لابستر یا شاه میگو چیست؟ با این سخت پوست خوشمزه آشنا شوید!
احتمالاً در اینترنت، تصاویر لابستر پخته و سرخ را دیده اید یا در مورد آن مطالعه کردهاید. شاید در یک رستوران طعم این سخت پوست را چشیده باشید. شاید هم اصلاً این جانور را از نزدیک ندیده اید. چیزی که بسیاری از مردم میپرسند این است که شاه میگو چیست؟ از کجا آمده ؟ چگونه آن را میپزند و مهمتر از همه، چگونه آن را میخورند؟

در مقاله امروز نجوافکت، همراه ما باشید تا نگاهی به این موجود عجیب بیندازیم که در سراسر جهان، از گرانترین رستورانهای میشلین سردرآورده و حتی در ایران هم با قیمتهای میلیونی، سرو میشود.
لابستر یا شاه میگو چیست؟
شاهمیگو یکی از گونههای سخت پوست است که معمولاً به صورت جوشانده، بخارپز، کبابی یا سرخ شده سرو میشود. از گوشت این جانور برای تهیه انواع غذاها استفاده میکنند؛ از ساندویچ لابستر گرفته تا رول و سوشی. در ایران، این سخت پوست عمدتاً در خلیج فارس صید و و به سراسر کشور ارسال میشود.
میتوان گوشت این سخت پوست را به عنوان غذای اصلی خورد یا به عنوان پرکننده ساندویچ و همراه به غذاهایی مانند پاستا، پوره سیب زمینی و تخم مرغ بندیکت میل نمود. برخلاف تصور عموم، لابسترها با خرچنگ متفاوتند. این سخت پوست، دارای اسکلت بیرونی دراز و تکه تکه ای است که از کیتین و دمی بلند و عضلانی تشکیل شده. پنج جفت پا همراه با یک یا چند جفت چنگ، به این بدنه سخت متصل هستند. یک جفت از چنگکها، محسوستر و درشتتر از سایرین هستند. یکی از چنگها، از طرف دیگر بزرگتر و پهنتر است. و به نام «خرد کننده» شناخته میشود. سمت دیگر که باریکتر و تیزتر باشد، «گیره» نام دارد.
لابسترها دارای شاخکهای بلند و چشمهای ریزی هستند. معمولاً به رنگ آبی یا سبز دیده میشوند که بتوانند با کف اقیانوس استتار کنند. جالب اینجاست که خون آنها نیز به دلیل وجود هموسیانین حاوی مس، آبی رنگ است. لابسترها طول عمر نسبتاً طولانی دارند و دانشمندان تخمین میزنند که میتوانند 40 تا 50 سال در طبیعت زندگی کنند. این جانور در تمام طول عمرش به رشد ادامه میدهد و چندین بار پوست اندازی میکند.
لابسترها در مناطق جزر و مدی زندگی میکنند و در شکافها و غارهای کف اقیانوس پنهان میشوند. این سخت پوستان شبزی هستند و پس از غروب به دنبال شکار میروند. رژیم غذایی این جانوران شامل طعمههای متنوعی از جمله ماهیها و نرم تنان کوچک، بی مهرگان کف زی و جلبک دریایی میشود. این سخت پوستان لاشخور هم هستند و به همین دلیل معمولاً حیوانات مرده ای که کف اقیانوس رها میشوند را نیز نوش جان میکنند. به جز انسان، موجودات دیگری مانند مارماهی و شیر دریایی هم لابسترها را شکار میکنند.
وزن شاه میگو از یک تا 20 کیلوگرم متغیر است. جانوران مسنتر معمولاً وزن بیشتری هم دارند. امروزه که شاهمیگو از جمله غذاهای لوکس به حساب میآید، در بسیاری از مناطق ساحلی و خلیجی جهان، صید و تهیه انواع غذای لابستر به یکی از اصلیترین منابع درآمد مردم تبدیل شده است. افراد در سراسر جهان و حتی در ایران، این سخت پوست را در رستوران یا در خانه، به صورت ساده یا همراه غذاهای دیگر مصرف میکنند.
چگونه لابستر مناسب را انتخاب کنیم؟
اگر قصد دارید طعم گوشت شاهمیگو را امتحان کنید، حتماً باید یک مرکز معتبر و قابل اطمینان را بیابید که از سلامت و تازگی لابسترها مطمئن باشید. این سخت پوست به صورت تازه یا منجمد به فروش میرسد. هنگام انتخاب یک شاهمیگو خوب، چند نکته کلیدی وجود دارد که بایستی به آنها دقت داشته باشید.
- تازگی: به دنبال یک شاهمیگو زنده و فعال باشید. در حالت ایده آل، باید لابستری بخرید که حداکثر یک روز پیش صید شده باشد.
- جنسیت: بسیاری از مردم زیاد به جنسیت شاهمیگو اهمیت نمیدهند، اما تفاوتهای کوچکی بین شاه میگوی نر و ماده وجود دارد که باید درنظر بگیرید. شاهمیگوهای ماده، دم بزرگتری دارند و بنابراین گوشت بیشتری هم خواهند داشت. با این حال، در طول فصل جفت گیری، بهتر است یک نر را انتخاب کنید، چون مادهها در فصل تخمگذاری هستند و برای تکثیر استفاده میشوند.
- اندازه: صحبت از لابستر که میشود، لزوماً بزرگتر بودن به معنای کیفیت بالاتر نیست. به دنبال وزنی بین 1.5 تا 2 پوند (680-900 گرم) باشید. لابسترهای بزرگتر ممکن است سفتتر باشند و طعمشان چنگی به دل نزند.
- پوسته سخت: پوسته باید سخت و بدون آسیب دیدگی باشد. پاهای لابسترها را نیز خوب بررسی کنید و مطمئن شوید دچار آسیب دیدگی نیستند یا کنده نشده اند.
- رنگ: شاهمیگو باید رنگ زنده و شفافی داشته باشد که نشان دهنده تازگی و تغذیه خوب است. از لابسترهایی که رنگ مات دارند، سطح بدن آنها جلبک بسته و لزج شده خودداری کنید.
- بو: لابسترها باید بوی شیرین و اقیانوسی داشته باشند. از آنهایی که بوی تند یا بوی زهم شدید دارند اجتناب کنید.
- پاها: پنجهها و پاها را برای هر گونه آسیب یا تغییر رنگ که میتواند نشان دهنده ذخیره سازی ضعیف باشد، بررسی کنید. به دنبال چنگالی باشید که پنجههای بزرگ و توسعه یافته ای دارد که نشانه لابستر با کیفیت بالاتر است.
چگونه شاه میگو را برای پخت آماده کنیم؟
به محض اینکه لابسترها را به خانه رساندید، آنها را در یخچال بگذارید تا سرد شوند. در آب لوله کشی نگهداریشان نکنید. آنها را در یک کیسه کاغذی محکم داخل یخچال بگذارید و مطمئن شوید که کش دور چنگالهای آنها محکم باشد و نیفتد.
هنگام برداشتن این سخت پوستان، حتماً قسمت بدن آنها را بگیرید. از بلند کردن لابستر از چنگال یا دم خودداری کنید. لابسترها تنها تا 36 ساعت پس از خارج شدن از آب دریا میتوانند زنده بمانند، بنابراین روزی که میخواهید شاه میگو را بپزید، به خرید بروید و در کمترین زمان ممکن آن را بپزید.
بهترین راه برای کشتن شاهمیگو چیست؟
این بحث قدیمی همیشه وجود داشته، و حتی امروز هم تحقیقات زیادی در مورد لابسترها و توانایی آنها برای احساس درد انجام میشود. سرآشپزها و آشپزهای خانگی از روشهای مختلفی استفاده میکنند؛ بعضی با یک ضربه سریع روی سر جانور آن را میکشند و برخی دیگر، آن را فریز میکنند.
محققان دریافته اند که انجماد لابسترها برای حدود 30 دقیقه قبل از جوشاندن، آنها را آرام میکند و اساسا حیوان را به خواب میبرد. این باعث میشود که شاه میگوها در برخورد با آب جوش کمتر حرکت کنند. شاید به این ترتیب درد کمتری هم حس کنند.
چگونه لابستر را بپزیم؟
یکی از رایجترین روشهای پخت شاه میگو، جوشاندن آن است. برای این کار، ابتدا اندازه قابلمه خود را برای جوشاندن لابسترها در نظر بگیرید. بسته به جثه جانور، میتوانید از قابلمه 8 الی 16 لیتری استفاده کنید. اگر لابسترهای زیادی را میپزید، یا باید آنها را به صورت مرحلهای بپزید یا چند قابلمه آب جوش آماده کنید.
1. یک قابلمه بزرگ آب نمک را به جوش بیاورید: یک قابلمه بزرگ را تا بیش از نصفه، پر از آب کنید. به ازای هر لیتر آب یک قاشق مرباخوری نمک اضافه کنید. شعله را زیاد کنید تا آب سریع به جوش بیاید.
2. لابسترها را داخل قابلمه بریزید: لابسترها را از بدن گرفته و به صورت وارونه پایین بیاورید. ابتدا سر آنها را وارد آب جوش کنید و بعد رهایشان کنید تا داخل آب غوطه ور شوند. به این ترتیب شاه میگوهای زنده را به قابلمه اضافه کنید و در آن را بگذارید.
3. لابسترها را بسته به اندازه، 7 تا 14 دقیقه بجوشانید: به زمانی که آب دوباره به جوش میآید توجه کنید. از آن زمان، لابسترها را به مدت 7 تا 14 دقیقه یا بیشتر، بسته به اندازه لابسترها، بجوشانید. لابسترها پس از اتمام پخت باید رنگ قرمز روشنی داشته باشند.
توجه داشته باشید که شاه میگوهای بزرگتر، قبل از اتمام کامل پخت به رنگ قرمز روشن در میآیند. بنابراین فقط به رنگ اکتفا نکنید. بهترین راه برای تشخیص اینکه آیا لابسترها کامل پخته شده اند یا خیر، آزمایش دمای دم است. دم جانور باید 140 درجه فارنهایت حرارت داشته باشد.
4. شاه میگوها را از قابلمه بیرون بیاورید: لابسترها را با انبر از قابلمه خارج کنید و در آبکش بگذارید تا آب اضافی خارج شده و گوشت آن خنک شود.
چطور شاه میگو را بخوریم؟
خوردن لابسترهای پخته شده میتواند یک تجربه خوشمزه باشد، اما اگر مطمئن نیستید چطور این کار را انجام بدهید میتواند کمی استرس آور باشد. طبق مراحل زیر پیش بروید تا لابسترتان را نوش جان کنید و لذت ببرید!
قبل از شروع، باید مطمئن شوید که همه وسایل لازم را سر میز دارید. هنگام خوردن این غذا باید انبر مخصوص (مثل فندق شکن)، قیچی آشپزخانه، چاقو، کارد کره خوری و چنگال، یک کاسه بزرگ برای پوستهها و یک بشقاب نیاز خواهید داشت. به علاوه، یادتان باشد که خوردن شاهمیگو کثیف کاری دارد. پس حتماً چند دستمال همراه داشته باشید.
اول با استفاده از یک چاقوی بزرگ یا انبر، شاه میگوها را از طول نصف کنید. اگر چاقو استفاده میکنید، از زیر شکم تیغه را بگذارید و از سر تا دم را برش دهید. بعد انگشتان را روی پشت دم بگذارید و آن را به سمت داخل برگردانید تا گوشت از پوسته سخت جدا شود. چنگالهای بزرگ شاهمیگو را هم بشکنید و گوشت داخل آن را بیرون بیاورید.
با یک کارد کوچک، گوشت اطراف سر و پاهای شاه میگو را شل کنید. گوشت را از پوسته جدا کنید و آن را به قطعات کوچکتر تقسیم کنید. حتماً اعضای داخلی جانور را خارج کنید. خوردن آنها ضرری ندارد اما به هرحال، امعا و احشا چیز جالبی نیستند.
برای جدا کردن گوشت از جاهای دور از دسترس مانند پاها، ابتدا آنها را به دقت بچرخانید و بکشید تا کنده شوند. بعد میتوانید با قیچی یا چاقو گوشت آنها را خارج کنید.
یکی از محبوبترین چاشنیهایی که همراه گوشت لابستر مصرف میشود، کره ذوب و مزه دار شده با سیر و جعفری است. میتوانید برای خوش طعم شدن بیشتر، آب نصف یک لیموی تازه را هم به گوشت شاهمیگو اضافه کنید.
انواع غذا با لابستر
گوشت شاهمیگو، بافت نرم و لذیذی دارد و برای تهیه انواع غذاها مناسب خواهد بود. در ادامه، پنج مدل از غذاهایی که میتوان با لابستر تهیه کرد را باهم میبینیم.
لابستر با کره معطر
گوشت لابستر شیرین و سسهای خامهای و کرهای، همراه هم ترکیب خوشمزه ای میشوند. شما میتوانید گوشت این جانور را داغ با کره ذوب شده سرو کنید. لابستر کلاسیک با کره مزه دار شده با موسیر، ترخون، جعفری و ادویه سرو میشود.
دم لابستر کبابی با لیمو و کره
روشی مدرنتر برای سرو شاهمیگو، دم لابستر کبابی خوشمزه با لیمو و کره گیاهی است که هر مهمانی را تحت تأثیر قرار میدهد. کباب کردن لابستر، عطر و طعم دودی را به آن میافزاید و باعث خوشمزه تر شدنش میشود.
سالاد لابستر و سیب زمینی با سس مایونز
یکی از ترفندهایی که میتوانید برای استفاده از گوشت لابستر باقیمانده بزنید، تهیه سالاد است. برای تهیه این سالاد میتوانید مقداری سیب زمینی آب پز را همراه سبزیجات موردعلاقه خود، نان تست، گیاهان معطر، پیازچه و هر سسی که دوست دارید، به لابستر اضافه کنید.
رول لابستر
یکی از محبوبترین روشهای تهیه لابستر، مخلوط کردن آن با مایونز و سبزیجات معطر است. سپس میتوانید این ترکیب خوشمزه را لای نان تست، باگت یا حتی بربری بگذارید و لذت ببرید!
ارزش غذایی شاه میگو
بر اساس پایگاه داده ملی مواد مغذی وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA)، یک فنجان گوشت لابستر پخته شده با وزن تقریباً 145 گرم حاوی مقادیر زیر مواد مغذی خواهد بود:
انرژی |
129 کالری |
چربی |
1.25 گرم |
کربوهیدرات |
ندارد |
پروتئین |
27.55 |
کلسیم |
9% از DV |
آهن |
3% از DV |
ویتامین A |
3% از DV |
شاهمیگو یک منبع غنی از مس و سلنیوم است و درصد بالایی روی، فسفر، ویتامین B12، منیزیم، ویتامین E و مقدار کمی اسیدهای چرب امگا 3 نیز دارد.
بسیاری از مطالعات نشان داده اند که مصرف بیشتر غذاهای دریایی خطر ابتلا به چاقی، دیابت و بیماریهای قلبی را کاهش میدهد و در عین حال سطح کلسترول سالم را بالا میبرد.
آیا خوردن لابستر بی خطر است؟
غذاهای دریایی، از جمله آلرژنهای غذایی رایج به حساب میآیند. اگر سابقه حساسیت به غذای دریایی دارید از مصرف این سخت پوست پرهیز کنید. امکان دارد گوشت لابستر دارای سطح متوسطی از جیوه باشد. به همین علت نباید بیشتر از شش بار در ماه، این غذا را مصرف کنید. به ویژه، خانمها در صورت بارداری باید مصرف غذاهای با جیوه بالا را محدود کنند.
برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به بیماریهای ناشی از غذا، لابسترهای تازه را در یخچال را با دمای 40 درجه فارنهایت (F) یا کمتر نگهداری کنید. اگر لابستر بیش از حد بوی زهم میدهد، باید دور انداخته شود.
آیا خوردن شاه میگو ارزشش را دارد؟
لابستر در ایران به ندرت به عنوان یک غذای عمومی در نظر گرفته میشود. حتی اینجا هم بیشتر به عنوان یک غذای لاکچری به لابستر نگاه میکنیم تا چیز دیگر.
با این حال، شاید جالب باشد که بدانید همین غذای لوکس، در قرن هفدهم و قبل از آن در واقع غذای فقرا محسوب میشد. با وجود شهرت امروزی، زمانی خوردن لابستر نشانه ففر بود و بچههای ندار، برای ناهارشان ساندویچ لابستر به مدرسه میبردند.
در قرن هفدهم، مستعمره نشینان در ماساچوست، پوسته شاه میگو در خانه را نشانه فقر میدانستند و فقط به خدمتکاران خود شاهمیگو میدادند. در دهه 1940، یک قوطی لوبیا پخته به قیمت 53 سنت فروخته میشد و قیمت کنسرو لابستر، 11 سنت بود.
من شخصاً نگهداری از لابسترها را به عنوان حیوان خانگی به خوردن آنها ترجیح میدهم. به عنوان غذای دریایی و «لوکس» چندان گزینه جالبی نیستند، اما برای آکواریومهای آب شور حرف ندارند. باید ببینید که چطوری باقی مانده غذاهای ماهی را جمع میکنند و مخزن را برای شما تمیز نگه میدارند!
سخن آخر
شاهمیگوهای اقیانوسی، موجودات جذابی هستند که امروزه به عنوان یکی از لذیذترین غذاها در سراسر جهان شناخته میشوند. گوشت لابستر سرشار از پروتئین و چربیهای مفیدی از جمله امگا-3 است. البته توجه به تأثیرات زیست محیطی مصرف آنها نیز اهمیت دارد.
لابستر یک غذای لذیذ و مغذی است که میتواند به سلامت شما کمک کند. این غذا منبع خوبی از سلنیوم و مس است که برای عملکرد سالم تیروئید و تشکیل گلبول های قرمز ضروری هستند.
اگر به دنبال راهی برای بهبود سلامت تیروئید یا کم خونی خود هستید، لابستر میتواند یک گزینه عالی باشد. با این حال، مهم است که لابستر را با رعایت اعتدال مصرف کنید، چون چربی و کلسترول آن میتواند مضر واقع شود.
مانند هر غذای دریایی دیگری، خیلی مهم است که برای خرید لابستر به تأمین کنندگان معتبر مراجعه کنید و حتماً مطمئن شوید که به این غذا آلرژی نداشته باشید.
سؤالات متداول
لابستر حلال است یا حرام؟
در مورد حلال یا حرام بودن لابستر، اختلاف نظر وجود دارد. به عقیده اکثر فقها، لابستر به دلیل اینکه جانور آبزی فاقد فلس است از نظر شرعی حرام خواهد بود.
اما از سوی دیگر، استدلالهایی میشود که به میگو به عنوان جانوری آبزی اشاره میکنند که فلس ندارد اما خوردن آن حلال است. با توجه به اینکه شاه میگو نیز از خانواده میگو به حساب میآید، ممکن است خوردن آن مانعی نداشته باشد.
در هر صورت برای بررسی بیشتر، میتوانید به مراجع تقلید مراجعه کنید و در نهایت خود تصمیم بگیرید که گوشت لابستر را نوش جان کنید یا خیر.
تفاوت لابستر با خرچنگ در چیست؟
لابستر و خرچنگ از نظر علمی بسیار شبیه به هم هستند و هر دو جزو سخت پوستان به حساب میآیند. با این حال، برخی تفاوت های کلیدی بین آنها وجود دارد که عبارتند از:
لابستر ها معمولاً از خرچنگ ها بزرگتر هستند. لابستر های بالغ می توانند تا 50 سانتیمتر طول داشته باشند، در حالی که خرچنگ های بالغ معمولاً زیر 30 سانتیمتر خواهند بود (به استثنای گونههایی مانند کینگ کرب یا خرچنگ ژاپنی).
لابستر ها بدنی کشیده و کشیده دارند، در حالی که خرچنگ ها بدنی گرد و جمع و جور دارند.
لابسترها معمولاً در آبهای عمیق زندگی می کنند، در حالی که خرچنگ ها می توانند هم در آب های کم عمق و هم عمیق زندگی کنند.
لابستر ها همه چیز خوارند اما خرچنگها معمولاً گوشتخوارند.
لابستر چه مزه ای دارد؟
لابستر طعم شیرینی مانند ماهی تیلاپیا و بافت نرمی دارد.
شاه میگو چند جفت پا دارد؟
لابستر 5 جفت پا دارد.
چطور لابستر را نگه داریم؟
لابستر خام
اصولاً لابستر خام را نباید بیشتر از 1 روز نگهداری کنید. دمای مناسب برای نگهداری شاه میگو خام و تازه، بین 0 تا 4 درجه سانتیگراد است. بهتر است لابستر خام را در ظروف سربسته، پلاستیک زیپ کیپ و محفظههای ضد نشت نگهداری کنید تا از آلودگی جلوگیری شود.
لابستر منجمد
دمای مناسب برای نگهداری لابستر منجمد 18- درجه سانتیگراد یا کمتر است. برای جلوگیری از خشک شدن و سرمازدگی، لابستر منجمد باید در کیسههای پلاستیکی مخصوص فریز یا ظروف بستهبندی شده با فویل آلومینیوم نگهداری شود. برای حفظ بهترین کیفیت، بهتر است در طی 3 ماه لابستر را مصرف کنید اما تا 6 ماه هم قابل نگهداری است. برای استفاده از لابستر منجمد، آن را به آرامی در یخچال ذوب کنید که ممکن است بین 24 تا 48 ساعت زمان ببرد. هرگز لابستر منجمد را در دمای اتاق ذوب نکنید، چون در معرض رشد باکتریهای مضر قرار خواهد گرفت.
لابستر پخته
لابستر پخته نیاز به نگهداری دقیق دارد. دمای مناسب برای نگهداری لابستر پخته بین 0 تا 4 درجه سانتیگراد است. لابستر پخته باید در ظروف دربدار و محکم نگهداری شود تا هوا و رطوبت به آن نرسد. نهایتاً 2 روز میتوانید شاه میگو پخته را در یخچال نگه دارید. اگر قصد داشتید لابستر پخته را منجمد کنید، باید آن را در بستهبندیهای محکم قرار دهید.