عقاید عجیب زمین تخت گرایان | زندگی روی زمین تخت چگونه خواهد بود؟
در میان تمام تئوریهای توطئه که حسابی در اینترنت سروصدا کردهاند، احتمالاً تئوری زمین تخت یکی از جالبترین آنهاست که کنجکاوی فراوانی را برانگیخته. هرچه باشد، یونانیان باستان سه قرن پیش از میلاد مسیح به گرد بودن زمین پی بردند؛ حتی پیش از اینکه کشف شود زمین درحال گردش در فضا و به دور خود است.
در دهه 50 میلادی، انجمنی ساختگی پدید آمد که اعضای آن مصرانه سعی میکردند نظریه زمین تخت را به دنیا (و خودشان) بقبولانند. اما این حرکت نه تنها یک شوخی قلمداد نشد، بلکه امروزه جامعه مدرن زمین تخت گرایان همچنان ادعا میکنند سیاره زمین یک دیسک صاف است. به علاوه مدعیاند همه شواهد و مدارکی که نشان از گرد بودن زمین دارند، توطئههایی از سوی دولتمردان برای فریب دادن مردم هستند.
اما این نظریه که بیش از یک تئوری، مانند یک شوخی به نظر میرسد از کجا آغاز شده و چه عقایدی دربر دارد؟ در این مقاله از نجوافکت نگاهی به تاریخچه تئوری زمین تخت، شایعات عجیب و گاه خنده دار آن و نحوه زندگی روی این زمین صاف خواهیم داشت.
نظریه زمین تخت چیست؟
همانطور که از شواهد و قرائن به نظر میرسد، ایده تخت بودن زمین وجودش را مدیون تخیل فوق العاده قدرتمند انسانی است. در سال 1830، گروهی در انگلیس به رهبری نویسنده انگلیسی، ساموئل برلی روبوتام، مفهوم زمین تخت را به عنوان اعتراضی در مقابل رشد و نمو سریع علم مجدداً مطرح کرد. اعضای جامعه نظریه زمین تخت گرایان، باور داشتند که زمین به شکل یک دیسک مسطح است. قطب شمال در مرکز آن قرار دارد و دور تا دور این دیسک نیز با دیوارهای عظیم یخی محاصره شده است. در آن زمان، این گروه صرفاً مشتی انسان خوش خیال، بیآزار و نماینده عجیب و غریب بودن انگلیسیها پنداشته میشدند.
چیزی که امروزه به عنوان جامعه زمین تخت گرایان (به انگلیسی: Flat Earth Society) میشناسیم، در سال 1950 جرقه خورد. گروهی در بریتانیا با کمتر از 4 هزار عضو، این انجمن را تشکیل میداد. به لطف گسترش استفاده از اینترنت از سال 2000 به بعد، این سازمان در سرتاسر جهان اعضای جدیدی پیدا کرد. در اکتبر سال 2009، زمین تخت گرایان رسماً در کشورهای مختلف کنفرانسهای «علمی» برگزار میکردند.
زمین تخت گرایان چه کسانی هستند؟
در سال 2017، یک نظرسنجی ملی در امریکا انجام شد. طبق نتایج به دست آمده، تنها 1 درصد امریکاییها به تخت بودن زمین باور داشتند و 6 درصد دیگر هم مطمئن نبودند زمین دقیقاً چه شکلی دارد.
تعداد اعضای انجمن زمین تخت گرایان در ابتدای کار از 500 نفر تجاوز نمیکرد، اما امروزه در سراسر دنیا میلیونها نفر هستند که به این تئوری اعتقاد دارند (یا میکوشند داشته باشند). به گفته خودشان، آنها نهادی وابسته و دست نشانده دولت نیستند بلکه گروهی محقق و علاقمند به پژوهش به حساب میآیند که عقایدشان قدمت زیادی دارد.
طبق فرمایش کنفرانسهای انجمن نظریه زمین تخت، انجمن زمین تخت گرایان گروهی سرسخت و انعطاف ناپذیر نیست. رئیس فعلی انجمن زمین تخت، دنیل شنتون، اهل لندن و ساکن هنگ کنگ است. رابی دیویدسون که مسئولیت برگزاری کنفرانسهای بین المللی زمین تخت در دنیا را بر عهده دارد، اهل کاناداست و با اعتقادات لیبرال خود، با چیزی که خودش آن را «علم زدگی» مینامد به شدت مخالفت دارد.
در سال 2018 یک مقاله در مجله کلرادو سان در ارتباط با همایش زمین تخت در دنور منتشر شد. طبق این مقاله، بسیاری از شرکت کنندگان در همایشها به تئوریهای توطئه مختلفی باور داشتند؛ از جمله رپتایل و بازیگر بودن سیاستمداران و حکومت یک موجود سایه مانند و عظیم بر سراسر دنیا.
باورهای نوین زمین تخت
زمین تخت گرایان مدرن در تئوری زمین صاف خود، چنین ادعا میکنند که سیاره خاکی ما، یک دیسک عظیم است و قطب شمال در مرکز آن قرار دارد. دور تا دور این دیسک، با دیوارهای یخی قطب جنوب به ارتفاع بیش از 45 متر احاطه شده است. به اعتقاد زمین تخت گرایان، کارمندان ناسا به شدت از این دیوارها محافظت میکنند تا اجازه ندهند مردم از آنها بالا بروند و از آن طرف دیوار، از دیسک زمین پایین بیفتند. برخی از مدلهای پیشنهاد شده در این تئوری، زمین را در قالب یک صفحه تخت نمایش میدهند که ستارگان و باقی اجرام نجومی بر فراز آن در گنبد آسمان درحال گردش هستند.
جالب اینجاست که در برخی مدلهای دیگر، ادعا میشود ماه و خورشید تنها 50 کیلومتر قطر دارند و در ارتفاع 5500 کیلومتری از سطح زمین تخت درحال گردش هستند. بعضی زمین تخت گرایان هم مدعی هستند که قطب جنوب، دور تا دور دیسک زمین را دربر گرفته و تا چشم کار میکند، ارتفاع دارد. داستان زمانی خنده دار میشود که این جامعه، حتی قوانین گرانش زمین را نیز زیر سؤال میبرند و در عوض، معتقدند زمین تخت با نیرویی اسرار آمیز، با سرعت 9.8 متر بر مجذور ثانیه به سمت بالا حرکت میکند و اجازه نمیدهد اشیا از روی آن بیفتند.
درحال حاضر بین علمای زمین تخت گرایان نیز اختلاف وجود دارد که آیا تئوری نسبیت اینشتین، اجازه میدهد زمین تا بینهایت به سمت بالا حرکت کند و به سرعت نور برسد یا خیر. ظاهراً قوانین اینشتین در نظر دوستان زمین تخت گرا همچنان صدق میکنند.
نکته جالب دیگر اینجاست که حتی خود افراد معتقد به نظریه زمین تخت نیز مطمئن نیستند زیر این دیسک عظیم، دقیقاً چه چیزی وجود دارد. برخی معتقدند دیوارهای یخی، تا زیر دیسک ادامه پیدا میکنند. برخی دیگر نیز ادعا میکنند که زیر این دیسک چیزی به جز محیط سنگلاخ و صخرهای وجود ندارد.
شایان توجه است که هیچکدام از تئوریهای بالا، به طور گسترده داخل انجمن زمین تخت گرایان مورد قبول نیستند. دیویدسون در مقاله 2019 خود، به CNN چنین گفت: «هیچ کدام از ما باور نداریم که زمین، یک پنکیک معلق در فضا باشد.» در کنفرانسهای بین المللی زمین تخت، بسیاری از عزیزان پا را فراتر میگذارند و مدعی میشوند که فضا اصلاً وجود ندارد و دیسک زمین، سرجای خود ثابت ایستاده است. یکی از سخنرانان این انجمن در سال 2018 در FEIC، در گفتگو با روزنامه گاردین اظهار داشت که زمین نه گرد است و نه تخت، بلکه شکل مربعی دارد.
هزاران سال پیش، یونانیان باستان شواهدی دالّ بر کروی بودن زمین ارائه دادند. از آن زمان تا به امروز، دانشمندان مدارک فراوانی برای اثبات این تئوری در جوامع علمی مطرح کردهاند؛ حتی از فضای خارج از اتمسفر نیز تصاویر فراوانی ثبت شده که به روشنی نشان دهنده گرد بودن زمین هستند.
به گفته متخصصان، یکی از دلایل اصلی ادامه دار شدن تئوری زمین تخت این است که رسانه دست از پرداختن به آن برنمیدارد. جفری بلوینز، استاد دانشگاه سینسیناتی و متخصص مبحث اطلاعات نادرست، اشاره میکند: «اگر فقط یک ادعای غلط از منبعی منتشر شود و افراد دیگر آن را در شبکههای اجتماعی و جوامع عمومی تکرار کنند، به نظر میرسد که از چندین منبع مختلف ذکر شده باشد. با این حجم از تکرار، مردم به اشتباه تصور خواهند کرد که در پس داستان، باید حقیقتی نهفته باشد.»
در ادامه به چند مورد از عقاید زمین تخت و دلیل باطل بودن آنها میپردازیم.
باورهای نادرست در نظریه زمین تخت
ادعا: زمین گرد نیست و چرخشی ندارد.
تصاویری که از ارتفاع گرفته شدهاند به وضوح نشان دهنده انحنای زمین هستند. گردش زمین نیز بر عملکردهای مختلفی مانند جهت گیری هواپیماها اثر میگذارند. صرفاً به دلیل اینکه ما حرکت زمین را احساس نمیکنیم نمیتوانیم منکر آن شویم؛ چون انسان مفهوم شتاب را درک میکند و نه سرعت را.
ادعا: زمین صاف و ساکن است و فشار هوا، بدون وجود یک «مخزن» نمیتواند وجود داشته باشد.
مدارک واضحی مانند تصاویر، پروسههای اتمسفری، ماه گرفتگی و حرکت ستارگان، همگی حاکی از گرد و متحرک بودن زمین هستند. فشار گاز در اتمسفر زمین، در اثر کشیده شدن مواد به سمت مرکز زمین تحت تأثیر گرانش اتفاق میافتد؛ بنابراین نیازی به وجود یک «مخزن» برای ایجاد فشار هوا وجود ندارد.
ادعا: اگر زمین کروی باشد، قطب نما عمل نخواهد کرد.
قطب نما خود را با میدان مغناطیسی که حول زمین وجود دارد، وفق میدهد. سوزن قطب نما لزوماً به نقطه جغرافیایی واقعی شمال اشاره نمیکند.
ادعا: قطب جنوب یک دیوار یخی است که دورتادور زمین را فرا میگیرد.
طبق تصاویر ماهوارهای، شکل قطب جنوب به وضوح مشخص است و هیچ شباهتی به ساختار دیواری ندارد. مفهوم شکل دیواری قطب جنوب در نظریه زمین تخت حتی از نظر پرسپکتیو نیز نمیتواند صحیح باشد.
ادعا: تستهای لیزری نشان دهنده یکنواخت و صاف بودن سطح آبهای زمین هستند؛ پس زمین صاف است.
این ادعای زمین تخت گرایان بر اساس منطقی نادرست مطرح میشود. تست اشعه لیزر در شرایطی کنترل نشده انجام میشود (به خصوص زمانی که آزمایش درباره سطح آب انجام بگیرد) بنابراین نمیتواند روش قابل اطمینانی جهت تعیین صاف یا منحنی بودن زمین باشد. به علاوه، آزمایشهایی که تا کنون انجام شدهاند به اندازه کافی گسترده نبودهاند که انحنای زمین روی آنها تأثیری بگذارد.
ادعا: هیچ شهری معکوس نیست، بنابراین زمین صاف است.
گرانش همه چیز را به سمت مرکز زمین میکشد، فرقی نمیکند افراد و اشیای کجای زمین ایستاده باشند. در فضا، هیچ بالا و پایینی مفهوم ندارد.
ادعا: اقیانوسها کاملاً مسطح هستند و داخل «مخزن»هایی روی زمین جمع شدهاند.
سطح اقیانوسها به علت وجود ساختارهای زیر آب، جریانهای اقیانوسی و عوامل دیگر، دارای توپوگرافی است. آب اقیانوس نیز به علت وجود گرانش، روی سیاره باقی مانده است.
ادعا: پرواز هواپیماها در مسیری صاف و خطی، نشان دهنده تخت بودن زمین است.
مسیر پرواز هواپیماها، به معنای واقعی کلمه خطی نیست. در این تکنیک، هواپیما در ارتفاعی ثابت و در یک جهت مشخص حرکت میکند. خلبانان مدام بایستی تنظیماتی برای حفظ ارتفاع و سرعت انجام بدهند. هواپیمایی که از یک نقطه به نقطه دیگر پرواز میکند، هرگز معکوس نخواهد شد، چون همانطور که گفتیم، در فضا مفهوم بالا و پایین وجود ندارد.
زندگی روی زمین تخت چگونه است؟
تا اینجا درباره حقایقی در مورد زمین تخت صحبت کردیم و به تئوریهای عجیب انجمن زمین تخت گرایان پرداختیم. اما تا به حال فکر کردهاید که زندگی روی یک زمین صاف، واقعاً چگونه خواهد بود؟ زندگی روزمره چطور خواهد شد و آیا اصلاً حیاتی روی این دیسک عظیم در جریان خواهد بود؟ در ادامه به چند فکت جالب درباره زندگی روی زمین تخت میپردازیم تا تصور بهتری از داستان پیدا کنید.
1. خداحافظی با گرانش
همانطور که گفتیم، یکی از عجیبترین تئوریها درباره نظریه زمین تخت، وجود نداشتن گرانش است. زمین گرد، همه اشیا را با نیرویی یکسان به سمت خود میکشد. اما اگر به شکل یک دیسک مسطح باشد، گرانش دیگر معنایی نخواهد داشت. اگر قوانین فیزیک در چنین جهانی همچنان صدق کنند، دیسک به داخل خودش کشیده شده و دوباره به شکل کروی درمیآید.
حتی اگر بخواهیم طبق نظریه زمین تخت پیش برویم، این احتمال وجود دارد که گرانش در چنین جهانی همه چیز را به سمت مرکز دیسک، یعنی قطب شمال بکشد. در این سناریو هرچه از قطب شمال دورتر بروید، کشش گرانشی به طور افقی شما را به سمت مرکز سوق خواهد داد. این وضعیت باعث میشود باران به صورت زاویه دار ببارد، درختان مورب و رو به مرکز دیسک رشد کنند و در لبههای دیسک، عملاً زندگی غیرممکن باشد.
2. از بین رفتن اتمسفر
بدون وجود گرانش، زمین تخت قادر به حفظ لایهای از گازهای مختلف در اتمسفر نخواهد بود. نیروی گرانش، چیزی است که این لایه را در اطراف سیاره خاکی ما حفظ میکند. بدون این لایه حفاظتی، نور خورشید در فضا پراکنده نمیشود و در نتیجه آسمان به رنگ سیاه دیده خواهد شد (راستی، چرا آسمان را آبی میبینیم؟ در این مقاله، دلیل آبی بودن آسمان را توضیح دادهایم.)
از بین رفتن فشار اتمسفری، کل زمین تخت را در معرض خلاء فضا قرار میدهد و باعث میشود تمام آب روی سطح آن به جوش بیاید و تبخیر شود. بدون وجود آب، هرچیزی که روی زمین وجود داشته باشد بلافاصله در خلاء منجمد شده و به فنا میرود. تنها موجوداتی که میتوانند در چنین جهانی زندگی کنند و انجمن زمین تخت گرایان را زنده نگه دارند، باکتریهای بیهوازی اعماق اقیانوس مانند کیموسنتتیکها خواهند بود.
3. سردرگمی در مسیریابی
فرض کنید که موجودات میتوانستند به حول و قوه الهی، روی زمین تخت به زندگی خود ادامه دهند. اما در چنین جهانی، امکاناتی مانند GPS و ماهواره به هیچ عنوان عمل نمیکنند. ما برای مسیریابی، کسب اطلاعات مختلف، ارسال و دریافت آیتمها و هرچیزی که فکرش را بکنید به تکنولوژی موقعیت یابی و سیستمهای ناوبری ماهوارهای نیازمند هستیم. زمانی که گرانش روی زمین تخت همه چیز را به سمت مرکز دیسک بکشد، امکان گردش به دور زمین برای ماهوارهها وجود نخواهد داشت و در یک کلام، ارتباطات به کلی مختل خواهند شد.
4. سفرهای بیپایان
در دنیایی با یک زمین تخت، برخی سفرها بسیار بیشتر از چیزی که انتظارش را دارید طول خواهند کشید. این تنها به دلیل نبود GPS و امکانات مسیریابی نیست، بلکه در نقشه زمین (اگر به همین شکل که میشناسیم، باقی بماند) موقعیت اماکن مختلف به شدت از یکدیگر دور میشوند. طبق باور زمین تخت گرایان، وقتی قطب شمال در مرکز زمین قرار داشته باشد و قطب جنوب نیز دیواری عظیم دورتادور دیسک شکل بدهد، دیگر کسی نگران افتادن از لبه دیسک نخواهد بود. اما برای سفر از یک نقطه دیسک به نقطه دیگر، به جای دور زدن زمین بایستی مسافت خطی خیلی زیادی را یکسره پیمود.
تصور کنید در جهان زمین تخت، کسی بخواهد از استرالیا (در یک طرف نقشه زمین صاف) تا ایستگاه مک موردو در قطب جنوب (سمت دیگر نقشه) پرواز کند. برای این سفر باید از فراز قطب شمال عبور کند، امریکای شمالی و جنوبی را بگذراند تا به مقصد برسد. این سفر اگر بیشتر از 80 ساعت نشود، کمتر نخواهد شد.
5. نبود شفق قطبی و جزغاله شدن زمین
در زمین گرد، فلزات مذابی که به دور هسته زمین میگردند یک میدان مغناطیسی عظیم به وجود میآورند و از قطب شمال تا جنوب، در مقابل طوفانهای خورشیدی از زمین حفاظت میکنند. اما در نظریه زمین تخت، این میدان مغناطیسی دیگر وجود نخواهد داشت. در چنین وضعیتی ذرات خورشیدی نه تنها دفع نمیشدند و به صورت شفق قطبی درنمیآمدند، بلکه مستقیماً به اکسیژن موجود در سطح زمین برخورد میکردند. در نتیجه، انرژی وحشتناک حاصل از این برخورد به همراه بادهای خورشیدی و تابش اشعههای سوزاننده، زمین را به شدت داغ و غیرقابل زیست میساخت.
جمع بندی
با وجود تمام ادعاهایی که توسط انجمن زمین تخت گرایان مطرح میشود، کافیست نگاهی به آرشیو زیبای ناسا از تصاویر زمین بیندازید تا به گرد بودن آن پی ببرید. ناسا خیلی باید بیکار و شدیداً پایبند به فریب دادن مردم باشد که چنین آرشیو عظیمی تهیه کند!
حتی اگر ناسا را دروغگو فرض کنیم، شواهد و مدارک موجود در سایتهای ایستگاه فضایی روسی، آژانس هوایی ژاپن و چین نیز حرفهای فراوانی برای نقض نظریه زمین تخت دارند. مگر اینکه دست همه آنها در یک کاسه باشد و همگی با تمام قدرت مشغول شایعه پراکنی و فریب دنیا باشند.
زمین تخت گرایان متقاعد شدهاند که همه کشورها برای حفظ شایعه گرد بودن زمین، تنشهای سیاسی را کنار گذاشتهاند و در این دروغ بزرگ باهم همکاری دارند. اما کافیست نگاهی به شواهد و مدارکی مانند اعتدالین شب و روز بیندازید تا به بیاساس بودن ادعاهای زمین تخت گرایان پی ببرید.
نظر شما درباره تئوری زمین صاف چیست؟ آیا به این نظریه باور دارید؟ مشتاق شنیدن نظرات شما هستیم!
سؤالات متداول
اولین بار چه زمانی نظریه زمین تخت شکل گرفت؟
ریشههای ایده زمین تخت به دوران باستان باز میگردد. برخی از تمدنهای اولیه مانند یونانیان باستان و مصریان باستان به نوعی زمین تخت اعتقاد داشتند. با این حال، با گذشت زمان و جمعآوری شواهد علمی مبنی بر کروی بودن زمین، این ایده به طور گسترده رد شد.
در قرن نوزدهم، ایده زمین تخت دوباره توسط برخی از افراد احیا شد. این احیا تا به امروز ادامه داشته است و تعدادی از گروههای زمین تختباور در سراسر جهان وجود دارند. اما هیچ مدرک علمی معتبری برای حمایت از ادعای آنها وجود ندارد و اکثریت قریب به اتفاق دانشمندان معتقدند که زمین کروی است.
چرا برخی از مردم به زمین تخت بودن زمین اعتقاد دارند؟
دلایل مختلفی وجود دارد که چرا برخی از مردم ممکن است به زمین تخت بودن زمین اعتقاد داشته باشند. برخی از این دلایل عبارتند از:
عدم اعتماد به علم و دانشمندان: برخی از افراد به طور کلی به علم و دانشمندان بیاعتماد هستند و ممکن است نظریههای توطئه مانند زمین تخت را به جای توضیحات علمی پذیرفته شده باور داشته باشند.
تمایل به باور چیزهای غیرمعمول یا عجیب: برخی از افراد از باور چیزهایی که با باورهای رایج متفاوت است لذت میبرند و ممکن است به نظریههای توطئه مانند زمین تخت به عنوان راهی برای متمایز شدن از دیگران کشیده شوند.
فقدان تفکر انتقادی: برخی از افراد ممکن است مهارتهای تفکر انتقادی لازم برای ارزیابی شواهد و تشخیص اطلاعات نادرست از اطلاعات صحیح را نداشته باشند.
نظریه زمین تخت طبق چه مدارکی رد میشود؟
مشاهده مستقیم: فضانوردان، مسافران و حتی مردم عادی با بالن یا هواپیما در ارتفاعات بالا، انحنای زمین را مشاهده کردهاند.
عکسها و فیلمها: تصاویر و فیلمهای متعددی از فضا، از جمله ایستگاه فضایی بینالمللی، کروی بودن زمین را به وضوح نشان میدهند.
سایه زمین روی ماه: در طول ماهگرفتگی، سایه زمین روی ماه به وضوح گرد است.
محاسبات علمی: دانشمندان با استفاده از محاسبات ریاضی و هندسی، کروی بودن زمین را به طور دقیق ثابت کردهاند.