مقایسه تفاوت ها و فواید سونا بخار و سونا خشک
هنگامی که به سونا فکر میکنید چه چیزی به ذهنتان خطور میکند؟ به احتمال زیاد، تصویری از یک سونا به سبک کلبه چوبی سنتی فنلاندی خواهد بود. آیا میدانستید که دو نوع اصلی سونا، تجربیات و مزایای متمایزی را ارائه میدهند؟ یکی از آنها سونا خشک سنتی فنلاندی است که احتمالاً با آن آشنا هستید، و دیگری اتاق بخار یا سونا بخار است. هر دو در دماهای مختلف کار کرده، سطح رطوبت خاصی را حفظ و فضایی منحصر به فرد برای ارائه یک تجربه سونا بر اساس ترجیحات ما ایجاد میکنند.
حال سوال اصلی این است که کدام گزینه مناسب شماست؟ چگونه باید تصمیم گرفت؟ در این مطلب، ما به تفاوتهای کلیدی بین این دو سبک محبوب سونا، مزایای سلامتی و روش ایده آل برای لذت بردن از هر کدام خواهیم پرداخت. با بررسی فواید سونا بخار و خشک همراه نجوافکت باشید.
فواید سونا بخار: ماهیت و نحوه عملکرد
سونا بخار که با عنوان «اتاق بخار» (Steam Room) هم شناخته میشود، از گرمای رطوبتی برای ایجاد محیطی گرم و شرجی استفاده میکند. ویژگی اصلی سونا بخار سطح رطوبت بالای آن است که میتواند تا 100 درصد نیز برسد.
در سوناهای بخار، معمولا بخار را از طریق بخارساز تولید میکنند و یا اینکه آب را روی سنگهای داغ میریزند. بخارساز آب را تا نقطه جوش گرم و بخاری تولید کرده که به تدریج اتاق را پر میکند.
در سونا بخار سنتی، آب روی سنگهای داغی که توسط اجاق گاز یا بخاری برقی گرم شدهاند ریخته میشود. با تبخیر آب، بخار ایجاد شده و سطح رطوبت داخل سونا افزایش مییابد.
دیوارهها و سقف سوناهای بخار معمولا از متریالی ساخته شدهاند که در برابر سطوح بالای رطوبت مقاوم باشند، مانند کاشی، شیشه یا اکریلیک. همچنین این اتاقها برای حفظ سطح رطوبت مطلوب، به صورت کاملا درزبندی شده ساخته میشوند.
سوناهای بخار نسبت به سوناهای خشک در دماهای بسیار پایینتری، معمولا بین 38 تا 49 درجه سانتیگراد (90 تا 120 درجه فارنهایت) کار میکنند. ممکن است هنگامی که وارد یک سونا بخار میشوید، هوا غلیظ و سنگین به نظر برسد، اما از آنجایی که دما نسبت به سوناهای خشک پایینتر است، احساس گرما یا ناراحتی بیش از حد نخواهید کرد.
این امر باعث میشود سوناهای بخار برای افرادی که در معرض خطر بالای بیماریهای مرتبط با گرما هستند، از جمله افراد بالای 60 سال یا افرادی که از بیماریهای قلبی عروقی، بیماریهای ریوی یا دیابت مزمن رنج میبرند، مناسب باشد. این نکته را میتوان از مزایای مهم و فواید سونا بخار دانست.
دیگر فواید سونا بخار و مزایایی که به کاربر ارائه میدهد عبارتند از:
- کاهش التهاب سیستمیک
- بهبود گردش خون
- افزایش ظرفیت ریه ها که از فواید سونا بخار برای ریه است.
- رفع گرفتگی
- بهبود سلامت قلب و عروق
- بهبود سلامت پوست که از فواید سونا بخار برای پوست و صورت به شمار میرود.
- تقویت ریکاوری بعد از تمرین که از فواید سونا بعد از بدنسازی محسوب میشود.
- کاهش استرس
مزایای سونا خشک: ماهیت و نحوه عملکرد
سونا خشک که قدمت آن به حدود 2000 سال قبل از میلاد در شمال اروپا میرسد، یکی از قدیمیترین روشهای کسب شادابی و سلامتی است که همچنان به عنوان یک روند رایج در حوزه سلامت به شمار میرود.
سونا خشک یک اتاق دنج چوبی است که برای افزایش دمای بدن و ایجاد تعریق به منظور بهبود فرآیند سم زدایی بدن طراحی شده. سونا خشک با استفاده از بخاری برقی، هیزمی یا گازی کار میکند. بخاری، اتاق سونا را تا دمای بالایی، از 71 تا 90 درجه سانتیگراد (160 تا 195 درجه فارنهایت) گرم میکند.
با گرم شدن اتاق، هوای داخل آن داغ و خشک میشود و رطوبت نسبی آن نیز حدود 10 تا 20 درصد خواهد بود. این سطح پایین رطوبت، سونا خشک را از سایر سوناها مانند سونا بخار متمایز میکند.
در این میان باید اشارهای به لویلی (Löyly) هم داشته باشیم. در سونا خشک کرهای یا بر اساس سنت فنلاندی، کاربران آب را روی سنگهای داغ بخاری سونا میریزند و باعث ایجاد بخاری کوتاه اما لذت بخش میشوند که برای لحظهای رطوبت را افزایش میدهد.
اکنون شاید کنجکاو شده باشید که مزایای سونا خشک چیست؟ مطالعات نشان دادهاند که دمای بالای بدن در محیط گرم باعث افزایش فعالیت غدد تعریق برای تنظیم حرارت بدن میشود.
تحقیقات حاکی از آن است که دمای بالای سونا خشک، خاصیت ارتجاعی پوست را بهبود میبخشد و در عین حال ظاهر جای جوش و ترکهای پوستی را کاهش میدهد. این نکته را میتوان از کاربردیترین مزایای سونا خشک به حساب آورد.
سونا خشک همچنین در ریکاوری عضلات معجزه میکند. گرما در سونا خشک باعث گشاد شدن رگهای خونی، افزایش جریان خون و بهبود گردش خون میشود. مطالعات نشان میدهد که این افزایش گردش خون به انتقال اکسیژن و مواد مغذی به بافتهای بدن کمک میکند و روند بهبودی و بازیابی سلامتی را سرعت میبخشد که از دیگر مزایای سونا خشک است.
علاوهبراین، سونا خشک طیف وسیعی از مزایای سلامتی را ارائه میدهد، از جمله:
- کاهش استرس و اضطراب
- تقویت متابولیسم که از فواید سونا خشک برای لاغری است.
- افزایش انعطاف پذیری و تحرک مفاصل
- کمک به سم زدایی بدن
- بهبود کیفیت خواب
- ایجاد شفافیت ذهنی و بهبود تمرکز
سونا خشک در مقابل سونا بخار: تفاوت در چیست؟
اگر هنوز در مورد تفاوت بین سونا و اتاق بخار کنجکاو هستید، در این بخش نگاهی به تفاوتهای کلیدی آنها خواهیم انداخت.
روش گرم کردن؛ مزایای سونا خشک
روش گرم کردن یکی از مهمترین تفاوتهای بین سونای خشک و بخار است. سوناهای خشک از اجاقهای هیزمی یا بخاریهای برقی برای گرم کردن هوای داخل سونا استفاده میکنند. این کار محیطی گرم و راحت ایجاد کرده که تعریق و آرامش را تقویت میکند.
سوناهای بخار (که به اتاق بخار یا حمام سونا بخار نیز معروف هستند) با استفاده از بخار ساز برای گرم کردن آب و آزاد کردن بخار در اتاق، محیطی مرطوب ایجاد میکنند که فواید بسیاری دارد. این امر منجر به به وجود آمدن فضایی مرطوب و پر از بخار میشود که میتواند مانند قدم گذاشتن در جنگل بارانی گرمسیری یا ابری از مه گرم به نظر برسد.
دما و رطوبت؛ مزایای سونا خشک
از نظر دما و رطوبت، باز هم سوناهای خشک و بخار تفاوتهای زیادی با هم دارند. سوناهای خشک به طور معمول دمای بالاتری دارند، از 71 تا 90 درجه سانتیگراد (160 تا 195 درجه فارنهایت)، اما با سطوح رطوبت پایین تر (معمولاً حدود 10 تا 20 درصد).
سوناهای بخار دارای دمای پایینتر، حدود 38 تا 49 درجه سانتیگراد (90 تا 120 درجه فارنهایت) هستند، اما با سطوح رطوبت بسیار بالاتری که اغلب به 100 درصد میرسد. این محیط مرطوب میتواند برای آبرسانی پوست و تسکین سیستم تنفسی مفید باشد.
مهم است که توجه داشته باشید که محیط مرطوب همچنین میتواند بستری برای رشد باکتری و کپک باشد؛ بنابراین مطمئن شوید که بهداشت را رعایت میکنید.
علاوه بر این، اگر زخم باز یا سیستم ایمنی ضعیفی دارید، هنگام استفاده از سوناهای بخار احتیاط بیشتری کنید. رطوبت بالای محیط به طور بالقوه میتواند عفونتهای موجود یا مشکلات پوستی را تشدید کند. این مورد مهم از مضرات سونا بخار به حساب میآید.
فواید سلامتی؛ فواید سونا بخار
در حالی که هر دو سونا خشک و بخار فواید سلامتی متعددی دارند، اما هر کدام مزایای منحصر به فردی نیز ارائه میدهند.
سوناهای خشک به دلیل تأثیر سم زدایی محبوب هستند. گرمای خشک آنها میتواند تعریق را بیشتر کند و به دفع سموم از بدن کمک نماید. سوناهای خشک همچنین باعث بهبود خواب و افزایش استقامت میشوند و به همین دلیل در بین ورزشکاران و علاقهمندان به تناسب اندام طرفداران زیادی دارند.
از طرف دیگر، سوناهای بخار برای سلامت تنفس معجزه میکنند. اتاقهای بخار مزایای متعددی برای تنفس دارند، از کمک به رفع گرفتگی و بهبود تنفس گرفته تا تسکین علائم برای افراد مبتلا به آسم یا آلرژی. علاوهبراین، گرمای حاوی رطوبت برای آبرسانی پوست و باز کردن منافذ برای کمک به دفع آلودگیها و درخشش پوست بعد از سونا بسیار عالی است.
ترجیح شخصی؛ مزایای سونا بخار و خشک
در نهایت، همه چیز به خواسته شما بستگی دارد. برخی از افراد گرما و خشکی سوناهای سنتی را که بسیار شدیدتر و نشاط آورتر است ترجیح میدهند. برخی دیگر نیز از محیط مرطوب و پر از بخار سوناهای بخار لذت میبرند، زیرا این فضا تاثیر آرامش بخش و ملایمی بر پوست و تنفس آنها دارد.
سونا خشک در مقابل سونا بخار: کدامیک برای شما بهتر است؟
در نهایت، انتخاب بین سونا خشک و بخار به ترجیحات، نیازها و اهداف سلامتی شما بستگی دارد.
اگر به دنبال تجربه واقعی سونا هستید، سوناهای خشک بهترین گزینه هستند. گرمای خشک محیطی آرامش بخش را فراهم میکند که به کاهش استرس، رفع تنش و ارتقای سلامت روان کمک میکند.
به طور مشابه، گنجاندن جلسات سونا خشک در برنامه تمرینی و ورزشی شما میتواند برای افرادی که قصد کاهش وزن دارند مفید باشد. تحقیقات همچنین نشان میدهد که جلسات سونا خشک میتواند به افزایش متابولیسم شما کمک کند. این امر به سوزاندن کالری بیشتر منجر میشود که عاملی برای لاغری به حساب میآید.
تحقیقات نشان داده است که سوناهای خشک همچنین سلامت قلب و عروق را بهبود میبخشند و آنها را به انتخابی ایده آل برای افرادی تبدیل میکند که به دنبال ارتقای سلامت قلب خود هستند. مرکز سلامت UCLA توضیح میدهد که جلسات منظم سونا خشک میتواند به کاهش فشار خون، بهبود گردش خون و کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی کمک کند.
اگر پوستی کدر و خشک دارید، یک جلسه سونا بخار ممکن است همان چیزی باشد که نیاز دارید. گرمای ملایم باعث گشاد شدن رگهای خونی و افزایش جریان خون در سراسر بدن میشود. کلینیکهای مشهوری در جهان ادعا میکنند که این افزایش گردش خون منجر به رساندن بهتر اکسیژن به پوست شما شده و در نتیجه درخشندگی و سلامت پوست را تقویت میکند.
اگر از مصرف نوشیدنیهای مخصوص سم زدایی و پاک کننده بدن خسته شدهاید، سونا بخار جایگزین لذت بخشتری را ارائه میدهد. رطوبت بالای سونا بخار باعث تعریق شده که برای سم زدایی بدن امری ضروری است. با تعریق، منافذ پوست باز شده و سموم و ناخالصیها دفع میشوند.
به طور مشابه، اگر با گرفتگی بینی، درمان آلرژیهای فصلی یا سایر مشکلات تنفسی دست و پنجه نرم میکنید، سونا بخار ممکن است تسکین مورد نیازتان را برای شما فراهم کند.
خبرگزاری «پزشکی امروز» توضیح میدهد که گرما و رطوبت ملایم میتواند به تسکین مجاری تحریک شده بینی و رقیق شدن خلط کمک کند و در نتیجه باعث کاهش احتقان و تسهیل تنفس شود. این امر به ویژه برای افراد مبتلا به برونشیت مزمن، آسم و سایر بیماری های ریوی مفید است.
صرف نظر از نوع سونایی که انتخاب میکنید، به یاد داشته باشید که بدن خود را هیدراته نگه دارید، به پیامهای بدنتان گوش دهید و در صورت احساس ناراحتی، محیط را زودتر ترک کنید.
سخن پایانی
فواید سونا بخار و خشک بسیار بوده و هردو مزایای متعددی برای سلامتی دارند و میتوانند به عنوان مکمل یک سبک زندگی سالم عمل کنند. انتخاب بین این دو نوع سونا به ترجیحات و نیازهای فردی شما بستگی دارد.
اگر به دنبال تجربهای گرم و خشک هستید که به سم زدایی بدن، افزایش گردش خون و کاهش استرس کمک کند، سونا خشک گزینه مناسبی برای شما است. از طرف دیگر، اگر به دنبال محیطی آرام و مرطوب هستید که به تسکین احتقان، بهبود تنفس و شادابی پوست شما کمک کند، سونا بخار را انتخاب کنید.
صرف نظر از نوع سونایی که انتخاب میکنید، به یاد داشته باشید که هیدراته بمانید، به بدنتان گوش دهید و در صورت احساس ناراحتی، زودتر از آنجا خارج شوید. همچنین، اگر شرایط پزشکی خاصی دارید، قبل از استفاده از سونا با پزشک خود مشورت کنید.
در نهایت، بهترین سونا سونایی است که از آن لذت میبرید و بدون احساس ناراحتی میتوانید از آن در طولانی مدت استفاده کنید.
سوالات متداول
آیا سونا خشک بهتر از سونا بخار است؟
اینکه آیا سونا خشک بهتر از سونا بخار است، بستگی به نیازهای فردی و راحتی شخصی دارد. اگر به دنبال تجربهای پرتنش و تقویت کننده سلامتی هستید، سونا خشک گزینه مناسبی است.
اگر محیطی آرامتر و ملایمتر را ترجیح میدهید که در آن پس از یک روز کاری یا تحصیلی طولانی، استراحت کنید، سونا بخار گزینه مناسبی هستند.
آیا استفاده روزانه از سونا اشکالی ندارد؟
استفاده روزانه از سونا اشکالی ندارد، به شرطی که آداب صحیح سونا را رعایت کنید و به علائم بدن خود توجه داشته باشید. مهم است که بدن خود را هیدراته نگه دارید، مدت زمان جلسات را به 15 تا 20 دقیقه محدود کنید و قبل از ورود به سونا از مصرف نوشیدنی های الکلی یا وعدههای غذایی سنگین خودداری کنید.
صرف نظر از نوع سونایی که استفاده می کنید، افرادی که دارای شرایط پزشکی خاصی مانند مشکلات قلبی یا فشار خون بالا هستند، قبل از گنجاندن حمام سونا در برنامه خود، باید با پزشک مشورت کنند. زنان باردار و افرادی که داروهای تجویزی مصرف می کنند که می تواند بر دمای بدن تأثیر بگذارد نیز باید احتیاط کنند.
چقدر باید در سونا خشک بنشینیم؟
مدت زمان نشستن در سونا خشک به ترجیح و نیازهای شما بستگی دارد. در حالت ایده آل، شما باید با جلسات کوتاهتر در سونا خشک، حدود 5 تا 10 دقیقه شروع کنید و به تدریج آن را افزایش دهید. برای جلوگیری از کم آبی بیش از حد یا گرمازدگی، اطمینان حاصل کنید که در سونا خشک بدون استراحت بیش از 20 دقیقه نشینید.
آیا استفاده روزانه از سونا خشک اشکالی ندارد؟
استفاده روزانه از سونا خشک در صورتی که اقدامات احتیاطی مناسب را انجام دهید و مدت زمان جلسه خود را بیش از 20 دقیقه تمدید نکنید، بی خطر است. اگر از داروهای خاصی استفاده می کنید یا هر گونه شرایط پزشکی مانند بیماری قلبی، فشار خون بالا یا دیابت دارید، قبل از برنامه ریزی برای سونا با پزشک خود مشورت کنید.
آیا باید قبل از سونا خشک دوش بگیرم؟
در حالی که دوش گرفتن قبل از سونا الزامی نیست، اما به طور کلی ایده خوبی است. دوش گرفتن قبل از جلسه سونا خشک می تواند به پاک شدن عرق، چربی و باقی مانده آرایش از پوست شما کمک کند تا بتوانید بدون اینکه منافذ پوستتان مسدود شود به راحتی تعریق کنید.