کریسمس چیست؟ آشنایی با تاریخچه و آداب و رسوم جشن کریسمس

کریسمس به زبان انگلیسی: Christmas یا عید میلاد مسیح، یکی از مهم‌ترین جشن‌های مسیحیان است که در روز ۲۵ دسامبر برابر با ۴ دی ماه برگزار می‌شود. مسیحیان جهان این روز را در کنار خوانواده و دوستان خود جشن گرفته و به یکدیگر این روز را تبریک میگویند. کریسمس یکی از قدیمی‌ترین جشن‌های مسیحی است که ریشه در فرهنگ‌های باستانی دارد. در این مقاله از نجوافکت، به بررسی تاریخچه، رسوم و سنت‌های کریسمس در کشورهای مختلف خواهیم پرداخت.

 تاریخچه جشن کریسمس

اختلاف بین برخی از مورخان وجود دارد که عده از آنها تولد حضرت عیسی را در بهار و عده نیز در تابستان اعلام کرده اند، اما به صورت جهانی و رسمی این روز در بیست و دسامبر جشن گرفته و مردم این روز را تولد حضرت عیسی میدانند.

حال این سوال به وجود می آید که شروع این جشن چگونه رغم خورده؟
پاسخ این سوال به دوران روم باستان برمی‌گردد. در آن زمان، مردم روم یک جشن به نام ساتورنالیا را از ۱۷ تا ۲۳ دسامبر برگزار می‌کردند. این جشن به افتخار خدای کشاورزی و زمستان به نام ساتورن گرفته می‌شد.

در این روزها، مردم از کارهای روزمره آزاد می‌شدند و با شادی و شور و شوق به خوردن، نوشیدن، رقصیدن، مبادله هدیه و پوشیدن لباس‌های رنگی می‌پرداختند. همچنین، در بیست پنج دسامبر، رومی‌ها جشن دیگری به نام سول اینویکتوس را برگزار می‌کردند. این جشن به افتخار خدای خورشید بوده که نشان دهنده بازگشت نور و گرما پس از زمستان است.
وقتی که مسیحیت در روم رواج پیدا کرد، بسیاری از مردم همچنان به جشن‌های سنتی خود پایبند بودند. کشیش های آن زمان نیز برای این که مردم را به دین پایبند تر کنند، تصمیم گرفت که تولد حضرت عیسی مسیح (ع) را در ۲۵ دسامبر جشن بگیرد.

این تاریخ اولین بار در سال ۳۳۶ میلادی در روم اعلام شد و بعدها در سایر کشورها نیز پذیرفته شد.

رسوم و سنت‌ های کریسمس

جشن کریسمس پر از رنگ و صدا است که هر کشور و فرهنگی، رسوم و سنت‌های خاص خود را برای آن دارد. اما برخی از رسوم و سنت‌های کریسمس در بسیاری از کشورها مشترک هستند. در ادامه، به معرفی برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت.

1. تزئین درخت کریسمس

تزئین درخت کریسمس یکی از محبوب‌ترین آیین‌های کریسمس است که در بسیاری از کشورها انجام می‌شود. درخت کاج نماد درخت کریسمس بوده که با لامپ‌های رنگی، توپ‌های شیشه‌ای، کلاه‌های فانتزی و سایر زینت‌ها تزئین می‌شود.

در بالای درخت نیز یک ستاره یا یک فرشته قرار می‌گیرد که نماد راهنمایی و نجات است. درخت کریسمس به دلیل رنگ سبز پایدار خود نشان زندگی ابدی و سرسختی را دارد.
منشأ این رسم به قرون وسطی در کشور آلمان برمی‌گردد. در آن زمان، مردم یک بازی نمایشی به نام «بازی بهشت» را در روز ۲۴ دسامبر اجرا می‌کردند. در این بازی، یک درخت به نام «درخت بهشت» وجود داشت که با سیب‌های قرمز تزئین شده بود. بعدها، مردم این درخت را به خانه‌های خود آوردند و با شمع‌ها و زینت‌های دیگر تزئین کردند.

این رسم در قرن ۱۶ میلادی توسط مارتین لوتر، پیشگام اصلاحات مسیحی، گسترش یافت و در قرن ۱۹ میلادی به سایر کشورها راه یافت.

2. هدیه دادن

در فرهنگ کریسمس هدیه دادن و کادو گرفتن از زیباترین قسمت های این مراسم است. مسیحیان باور دارند که در روز تولد حضرت عیسی مسیح، سه پادشاه از شرق (که برخی می‌گویند 3 پادشاه ایران باستان یا روحانیان بزرگ آن زمان) به او هدیه دادند . این هدیه‌ها شامل طلای زرد، مر و کندر بودند که نماد شاهنشاهی، الهیت و رنج و مرگ او بوده است. به همین مناسبت مردم هدیه‌هایی مانند اسباب‌بازی، لباس، کتاب، شکلات و… را به یکدیگر می‌دهند. هدیه‌ها معمولاً زیر درخت کریسمس یا در جوراب‌های بزرگی که روی شومینه آویزان می‌شوند . برخی از مردم هدیه‌ها را در شب کریسمس باز می‌کنند و برخی دیگر در صبح روز کریسمس.

3. بابانوئل

بابانوئل یک شخصیت خیالی و محبوب است که در شب کریسمس به خانه‌های کودکان می‌آید و هدیه‌هایی را برای آن‌ها می‌گذارد. بابانوئل یک پیرمرد چاق و خوش‌رو است که لباس‌های قرمز و سفید رنگ می‌پوشد و کلاهی با پنبه سفید روی سر دارد.

او با کمک یک سورتمه بزرگ و گوزن‌هایی که می‌توانند پرواز کنند سفر می‌کند، و طبق داستان ها از شومینه وارد خانه‌ها می‌شود. بابا نوئل را اکثر کودکان به خاطر کادو هایش دوست دارند که طبق داستان‌ها این شخصیت برای کودکان خوب کادو برده و برای کودکان بد ذغال سنگ کادو میبرد. و شعارش گفتن «هو هو هو» است.
بابانوئل بر اساس شخصیت واقعی به نام نیکولاس بوده که در قرن ۴ میلادی اسقف شهر میرا در ترکیه بود. او به خاطر بخشندگی و کمک به فقرا و کودکان شهرت داشت.

بعد از مرگ او، او به عنوان یک قدیس توسط کلیسای مسیحی شناخته شد و روز ۶ دسامبر به عنوان روز نیکولاس جشن گرفته شد. در این روز، مردم به یاد اعمال نیک او هدیه به کودکان می‌دادند.

این رسم در قرون وسطی به اروپا راه یافت و با رسوم دیگری مانند ساتورنالیا و سول اینویکتوس ترکیب شد. نام بابانوئل از کلمه هلندی «سنتا کلاوس» گرفته شده است که به معنی «قدیس نیکولاس» است. شکل و شمایل بابانوئل در قرن ۱۹ میلادی توسط یک شاعر و یک نقاش آمریکایی به شکل امروزی آن شکل گرفت.

4. خوردن شام کریسمس

شام کریسمس یک وعده غذایی خاص و مجلل است که معمولاً در شب ۲۴ دسامبر یا شب کریسمس خورده می‌شود. منوی شام کریسمس ممکن است در کشورهای مختلف متفاوت باشد، اما برخی از غذاهای رایج عبارتند از: بوقلمون پخته، سس تمشک، سیب زمینی پوره، سبزیجات، نان و کیک کریسمس هستند.

کیک کریسمس یک کیک خشک است که با خشکبار، میوه‌های خشک و ادویه‌های معطر درست می‌شود. برخی از مردم این کیک را نوشیدنی سرو می‌کنند. این رسم نیز به دوران روم باستان برمی‌گردد. در آن زمان، مردم در جشن ساتورنالیا، غذاهایی مانند گوشت، میوه، شیرینی و نوشیدی را میل به صورت دورهمی و با نوشیدنی فراوان می‌خوردند. بعدها، با گسترش مسیحیت، این رسم با تغییراتی ادامه یافت.

برخی از مسیحیان در روزهای پیش از کریسمس، رژیم غذایی سختی را رعایت می‌کردند و در شب کریسمس، غذاهایی را که از روزه خود محروم بودند، می‌خوردند و به گونه ای این عمل را روزه گرفتن می‌دانند. برخی دیگر نیز در شب کریسمس، ۱۲ غذای مختلف را به یاد ۱۲ پیروان حضرت عیسی مسیح (ع) میل می‌کنند.

5. خواندن ترانه‌ های کریسمس

ترانه‌های کریسمس یا کرال‌ها، آوازهایی هستند که درباره موضوعات مربوط به کریسمس مانند عید میلاد مسیح ، بابانوئل، برف و … خوانده می‌شوند. برخی از ترانه‌های کریسمس بسیار قدیمی و محبوب هستند مانند Silent Night، Jingle Bells، O Holy Night و… . در این شب معمولا کودکان به خانه های دیگر رفته و شروع به خواندن سرود میکنند. و پس از پایان شعر از صاحب خانه کادو دریافت می‌کنند.

این رسم نیز به قرون وسطی اروپا برمی‌گردد. در آن زمان، مردم با استفاده از سازهای ساده مانند فلوت و تار، ترانه‌هایی را در مورد داستان‌های مسیحی خوانده و نمایش می‌دادند. این ترانه‌ها به زبان‌های محلی خوانده می‌شدند و برخی از آن‌ها به زبان لاتین ترجمه می‌شدند. در قرن ۱۳ میلادی، فرانسیس آسیزی، یک راهب مسیحی، این رسم را در ایتالیا گسترش داد و بازی‌های زنده‌ای را با حضور حیوانات برگزار کرد. در قرن‌های بعد، ترانه‌های کریسمس در سراسر جهان شهرت یافتند و با تنوع و موسیقی های جدید خوانده شدند.

کریسمس در ایران

مسیحیان ایران که اقلیت آنها ارمنی هستند نیز همچون سایر کشور های مسیحی عید کریسمس را جشن می‌گیرند اما این تاریخ در ایران 6 ژانویه (16دی ماه) بوده و جزو مهمترین عید‌ها برای مسیحیان ایران است.

جمع بندی

کریسمس یک جشن مسیحی است که در روز ۲۵ دسامبر یا ۴ دی ماه به یاد تولد حضرت عیسی مسیح (ع) برگزار می‌شود. تاریخچه این جشن دارای، رسوم و سنت‌های مختلفی در کشورهای مختلف است. برخی از رسوم و سنت‌های کریسمس عبارتند از: تزئین درخت کریسمس، تقدیم هدیه، خوردن شام کریسمس و خواندن ترانه‌های کریسمس. کریسمس در ایران نیز توسط اقلیت‌های مسیحی مانند ارمنیان و آشوریان جشن می‌گیرند. این جشن در ایران با تفاوت‌هایی با سایر کشورها برگزار می‌شود. برخی از این تفاوت‌ها عبارتند از: تاریخ کریسمس، نام درخت کریسمس، زمان تقدیم هدیه و خوردن شام کریسمس.

مطالب مرتبط:

بهترین فیلم های کریسمس برای خانواده | بهترین فیلم های کریسمسی جذاب حقایق جالب درباره روز شکرگزاری: از ریشه های مذهبی تا تاثیر فرهنگی بهترین کشورها برای سفر در تابستان، ۱۰ کشور جذاب و پرطرفدار تابستانی بزرگترین مارهای ایران + تصاویر