می‌کردند و اشراف از صدف‌های مزین برای نوعی بازی تطبیق صدف‌های مشابه به نام Kai-Awase (貝合わせ) استفاده می‌کردند. فقط ثروتمندان قدرت خرید این صدف‌های زیبا و ارزشمند را داشتند. این گونه بود که کلمه کای به معنای واقعی مترادف با ارزش، ثروت، منفعت و … برشمرده شد.

4 قسمت ایکیگای

طبق تفسیر نسخه غربی، ایکیگای در زندگی زمانی روی می‌دهد که به این چهار عامل دست یافته باشید:

• چیزی که دوستش دارید؛
• حرفه‌ای که در آن مهارت دارید؛
• چیزی که بابتش حقوق دریافت می‌کنید؛
• و چیزی که دنیا بدان نیاز دارد.

این نمودار با نشان دادن این چهار ویژگی اصلی که همپوشانی دارند به تجسم این مفهوم کمک می‌کند.

نقطه مرکزی در نمودار که در آن هر چهار دایره با هم همپوشانی دارند، معنای زندگی شماست.

ایکیگای چه اهمیتی دارد؟

سرزمین آفتاب تابان، در رتبه دوم امید به زندگی در جهان قرار دارد. در سال 2023، انتظار می‌رود زنان ژاپنی 88.09 سال و مردان ژاپنی 81.91 سال عمر کنند.درست است که رژیم غذایی در این مورد نقش به سزایی دارد، اما بسیاری از مردم ژاپن معتقدند که ایکیگای نقش زیادی در طول عمر و داشتن زندگی شاد دارد.

سوای زندگی طولانی و شاد، آگاهی از معنای زندگی می‌تواند فواید زیر را برای شما داشته باشد:

• می‌توانید سبک زندگی کاری ایده آل خود را طراحی کنید؛
• در محل کار روابط اجتماعی قوی ایجاد کنید؛
• تعادل سالمی کار و زندگی خود برقرار کنید؛
• رویاهای شغلی خود را دنبال کنید؛
• و از کارتان لذت ببرید.

وقتی ایکیگای خود را بشناسید و معنای آن را درک کنید، با کاری که آرزوی انجامش را داشتید و کاری که دنیا به انجام آن نیاز دارد، همسو خواهید شد.

3 مرحله تا کشف معنای زندگی

پی بردن به اینکه آیا تکنیک ایکیگای در زندگی شما جریان دارد یا خیر، کار سختی نیست.

گام اول: پاسخ سؤالات‌تان را بیابید!

پیش از هرچیزی، گام اول این است: به سوالات زیر پاسخ بدهید تا بدانید آیا در زندگی به «معنای حیات» خود رسیده اید؟

1. چه چیزی را دوست دارید؟

اگر در حال حاضر مشغول به کار هستید…:

• آیا شغلتان را دوست دارید؟
• آیا زمانی که سر کار می‌روید، هیجان زده تر از زمانی هستید که به خانه برمی‌گردید؟
• آیا نتایج مطلوب کار، شعف عاطفی در شما برمی‌انگیزد؟

اگر سرگرمی یا هنری دارید…:

• آیا سرگرمی یا هنر شما چیزی هست که از آن سیر نشوید؟
• آیا بیشتر از هر چیز دیگری در مورد سرگرمی یا حرفه خود هیجان زده هستید؟
• آیا از نظر عاطفی با سرگرمی یا حرفه خود در ارتباط هستید؟

2. در چه چیزی مهارت دارید؟

اگر در حال حاضر مشغول به کار هستید…:

• آیا مردم در مورد موضوعات مرتبط با کارتان از شما راهنمایی می‌خواهند؟
• آیا بخش‌هایی از کارتان را به راحتی و بدون زحمت انجام می‌دهید؟
• در کاری که انجام می‌دهید یکی از بهترین‌ها هستید؟
• آیا مایلید در حوزه کاریتان متخصص باشید / یا هستید؟

اگر سرگرمی یا هنری دارید…:

• آیا مردم به خاطر سرگرمی یا حرفه‌تان از شما تعریف می‌کنند؟
• آیا سرگرمی یا هنر شما مفاهیمی که در ذهن دارید را به خوبی انتقال می‌دهد؟
• در کاری که انجام می‌دهید یکی از بهترین‌ها هستید؟
• آیا مایلید در حوزه سرگرمی‌ یا هنری‌تان متخصص باشید / یا هستید؟

3. دنیا به چه چیزی نیاز دارد؟

اگر در حال حاضر مشغول به کار هستید…:

• آیا کار شما تقاضای بالایی در بازار دارد؟
• سال آینده، 10 سال و 100 سال آینده را تصور کنید – آیا کار شما همچنان ارزشمند خواهد بود؟
• آیا در حال حل یک مشکل اجتماعی، اقتصادی یا زیست محیطی هستید؟

اگر سرگرمی یا هنری دارید…:

• آیا سرگرمی یا صنایع دستی شما تقاضای زیادی دارد یا در بازار محبوب است؟
• آیا سرگرمی یا هنر شما در آینده همچنان ارزشمند خواهد بود؟
• آیا سرگرمی یا حرفه شما مشکلی اجتماعی، اقتصادی یا زیست محیطی را حل می‌کند؟

4. بابت چه چیزی می‌توانید حقوق دریافت کنید؟

اگر در حال حاضر مشغول به کار هستید…:

• آیا افراد دیگری برای همان کاری که شما انجام می‌دهید حقوق دریافت می‌کنند؟
• آیا با این درآمد، زندگی خوبی دارید یا در آینده خواهید داشت؟
• آیا سطح رقابت سالمی برای کار شما وجود دارد؟

اگر سرگرمی یا هنری دارید…:

• آیا افراد دیگری از روی همان سرگرمی یا حرفه، شغلی ایجاد کرده اند؟
• آیا اطرافیان شما درخواست کرده اند اثری که ساخته اید را بخرند؟
• آیا سطح رقابت سالمی برای آثار هنری شما وجود دارد؟

اگر در قدم اول ایکیگای در بخش مربوط به کار به هر سؤال پاسخ مثبت دادید، بچسبید به کاری که انجام می‌دهید! و اگر در بخش سرگرمی یا هنر به هر سؤال پاسخ مثبت دادید، تبریک می‌گویم! می‌توانید اقدامی انجام دهید تا هنر خود را به شغل رویایی تبدیل کنید. برای شروع به مرحله 2 بروید.

اما اگر پاسخ‌های شما منفی بود چه؟ نگران نشوید، زندگی خیلی گسترده‌تر از این است که با چندتا سوال ساده ناامید شوید. با بقیه مطلب همراه باشید تا به «معنای زندگی» خود پی ببرید.

گام دوم: طوفان فکری برای کشف معنای زندگی

وقت بگذارید و یک روز ایده آل را برای خودتان تعریف کنید. باور کنید یا نه، این به شما کمک می‌کند تا ایکیگای و معنای واقعی زندگی‌تان را تعیین کنید. ببینید که در طی یک روز بی نقص چه می‌پوشید؟ با چه کسی حرف می‌زنید؟ چه کار می‌کنید؟ به احساس خود توجه کنید. چه چیزی باعث می‌شود در محل کار احساس خوبی داشته باشید؟

وقتی تجسم را تمام کردید، سیر تا پیاز آن را یادداشت کنید (یا همان طور که در حال تجسم کردن هستید، تصویری که در ذهن دارید را بنویسید).

بعد، به سؤالاتی که به آنها پاسخ منفی داده‌اید نگاه کنید. مدتی را به طوفان فکری اختصاص دهید و تغییرات کوچکی را که می‌توانید برای هماهنگ کردن ماموریت خود ایجاد کنید، یادداشت کنید. ببینید چطور می‌توانید با علایق و مهارت‌ها همسو شوید و کاری انجام بدهید که جهان به آن نیاز دارد و می‌‌توانید بابتش حقوق دریافت کنید.

به عنوان مثال، آیا به «آیا نتایج مطلوب کار، شعف عاطفی در شما برمی‌انگیزد؟» پاسخ «نه» داده اید، به فکر درخواست ارتقا در محل کار باشید.

یا اگر به سوالی که درباره انتقال مفهوم با هنرتان پرسیدیم پاسخ «نه» دادید، شاید لازم باشد در کلاس‌هایی شرکت کنید تا مهارت‌های خود را تقویت کنید تا کارتان طبیعی‌تر به نظر برسد. در طول این فرآیند، تمرکز عالی خود را بر یافتن ایکیگای خود متمرکز کنید.

در این مدت طبیعی است که احساس شک، ترس یا افکار منفی داشته باشید. مواجهه با آینده می‌تواند مانند یک چالش سنگین به نظر برسد. یکی از اصول ایکیگای این است که به تردیدها و ترس‌های خود معنا نسبت ندهید. شما قوی تر و سازگارتر از آن چیزی هستید که فکر می‌کنید.

گام سوم: مطالعه و تعمق برای کشف ایکیگای

حالا تصویری از ایکیگای در ذهن دارید که می‌گوید روز کاری ایده‌آل شما چگونه خواهد بود. حالا به فکر مطالعه، تحقیق، شرکت در کلاس‌ها یا استخدام یک مربی باشید تا نگاه خود به دنیا و خود را تغییر بدهید. این مرحله می‌تواند به شما کمک کند بفهمید که آیا زاویه دید شما، انتظارات زندگی واقعی را برآورده می‌کند یا خیر.

مثلاً شاید بخواهید یک عکاس آتلیه شوید. اما پس از مشاوره زیر نظر یک عکاس حرفه ای، متوجه می‌شوید که برای شما مناسب نیست. اگر این فرآیند را طی کنید و متوجه شوید که دید شما انتظارات زندگی واقعی‌تان را برآورده می‌کند، به نظر می‌رسد که ایکیگای و رضایت شغلی خود را پیدا کرده باشید. اگر چنین نیست بازهم نگران نباشید، چون امکان دارد پیدا کردن معنای زندگی زمان ببرد.

مراحل یک تا سه را با یک شغل، سرگرمی یا هنر متفاوت تکرار کنید تا به ایکیگای خود برسید. فرقی ندارد چه کاری مدنظرتان باشد – قنادی، کدنویسی، داوطلب شدن برای خیریه، راه اندازی کلوب کتابخوانی، طراحی گرافیک. آنقدر کارهای مختلف را امتحان کنید تا در نهایت چیزی را پیدا کنید که روحتان را لمس کند.

دقت داشته باشید، تکنیک ایکیگای به معنای گل و بلبل بودن همه چیز نیست. بلکه طبق تعریف این روش، همه جنبه‌های چیزی که انجام می‌دهید (حتی قسمت‌های نه چندان جذاب) را می‌پذیرید. دلیل پذیرش همه جوانب این است که شغل‌تان را دوست دارید، بابت آن حقوق می‌گیرید و یکی از نیازهای موجود در دنیا را رفع می‌کنید.

چگونه ایکیگای را در زندگی شکوفا کنیم؟

بعد از یافتن ایکیگای، نوبت به شکوفایی آن می‌رسد. قدم‌هایی که باید برای حفظ معنای زندگی بردارید، پیچیدگی زیادی ندارند اما در طولانی مدت تأثیر شگرفی روی کیفیت هر روز از عمر شما خواهند داشت.

1. تعیین هدف‌های کوچک

حالا که برخی از راه‌حل‌های ممکن را بررسی کرده‌اید، از آنها برای ایجاد اهداف مشخص سالانه استفاده کنید. مثلاً ترفیع بگیرید، مکان کسب و کارتان را تغییر دهید یا یک بیزنس طراحی وب راه بیندازید.

هنگامی که اهداف سالانه خود را یادداشت کردید، اهداف کوچک ماهانه ایجاد کنید تا به شما در رسیدن به آنها کمک کند. نکته کلیدی این است که تا زمانی که به هدف بلندمدت خود برسید، هر بار یک قدم بردارید.

2. برنامه ریزی

در مرحله بعد، از اهداف ماهانه خود برای ایجاد اهداف هفتگی (یا حتی روزانه) استفاده کنید. از این تکنیک برای سازماندهی به اعمال هر روز خود بهره ببرید، ببینید از هر ساعت زمان خود چه استفاده‌ای می‌برید و چطور می‎‌توانید بیشترین بازدهی را داشته باشید.

حالا که لیستی از اهداف بلند مدت و اهداف کوتاه مدت دارید، آنها را داخل یک دفترچه یادداشت کنید. حتی می‌توانید با تقویم و نمودار، هدف‌ها را دسته بندی و زمان آنها را مشخص کنید. فرقی ندارد برای اجرای ایکیگای در زندگی از چه ابزاری استفاده کنید، مهم این است که برنامه زندگی خود را در مکانی اختصاصی داشته باشید و بتوانید هر زمان که خواستید به آن مراجعه کنید.

3. کسب حمایت

یکی از عوامل مهم در دستیابی به هدف با تکنیک Ikigai، وجود منبع حمایتی قابل اطمینان و اتکاست. برای اینکه حامیانی دانا و بادرایت داشته باشید، سراغ مربیان و متخصصانی بروید که تجربه‌های مشابه داشته و به اهداف مطلوب شما رسیده اند. به علاوه، همکاری و همراهی با کسانی که اهداف مشترک داشته باشند هم می‌تواند نقش به سزایی در موفقیت شما ایفا کند.

4. آزمون و خطا

حالا که رسماً می‌دانید باید چه کنید، وقتش است که تکنیک مدنظرتان را تست کنید. ببینید آیا با این فرمان، به اهداف کوتاه مدت و بلندمدت خود دست خواهید یافت؟ چیزی این وسط وجود دارد که موجب آزار شما می‌شود؟

سؤال سازنده‌ای که در این مرحله می‌توانید بپرسید، این است: «آیا تمرکز من روی کاری است که می‌خواهم انجام بدهم، یا روی کاری زوم کرده ام که باید انجام شود؟» اگر به همه سوالات مرحله اول پاسخ مثبت نداده اید، شاید نشانه‌ای است که می‎گوید باید اهداف و برنامه‌های خود را مجدداً ارزیابی کنید.

5. تمرین ذهن آگاهی

ارتباط ایکیگای با خوشبختی، به این بستگی دارد که در زمان حال و «اینجا» باشید. برای برقراری ارتباط عمیق‌تر با خود درونی‌تان، تمرینات ذهن‌آگاهی (به انگلیسی: Mindfulness) انجام بدهید. ذهن‌آگاهی می‌تواند فضایی ایجاد کند که در آن اشراف کافی بر افکار و باورهای خود دارید. به این ترتیب می‌توانید بر علایق، خواسته‌ها و فعالیت‌هایی که برای شما شادی و رضایت به ارمغان می‌آورند، تأمل کنید.

حضور در لحظه و توجه به افکار و احساسات می‌تواند در مسیر یافتن «ایکیگای» شما، شفافیت و بینشی عمیق به شما بدهد. با تمرینات ساده‌ی ذهن‌آگاهی مانند تمرکز بر تنفس یا حضور کامل در لحظه شروع کنید و به تدریج سراغ قدم‌های پیشرفته‌تر بروید.

6. شناخت نیازهای دنیا و اقدام برای رفع آنها

برای کشف رسالت‌تان در این زندگی، در مورد مسائلی که دل شما را به درد می‌آورند تامل کنید و ببینید چگونه می‌توانید سهمی در حل آنها داشته باشید. نیازهای دنیای اطراف را که برایتان مهم هستند، شناسایی کنید. به چه مشکلات یا چالش‌هایی اهمیت می‌دهید که حل شوند و چگونه اشتیاق و حرفه شما می‌توانند در حل آن‌ها از شما حمایت کنند؟ منظورمان این نیست که بکوشید فقر و جنگ را ریشه‌کن کنید، نسل‌کشی را متوقف کنید یا امثالهم. یک قدم کوچک مانند کمک به یک نیازمند، داوطلب شدن در خیریه، یاری رساندن به دوستی که می‌دانید به کمک احتیاج دارد و مانند این‌ها، کاربردهای عملی ایکیگای در زندگی روزمره هستند.

اقدامات خود را با علایق، نقاط قوت و نیازهایی که شناسایی کرده‌اید، همسو کنید. اهداف معناداری تعیین کنید و در فعالیت‌هایی شرکت نمایید که در راستای این آرزوها قرار داشته باشند. روی این موضوع بیندیشید که چگونه می‌توانید مهارت‌ها و علایق خود را با حرفه‌ای که از آن امرار معاش می‌گذرانید و برایتان رضایت و هدف به ارمغان می‌آورد، همسو سازید.

3 چالش در مسیر پیدا کردن ایکیگای

تلاش برای رشد فردی، در هر زمینه‌ای که فکرش را بکنید، شاید در نگاه اول گل و بلبل به نظر برسد. اما برای بسیاری از افراد، چیزی نمی‌گذرد که اضطراب، ترس‌های مخفی و نگرانی‌ها یکی یکی سربرمی‌آورند و سست‌مان می‌کنند. مسیر دستیابی به ایکیگای هم مستثنی از این قاعده نیست. ممکن است در هر مرحله، چالش‌هایی را تجربه کنید که باعث شوند به خودتان و مسیرتان شک پیدا کنید. اما این دلیل نمی‌شود که دلسرد شوید و بی‌خیال ادامه مسیر! 3 تا از رایج‌ترین مشکلاتی که افراد در جستجوی ایکیگای به آنها برمی‌خورند عبارتند از:

احساس غرق شدن

طبیعی است که وقتی در تلاش برای کشف هدف خود هستید، احساس غرق شدن کنید. نکته کلیدی این است که به حرکت رو به جلو ادامه دهید و در صورت نیاز از دیگران کمک بگیرید. همچنان به سمت اهداف خود گام بردارید، حتی اگر این گام‌ها کوچک باشند. به حرکت ادامه دهید!

احساس کمبود وقت

خبر خوب در مورد زمان این است که انعطاف زیادی دارد. با کمی خلاقیت، می‌توانید آن را کش بیاورید و طوری مدیریتش کنید تا با نیازهای شما سازگار شود. برای مثال، ممکن است به این معنا باشد که یک ساعت زودتر بیدار شوید تا روی علایق خود کار کنید. یا در حین رانندگی به پادکست‌های رشد حرفه‌ای گوش دهید. خلاق باشید، به دنبال شکاف‌های زمانی بگردید و برنامه خود را به نحوی تغییر دهید که هم منطقی باشد و هم بتوانید در کمترین زمان، بیشترین کار را انجام بدهید.

تفکر مبتنی بر ترس

مغز ما به گونه‌ای طراحی شده است که ما را از خطر محافظت کند. اما همین مغز گاهی حتی زمانی که خطری وجود ندارد، در حالت تهاجمی و مضطرب باقی می‌ماند و آرام نمی‌گیرد. زمانی که در حال حرکت به سمت یک هدف هستید، احساس ترس داشتن طبیعی است. اما مهم اینجاست که یاد بگیرید ترس را کنار بگذارید. با کمی تمرین، این کار آسان‌تر خواهد شد.

تاثیر ایکیگای بر طول عمر؛ واقعیت یا افسانه؟

شاید به نظر خرافه برسد. اما بیایید یک لحظه داستان ایکیگای را کنار بگذاریم و واقع نگر باشیم. اگر از جنبه‌های مختلف زندگی رضایت داشته باشید، در آرامش زندگی کنید و نزد خودتان آسوده خاطر باشید که به دیگران نفعی می‌رسانید، بدون شک کیفیت زندگی بهتری خواهید داشت. چه بسا این امر به افزایش طول عمر هم بینجامد!

تحقیقات نشان داده‌اندکه افراد دارای ایکیگای قوی، به طور متوسط ​​طول عمر بیشتری نسبت به کسانی که ایکیگای ضعیفی دارند، دارند.

اما چگونه ایکیگای بر طول عمر تاثیر می‌گذارد؟ در اینجا به چند مکانیسم احتمالی اشاره می‌کنیم:

• کاهش استرس: داشتن هدف و معنا در زندگی، می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند، که به نوبه خود، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و سایر مشکلات سلامتی را کاهش می‌دهد.
• افزایش فعالیت بدنی: افرادی که ایکیگای دارند، تمایل بیشتری به فعالیت بدنی منظم دارند، که برای سلامتی کلی و طول عمر مفید است.
• تقویت سیستم ایمنی: داشتن هدف در زندگی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند و به بدن در مبارزه با بیماری‌ها کمک کند.
• افزایش حس رضایت از زندگی: افرادی که ایکیگای دارند، از زندگی خود راضی‌تر هستند و احساس خوشبختی و شادکامی بیشتری می‌کنند. این امر می‌تواند به سلامت روان و جسمی آنها کمک کند.
• ایجاد شبکه‌های اجتماعی قوی: افرادی که ایکیگای دارند، معمولاً شبکه‌های اجتماعی قوی‌تر و روابط معنادارتر با دیگران دارند. این امر می‌تواند به آنها در مقابله با استرس و حفظ سلامت روان کمک کند.

سخن آخر

کشف Ikigai همیشه آسان نیست، اما با کمی پشتکار به آن خواهید رسید. در هر مسیری چالش‌های متعدد وجود دارد و ایکیگای نیز از این قاعده مستثنی نیست.

طبیعی است که وقتی می‌خواهید هدف خود را کشف کنید، در بسیاری از مواقع به موانع راه برخورد می‎‌کنید و شاید دلسرد شوید. راز موفقیت این است که به حرکت رو به جلو ادامه دهید و در مواقعی که به آن نیاز دارید درخواست حمایت کنید. در مسیر دستیابی به اهدافتان گام بردارید؛ مهم نیست چقدر کوچک. چیزی که اهمیت دارد، پیوستگی تلاش شماست.

سوالات متداول

سبک زندگیسلامت و بدنعلمی و جهان