روز ولنتاین چیست؟ | داستان، تاریخچه، و آیین جشن ولنتاین 2024

همه ما روز ولنتاین را به عنوان مناسبتی رمانتیک می‌شناسیم. اگر مخاطب خاصی هم داشته باشیم از یکی دوهفته پیش مدام به این فکر هستیم که در این روز، چه هدیه‌ای بدهیم (و منتظر چه هدیه‌ای باشیم!). اما شاید برای شما جالب باشد که بدانید منشاء و تاریخچه روز عاشقان، آنقدرها که به نظر می‌آید به عشق و گل و بلبل مرتبط نیست.

در مقاله امروز نجوافکت نگاهی به تاریخ نه چندان رمانتیک ولنتاین (Valentine) خواهیم داشت. آماده باشید تا با افسانه‌هایی از یک قدیس، یک قتل عام و مراسم‌های عجیبی که توسط راهبه‌ها در زمان‌های قدیم انجام می‌شده اند، از شما پذیرایی کنیم! البته محض تلطیف اوضاع، کمی به جشن ولنتاین و سنت‌های مدرن آن هم می‌پردازیم.

تاریخ ولنتاین 2024 در چه روزی است؟

پیش از هر کاری یک یادآوری سریع داشته باشیم: جشن روز ولنتاین ۲۰۲۴ در 14 فوریه (25 بهمن) برگزار می‌شود. اگر قصد دارید برنامه ریزی حسابی برای سورپرایز انجام بدهید، بهتر است دست بجنبانید!

این روز برای اولین بار در پایان قرن پنجم، به عنوان یک مناسبت رسمی اعلام شد. در زمان‌های باستان رسم بر این بود که هر روز، به نام یکی از قدیسان مسیحی نامگذاری شود. پاپ گلاسیوس نیز تصمیم گرفت تا 14 فوریه را روز سنت والنتین اعلام کند. از آن زمان به بعد، در 14 فوریه همیشه جشنی برپا می‌شد، اگرچه تا چندین قرن این روز بیشتر جنبه مراسمی مذهبی داشت تا یک مناسبت رمانتیک.

تاریخچه روز ولنتاین

تا همین امروز که مقاله ما را می‌خوانید، تاریخچه حقیقی ولنتاین در هاله ای از رمز و راز قرار دارد. می‌دانیم که فوریه از دیرباز به عنوان ماه عاشقان جشن گرفته می‌شده و روز سنت والنتین نیز بقایایی از سنت مسیحی و روم باستان را دربر دارد. اما این سوال ایجاد می‌شود که جناب سنت والنتین که بود و چگونه با این آیین باستانی ارتباط داشت؟

کلیسای کاتولیک حداقل سه قدیس مختلف به نام‌های والنتین (Valentine به انگلیسی) یا والنتینوس را می‌شناسد که همگی شهید شده‌اند. یک افسانه ادعا می‌کند والنتین، کشیشی بود که در قرن سوم در رم خدمت می‌کرد. امپراتور کلودیوس دوم که باور داشت مردان مجرد نسبت به مردان متأهل سربازان بهتری می‌شوند، ازدواج برای مردان جوان را غیرقانونی اعلام کرد.

کشیش والنتین به ناعادلانه بودن این فرمان معترض بود. او از کلودیوس سرپیچی کرد و به عقد عاشقان جوان در خفا ادامه داد. وقتی در نهایت لو رفت، کلودیوس دستور داد که او را به قتل برسانند. با این حال برخی دیگر اصرار دارند نام این مناسبت از اسقف قدیس، ولنتاین ترنی (Valentine Terni) گرفته شده که او نیز توسط کلودیوس دوم در خارج از روم، اعدام شد.

در داستان‎‌های دیگر چنین روایت می‌شود که سنت والنتین احتمالاً به دلیل تلاش برای کمک به مسیحیان برای فرار از زندان‌های مخوف روم و نجات آنها از شکنجه‌ یا اعدام، کشته شده باشد. طبق افسانه‌ای دیگر، یک زندانی ولنتاین‌نام که عاشق دختری جوان (احتمالاً دختر زندانبان) شده بود با نامه‌نگاری‌هایش نام خود را جاودان کرده است. او در نامه‌هایش امضای «از طرف ولنتاین تو» را به یادگار می‌گذاشت.

اگرچه حقیقت پشت افسانه‌های و‌النتاین هنوز هم روشن نشده، اما انکار نمی‌کنیم که تمام این داستان‌ها، شخصیتی به نام «والنتین» را به عنوان فردی دلسوز، قهرمان و مهمتر از همه رمانتیک معرفی می‌کنند و او را می‌ستایند. در قرون وسطی، سنت والنتین به یکی از محبوب‌ترین قدیسان در انگلستان و فرانسه تبدیل شد.

داستان روز ولنتاین در تاریخ پاگانی

همانطور که گفته شد، بسیاری از مسیحیان جهان روز ولنتاین را در اواسط فوریه برای بزرگداشت سالگرد مرگ والنتین قدیس برگزار می‌کنند که احتمالاً در حدود سال 270 پس از میلاد اتفاق افتاده است. برخی دیگر ادعا می‌کنند که احتمالاً کلیسای مسیحی تصمیم گرفت روز جشن والنتاین را در اواسط ماه فوریه برگزار کند. کشیشان در تلاش برای «مسیحی سازی» جشن پاگان‌های لوپرکالیا (Lupercalia) (که مشرک و چندخدایی به حساب می‌آمدند) روز میانی ماه فوریه را به عنوان یک مناسبت رسمی مسیحی اعلام کردند.

لوپرکالیا که در اواخر فوریه یا 15 فوریه جشن گرفته می‌شد، جشن باروری بود که برای بزرگداشت فاونوس، خدای کشاورزی رومی، و همچنین رومولوس و رموس که بنیانگذاران روم بودند برگزار می‌شد. برای شروع جشنواره، اعضای لوپرچی (دسته‌ای از کشیشان رومی) در غاری مقدس جمع می‎‌شدند. تصور بر این بود که نوزادان رومولوس و رموس، توسط یک گرگ یا لوپا در این غار نگهداری می‌شده‌اند.

سپس کاهنان یک بز را برای باروری و یک سگ را برای تطهیر قربانی می‌کردند. قسمت کفل بز را پوست می‌کندند، به صورت نواری می‌بریدند، نوارها را در خون قربانی فرو می‌کردند و به خیابان‌ها می‌رفتند. از کنار هر زن و هر مزرعه‌ای که رد می‌شدند، آهسته با نوارهای گوشت بز به آنها ضربه می‌زدند تا در سال آینده، باروری و برکت به آنها برسد.

تبدیل روز ولنتاین به یک مناسبت رمانتیک

قطعاً الان فکر می‌کنید که هیچ‌کدام از این‌ها، منشأ جالب و دوست‌داشتنی برای روز ولنتاین به نظر نمی‌رسد. حق هم دارید، چون تا قرون وسطی روز و‌لنتاین هیچ شباهتی به مناسبت رمانتیکی که امروز می‌شناسیم نداشت. بابت روز عشق مدرن، باید از شاعر انگلیسی جفری چاسر (Geoffrey Chaucer) تشکر کنیم. چاسر اولین کسی بود که در آثار قرن چهاردهمی خود یعنی «پارلمان مرغان» و «شکایت مریخ»، روز والنتا‌ین را به عشق و عاشقی نسبت داد.

در زمان چاسر، 14 فوریه اتفاقاً اولین روز بهار در بریتانیا هم در نظر گرفته می‌شد چون آغاز فصل جفت گیری پرندگان بود. این پدیده بهانه‌ای شد برای برگزاری جشن بزرگداشت عشق. در واقع، اثر «پارلمان مرغان» درباره پرندگانی است که برای انتخاب جفت دورهم جمع می‌شوند و بعد از انتخاب یار، تا آخر عمر به خوبی و خوشی روزگار می‌گذرانند.

با این حال، حتی برخی از منتقدان ادبی هم با اینکه چاسر خالق بی‌بروبرگرد جشن روز عشاق باشد مخالفت دارند. البته نمی‌توان انکار کرد که چاسر به همراه نویسنده‌ی همکارش یعنی شکسپیر، تداعی‌های عاشقانه پیرامون آن روزگار را رایج کردند. چیزی نگذشت که مردم شروع به رد و بدل نامه‌های عاشقانه در روز والنتاین کردند.

روز عاشقان چطور جشن گرفته می‌شود؟

علاوه بر ایالات متحده، روز والنتاین در کانادا، مکزیک، بریتانیا، فرانسه و استرالیا نیز جشن گرفته می‌شود. در بریتانیای کبیر، جشن روز و‌لنتاین در حدود قرن هفدهم شروع شد.

در اواسط قرن هجدهم، برای دوستان و دوستداران همه طبقات اجتماعی رایج بود که نشانه‌های کوچک محبت آمیز یا یادداشت‌های دست نویس را رد و بدل کنند. در سال 1900با پیشرفت در فناوری چاپ، کارت‌ پستال‌های آماده جایگزین نامه‎‌های دستنویس شدند. کارت‌های آماده راهی آسان برای مردم بودند که احساسات خود را بیان کنند؛ آن هم در زمانی که ابراز مستقیم احساسات کاری ناپسند برشمرده می‌شد.

اواسط قرن نوزدهم، زمان آغاز بسیاری از سنت‌های معروف روز ولنتاین است که امروزه می‌شناسیم. مردان در دوران ویکتوریایی می‌کوشیدند با تقدیم گل، دل زنان را به دست بیاورند. ریچارد کدبری برای اولین بار، جعبه‌ای شکلات به شکل قلب را مد کرد و شرکت شیرینی سازی نیوانگلند، اولین نسخه از شیرینی‌هایی که پیام‌های کوچکی روی خود داشتند را تولید کرد.

امروزه مردم فارغ از فرهنگ و ملیت، در سراسر دنیا روز عشق را جشن می‌گیرند و آن را فرصتی برای ابراز علاقه به عزیزانشان می‌شمارند.

جشن عشق والنتاین در ایران

در ایران روز ولنتاین به عنوان یک جشن فرهنگی یا مذهبی درنظر گرفته نمی‌شود. دولت کشورمان این روز را به رسمیت نمی‌شناسد یا تأیید نمی‌کند. با این حال، برخی از ایرانیان و به ویژه نسل جوان شهرنشین ترجیح می‌دهند به سبک خودشان این روز را جشن بگیرند. در سراسر کشور، زوج‌های خوش ذوق با تقدیم گل، هدیه‌های مختلف، شکلات و حتی کمک به یکدیگر در کارها، ابراز عشق می‌کنند.

برخی از رستوران‌ها و کافه‌ها نیز در این روز، تخفیف‌های ویژه و پیشنهادهای خاص ارائه می‌دهند. به هر حال با توجه به فرهنگ غالب، مذهب و عرف ایران، ابرازعلاقه در محیط‌های عمومی چندان با هنجارهای پذیرفته شده سازگار نیست.

کادوهای رایج جشن ولنتاین

تاریخچه دقیق کادوهای رایجی که امروزه در روز عشاق رد و بدل می‌شوند، هنوز مشخص نیست. اما با اطمینان می‌توان گفت اولین بار در دوران ملکه ویکتوریا، گل رز سرخ به عنوان نماد عشق، پای ثابت هدایای جشن ولنتاین شد. در فرهنگ‌های مختلف، روز عشق با تقدیم دسته و باکس گل رز، شکلات‌های شیری (به ویژه شکللات‌هایی به شکل قلب)، عروسک‌های خرس تدی و یادگاری‌های ریز و درشت جشن گرفته می‌شود. زوج‌ها و حتی دوستان صمیمی، با تقدیم کادوهای متنوع و معناداری علاقه و احترام خود را نسبت به عزیزانشان نشان می‌دهند.

البته هیچ اجباری نیست که حتماً رز و شکلات را داخل هدایا بگنجانید! اگر دلتان می‌خواهد از کلیشه‌ها دوری کنید و کادویی خاص، جذاب و به یاد ماندنی به عشق زندگی‌تان هدیه بدهید، هزاران راه و روش خلاقانه برای شما وجود دارند. شما محبوبتان را بهتر از هرکسی می‌شناسید و خوب می‌دانید چه هدیه‌ای برق عشق و اشتیاق را به چشمان او خواهد آورد. اگر به دنبال ایده هستید و نمی‌دانید بین گزینه‌های متنوع کدام یک را انتخاب کنید، لیست بهترین کادوهای ولنتاین برای خانم‌ها و باحال‌ترین هدیه‌های روز عشق برای آقایان حسابی به کار شما خواهند آمد. در نهایت هدیه، بهانه‌ای است که عشقتان را عملی ابراز کنید!

تاثیر ولنتاین بر بازار

بعد از کریسمس، روز والنتاین یکی از پرخرج‌ترین روزهای سال در بسیاری از کشورها (به ویژه در اروپا، ایالات متحده و سایر کشورهای غربی) به شمار می‌آید. در سرتاسر جهان، مردم و مخصوصاً زوج‌های عاشق برای عزیزانشان، دوستان، خانواده و حتی حیوانات خانگی‌شان هدایایی می‌خرند. جای تعجب نیست که با این حجم خرید، سطح فروش سر به فلک می‌کشد و بسیاری از بازاریاب‌ها، فرصت را غنیمت می‌شمارند تا کاسبی چندبرابری داشته باشند.

طبق گزارش‌ها، فقط در و‌لنتاین سال 2019 بیش از 20.7 میلیارد دلار در ایالات متحده هزینه شده است. طبق اعلام فدراسیون ملی خرده فروشی، در سال 2020 هم مصرف کنندگان 27.4 میلیارد دلار سود برای اقتصاد کشور به ارمغان آوردند.

نظرات عمومی درباره جشن عشق

نظرات عمومی در مورد روز والنتاین متفاوت است. برای برخی، جشن عشق و عاشقی، فرصتی است برای ابراز محبت به کسانی که به آنها اهمیت می‌دهند. همچنین می‌تواند فرصتی برای ایجاد خاطرات خاص و لذت بردن از زمان با هم بودن باشد. برخی نیز تصور می‌کنند که این مناسبت بیش از حد تجاری و تبلیغاتی شده است؛ بسیاری از مردم بیشتر به فکر خرید و هدیه گرفتن هستند تا اینکه زمانی را درکنار یکدیگر بگذرانند.

در این میان، افرادی هم هستند که دل خوشی از روز عشاق ندارند. به دلایل مختلفی مثل نارضایتی از رابطه، تنگدستی، مجرد بودن یا تجربه ناخوشایند از روابط قبلی، در این روز تحت فشار قرار می‎‌گیرند و احساس بیگانگی یا تنهایی می‌کنند. به طور کلی، نظرات افراد در مورد روز ولنتاین بسته به تجربیات و دیدگاه‌های شخصی آنها متفاوت است.

حقایق جالب درباره جشن و‌لنتاین‌

• روز و‌لنتاین یکی از محبوب ترین روزها برای خواستگاری به شمار می‌رود.
• رنگ قرمز و شکل قلب، اولین بار در قرن 14 و 15 در هنر قرون وسطی ظاهر شد.
• اگر در روز و‌النتاین حرکت بزرگی نزدید، تنها نیستید. یک نظرسنجی YouGov نشان داد که تنها 30 درصد از مردم کشورهای غربی، این روز را یک مناسبت واقعی می‌دانند. بیشتر مردم به تعطیلاتی مانند شب سال نو، هالووین، روز کارگر و روز یادبود بیشتر از روز عشق اهمیت می‌دهند.
• به طور متوسط هرنفر برای یک هدیه، نزدیک به 200 دلار پیاده می‌شود. میانگین هزینه‌ها در این روز، به چیزی حدود 26 میلیارد دلار می‌رسد.
• امروزه بیشتر مردم روز عشق را به خوشی و ملایمت می‌گذرانند، اما در دوره ویکتوریا اوضاع متفاوت بود. گاهی از و‌لنتاین به عنوان فرصتی برای رد خواستگار استفاده می‌کردند و به آن، روز و‍‌لنتاین سرکه‌ای می‌گفتند.
• هرساله بیش از 250 میلیون گل رز برای روز والنتاین تولید می‌شود. رزهای قرمز تقریباً دو سوم این تعداد را تشکیل می‌دهند.

سخن آخر

روز ولنتاین، جشن عشق و محبت است و می‌تواند احساسات مختلفی را برای مردم ایجاد کند. برای برخی، این روز با هدیه، گل و شکلات، پر از هیجان عاشقانه سپری می‌شود. از سوی دیگر، برخی تاکید بیش از حدی بر هدایای مادی دارند که باعث می‌شود توجه کافی بر روابط عاطفی که روابط را معنادار می‌کند، نشان ندهند. تجاری‌سازی و سطحی بودن رفتارها نیز در بسیاری از روابط ناسالم احساس می‌شود. و برای کسانی که مجرد هستند یا دوران سختی را پشت سر گذاشته اند هم می‌تواند یادآور عشقی باشد که از دستش داده اند، یا احساس تنهایی را برایشان تشدید کند.

اما درنهایت، ولنتاین در یک پیام ساده و قدرتمند خلاصه می‌شود: عشق ارزش جشن گرفتن را دارد. چه یک شریک عاشقانه باشد، یک دوست صمیمی، یکی از اعضای خانواده یا حتی کسی که برای او احترام زیادی قائلید. صرف وقت برای ابراز قدردانی از افرادی که زندگی ما را درخشان‌تر می‌کنند، همیشه ارزشش را دارد. شاید همیشه احساس نکنیم که مورد محبت و قدردانی قرار می‌گیریم، اما عشق هدیه‌ای است که هر چه بیشتر ببخشیم، عشق بیشتری دریافت خواهیم کرد.

سؤالات متداول

مطالب مرتبط:

بهترین فیلم های ولنتاین | معرفی 20 فیلم عاشقانه برای روز ولنتاین برترین خواننده های زن خارجی | خوش صدا ترین خواننده های زن خارجی کدامند؟ 10 ایده بهترین کادوهای ولنتاین برای خانم ها | برای ولنتاین چی بخریم؟ بهترین مانگاها | جذاب ترین مانگاهای قرن که باید قبل از مرگ بخوانید بهترین کادوهای ولنتاین برای آقایان؛ راهنمای خرید هدیه ولنتاین برای پسران بهترین خواننده های راک جهان | با 10 بهترین خواننده های راک خارجی آشنا شوید! بهترین انیمه های 2023 | بهترین انیمه های ۲۰۲۳ که نباید از دست بدهید بهترین بازی های کامپیوتری کدامند؟ | 15 بازی برتر PC در قرن 21