6 خاصیت ژل رویال: راز طول عمر و تندرستی با شاه انگبین
ژل رویال یا شاه انگبین، همانگونه که از نامش برمیآید توسط زنبورهای عسل برای پرورش لاروهای ملکه کندو ترشح می شود. خواص ژل رویال از زمان های قدیم به دلیل آثار منحصر به فردی که بر روی سلامتی داشته اند، مورد تحسین قرار گرفته اند.
در این مقاله از نجوافکت به خواص ژل رویال و تأثیر آن بر سلامتی، جوانسازی پوست، بهبود اختلالات متابولیک و کاربردهای آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
ژل رویال چیست؟
اگر تا به حال با کندوی زنبور عسل سروکار داشته اید (یا خودتان صاحب یکی بوده اید)، احتمالاً میدانید که زنبورهای عسل جامعهای پویا با هوشمندی فوق العاده دارند. زنبورعسل حشرهای اجتماعی است، به این معنی اعضای یک کندو با هم کار میکنند و برای زنده ماندن به یکدیگر وابسته هستند. در کندوی زنبورعسل، کارگران وظایف مختلفی بر عهده دارند. یکی از مهمترین کارهایی که زنبورهای کارگر بر عهده دارند، تولید ژل رویال برای پرورش نوزادان است.
طی دوره کوتاهی از دوران لاروی همه زنبورهای عسل، از ژل رویال برای تغذیه آنها استفاده میشود. استفاده از این ژل برای نوزادانی که در آینده به زنبور ملکه تبدیل خواهند شد، تا پایان دوره لاروی و خروج از سلول نوزادی ادامه دارد. خواص ژل رویال شامل ویژگیهای آنتی اکسیدانی، ضدالتهابی و آنتی بیوتیکی است و با ترکیب مغذی سرشاری که دارد، امکان رشد و بلوغ کامل را برای نوزادان ملکه فراهم میکند.
خواص ژل رویال برای سلامتی
این ماده شیرین و چسبناک که ظاهری شبیه شیر غلیظ دارد، سرشار از پروتئین، ویتامین، مواد معدنی ضروری و اسیدهای چرب است. این ترکیب، ژل رویال را به یک تقویت کننده طبیعی انرژی تبدیل می کند. علاوه بر این، فواید شاه انگبین خصوصیات ضد التهابی نیز دارد که آن را در درمان انواع بیماری های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس موثر میسازد.
1. سرشار از انواع مواد مغذی
از آنجایی که ژل رویال برای تغذیه زنبورهای داخل کندوی زنبور عسل استفاده میشود، درک ترکیب این مایع سرشار از پروتئین بسیار مهم است. طبق تحقیقات منتشر شده در ScienceDirect.com، ژل رویال ترکیبی پیچیده است که از آب (50-60٪)، پروتئین (18٪)، کربوهیدرات (15٪)، مواد معدنی، اسیدهای آمینه آزاد و سایر ترکیبات کوچکتر تشکیل میشود. همچنین خاطرنشان شده که ژل رویال یکی از غنیترین محصولات طبیعی از نظر اسیدهای آمینه آزاد بوده و حاوی حداقل هشت اسید آمینه ضروری است.
ترکیب شیمیایی کامل ژل رویال ناشناخته است، اما تصور می شود که اثرات مثبت خواص ژل رویال بر سلامتی ناشی از پروتئینها و اسیدهای چرب منحصر به فرد همین ترکیب باشد.
چربیهای مفید شامل 9 گلیکوپروتئین است که در مجموع به عنوان پروتئینهای اصلی ژل رویال (MRJPs) شناخته میشوند. به علاوه دو اسید چرب ترانس-10-هیدروکسی-2-دسنوئیک اسید، و 10-هیدروکسی دکانوئیک اسید نیز در فواید شاه انگبین نقش به سزایی دارند.
برخی از ویتامین های موجود در ژل رویال عبارتند از:
- تیامین (B1)
- ریبوفلاوین (B2)
- اسید پانتوتنیک (B5)
- پیریدوکسین (B6)
- نیاسین (B3)
- اسید فولیک (B9)
- اینوزیتول (B8)
- بیوتین (B7)
این مواد مغذی ممکن است در خواص ژل رویال برای سلامتی انسان نیز تأثیر به سزایی داشته باشند. البته برای اثبات این امر، بایستی تحقیقات بیشتری در ارتباط با خاصیتهای این ماده منحصر به فرد انجام شود.
2. اثرات بالقوه آنتی اکسیدانی و ضد التهابی
در بسیاری از منابع، کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو نیز از جمله خواص ژل رویال برشمرده شده اند.
طی مطالعات متعدد در شرایط آزمایشگاهی و روی حیوانات، به نظر میرسد که اسیدهای چرب و ترکیبات فنلی موجود در ژل رویال، اثر آنتی اکسیدانی قوی از خود نشان داده و برای مقابله با مولکولهای مضر رادیکال آزاد مناسب باشند.
علاوه بر این، چندین مطالعه در شرایط آزمایشگاهی نشان داده که در سلول های ایمنی تحت درمان با ژل رویال، میزان میزان آزادسازی مواد شیمیایی پیش التهابی کاهش یافته است. بنابر این نتایج، شاید بتوان تأثیر ژل رویال برای پوست را معتبر دانست.
این نتایج امیدوارکننده هستند، اما هنوز نتایج قطعی حاصل از مطالعات انسانی وجود ندارد که بتوان با اطمینان خواص ژل رویال به عنوان آنتی اکسیدانی طبیعی را تایید کرد. برای نتیجه گیری قطعی در مورد درمان التهاب با ژل رویال به دادههای بیشتری نیاز است.
3. تأثیر بالقوه برای کاهش خطر بیماری قلبی
هم مطالعات حیوانی و هم انسانی نشان می دهد که خواص ژل رویال ممکن است به طور مثبتی بر سطح کلسترول تأثیر بگذارد و در نتیجه خطر بیماری قلبی را کاهش دهد.
اگرچه مکانیسم دقیقش نامشخص است، اما مشاهده شده که پروتئینهای خاصی در ژل رویال وجود دارند که به طور بالقوه به کاهش کلسترول کمک میکنند.
طی یک مطالعه انسانی یک ماهه، در افرادی که روزانه حدود 3 گرم ژل رویال مصرف میکردند، کاهش 11 و 4 درصدی سطح کلسترول کلی و کلسترول بد LDL مشاهده شد.
4. تأثیر بالقوه در بهبود زخم و ترمیم پوست
خواص ژل رویال برای پوست (هم به صورت خوراکی و هم به صورت موضعی) ممکن است به بهبود زخم و سایر بیماریهای التهابی پوست کمک کند. به علاوه، آثار ضدباکتریایی در فواید شاه انگبین مشاهده شده که میتواند به ضدعفونی سازی زخمها کمک کرده و از آلوده شدن آنها به پاتوژنهای فرصت طلب جلوگیری کند.
طی یک مطالعه حیوانی، مشاهده شد هنگام استفاده از مکمل عصاره ژل رویال در موشهای گروه آزمایشی، میزان تولید کلاژن افزایش مییابد. این پروتئین ساختاری، برای ترمیم و انعطاف پذیری پوست نقش به سزایی دارد.
یک مطالعه در شرایط آزمایشی نشان داد که استفاده از ژل رویال روی سلولهای انسانی میتواند به طور قابل توجهی ظرفیت ترمیم بافت را افزایش بدهد.
برعکس، در یک مطالعه انسانی جدیدتر هیچ تفاوتی در بهبود زخم بین گروه کنترل و شرکتکنندگانی که زخم پای دیابتی را به صورت موضعی با ژل رویال درمان میکردند، مشاهده نشد.
در نهایت، تحقیقات بیشتری در مورد اثرات ژل رویال بر بهبود زخم و ترمیم بافت مورد نیاز است.
5. فواید شاه انگبین برای بهبود عملکرد مغز
از جمله خواص ژل رویال که تا کنون گزارش شده، میتوان به پتانسیل آن برای بهبود عملکرد مغزی (روانی و جسمی) اشاره کرد. یک مطالعه نشان داد موشهای تحت تنش محیطی که روزانه مقدار مشخصی ژل رویال دریافت میکردند، سطوح پایینتری از هورمونهای استرس را تولید کرده و سیستم عصبی مرکزی قویتری نسبت به گروه شاهد داشتند.
مطالعه حیوانی دیگری نشان داد که استفاده از مکمل ژل رویال در رژیم موشها، میتواند از انباشتگی رسوبات شیمیایی خاص در مغز جلوگیری نموده و از بیماری آلزایمر پیشگیری نماید.
بیشتر این مطالعات، اثر محافظتی بر روی مغز و بافت عصبی را به فعالیت آنتی اکسیدانی در خواص ژل رویال نسبت میدهند. اگرچه این داده ها دلگرم کننده هستند، اما تحقیقات انسانی بیشتری موردنیازخواهند بود تا بتوانیم اظهارنظر قطعی نماییم.
6. ژل رویال و کاهش وزن
تحقیقات نشان میدهد که ژل رویال ممکن است به کاهش وزن کمک کند. در یک مطالعه، شرکت کنندگانی که روزانه 1 گرم ژل رویال مصرف کردند، در مقایسه با گروهی که دارونما (پلاسیبو) مصرف کرده بودند، کاهش وزن بیشتری را تجربه نمودند. همچنین، شرکت کنندگان گروه آزمایشی ژل رویال کاهش درصد چربی بدن و بهبود حساسیت به انسولین مناسبتری نیز داشتند.
ژل رویال حاوی ترکیباتی است که ممکن است به کاهش وزن کمک کند. این ترکیبات عبارتند از:
- اسیدهای چرب امگا 3: اسیدهای چرب امگا 3 می توانند به کاهش التهاب و افزایش متابولیسم کمک کنند.
- پروتین: پروتئین می تواند به شما کمک کند تا احساس سیری کنید و کمتر غذا بخورید.
- مغذی های آنتی اکسیدانی: آنتی اکسیدان ها می توانند به کاهش التهاب و بهبود عملکرد تیروئید کمک کنند.
با این حال، تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است تا اثرات طولانی مدت ژل رویال بر کاهش وزن مشخص شود.
دوز مصرف ژل رویال
مکملهای غذایی مانند داروهای مرسوم تحت آزمایش و نظارتهای ارگان سازمان غذا و دارو قرار نمیگیرند؛ به عبارت دیگر معمولاً ایمنی و اثربخشی آنها قبل از عرضه محصولات به بازار، طی آزمایشهای دقیق و معیارهای استاندارد تایید نمیشوند. در صورت امکان، مکملی را انتخاب کنید که توسط شخص ثالث مورد اعتماد آزمایش شده و توزیع کننده معتبری نیز نسبت به فروش آن اقدام کرده باشد.
با این حال، حتی اگر مکملها توسط شخص ثالث آزمایش شده باشند، بازهم بدان معنا نیست که لزوماً برای همه بی خطر باشند یا به طور کلی موثر واقع شوند. بنابراین، پیش از مصرف هرگونه مکمل حتماً با پزشک خود مشورت کنید. به علاوه، بایستی وضعیت و احتمال تداخل مکمل با داروها و سایر مکملهایی که تحت نظارت متخصص مصرف میکنید نیز بررسی شود.
ژل رویال در آزمایشات بالینی در دوزهای 1000 تا 3000 میلی گرم در روز (بسته به تجویز) مورد استفاده قرار گرفته است. برای مثال، 1000 میلی گرم روزانه به مدت هشت هفته برای کمک به علائم یائسگی مورد مطالعه قرار گرفت. در پژوهش دیگری دوز روزانه 3600 میلی گرم به مدت دو سال برای افراد تحت همودیالیز استفاده شده است.
برای تعیین دز مناسب مصرف روزانه ژل رویال حتماً به پزشک متخصص تغذیه یا داروساز مراجعه نمایید.
عوارض احتمالی ژل رویال
ژل رویال به طور کلی در صورت استفاده مناسب، بی خطر و قابل تحمل است. با این حال، مصرف مکملهای ژل رویال یا استفاده موضعی آن روی پوست ممکن است عوارض جانبی بالقوهای ایجاد کند.
ژل رویال باعث ایجاد واکنشهای آلرژیک در برخی افراد میشود، از علائم خفیف تنفسی گرفته تا مشکلات قلبی عروقی و مرگ. پروتئینهای ژل رویال میتوانند باعث واکنشهای آلرژیک شوند که معمولاً در عرض چند دقیقه پس از مصرف مکمل ظاهر خواهند شد. احتمال ابتلا به این اختلالات در افراد مبتلا به آسم یا بیماریهای پوستی مانند اگزما بیشتر است.
- در صورت داشتن یک واکنش آلرژیک شدید (خارش، کهیر، تنگی نفس) به پزشک مراجعه کنید.
- اگر به ژل رویال، گرده گیاهان یا عسل حساسیت دارید، از مصرف ژل رویال اجتناب کنید.
سایر عوارض جانبی ژل رویال ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بثورات پوستی؛
- سرفه؛
- اسهال خونی؛
- ناراحتی معده.
اگر بعد از مصرف ژل رویال واکنش آلرژیک شدید داشتید یا علائمتان جدی بود، با اورژانس تماس بگیرید و فورا کمک پزشکی دریافت کنید.
تداخل
ژل رویال ممکن است با داروهای زیر تداخل داشته باشد:
- داروهای شیمی درمانی. اگر این داروها همراه با ژل رویال مصرف شوند، ممکن است اثر شیمی درمانی افزایش یابد یا عوارض جانبی آن تخفیف پیدا کنند. به هر حال در این مورد حتماً با پزشک معالج مشورت کنید.
- وارفارین رقیق کننده خون. امکان دارد ژل رویال موجب اختلال در انعقاد خون شده و در صورت بروز خونریزی، روی بند آمدن آن اثر منفی داشته باشد.
- درمانهای هورمونی. ژل رویال ممکن است سطح استروژن و هورمون DHEA-S را افزایش دهد و با برخی از درمانهای هورمونی تداخل داشته باشد.
- داروهای دیابت. ممکن است اثربخشی داروهای دیابت را افزایش بدهد یا عوارض جانبی مانند قند خون پایین (هیپوگلیسمی) دربر داشته باشد.
موارد احتیاط در مصرف ژل رویال
هنگام استفاده از ژل رویال موارد احتیاطی زیر را رعایت کنید.
- واکنش آلرژیک شدید: در صورت داشتن حساسیت شناخته شده به ژل رویال یا مواد تشکیل دهنده آن، از مصرف آن اجتناب کنید.
- بارداری: مصرف ژل رویال در دوران بارداری توصیه نمیشود.
- شیردهی: مصرف ژل رویال در دوران شیردهی توصیه نمیشود.
- کودکان: مصرف ژل رویال در کودکان توصیه نمیشود.
- شرایط مزمن: افراد مبتلا به آسم و اگزما باید محتاط باشند زیرا در معرض خطر واکنشهای آلرژیک به ژل رویال خواهند بود.
سخن آخر
زنبورها ژل رویال را به عنوان منبع تغذیه لارو و به خصوص نوزادان ملکه زنبور عسل ترشح میکنند. مشخص شده است که این ماده مغذی دارای اثرات ضد باکتری، ضد سرطانی و آنتی اکسیدانی است، اما تنها شواهد محدودی وجود دارد که استفاده از آن در انسان را تایید میکنند.
خطرناک ترین عارضه جانبی ژل رویال، آنافیلاکسی است. این واکنش آلرژیک خطرناک بیشتر در افراد مبتلا به آسم یا سابقه زنبور زدگی یا آلرژی به عسل دیده میشود.
مصرف ژل رویال ممکن است کلسترول را کاهش دهد، اثر مثبتی بر کاهش عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی داشته باشد، یا علائم سندرم پیش از قاعدگی را بهبود بخشد. اما برای اطمینان بیشتر از این موارد، به تحقیقات بیشتری نیاز خواهد بود.
سؤالات متداول
عوارض جانبی ژل رویال چیست؟
شایع ترین عوارض جانبی ژل رویال عبارتند از:
واکنش های آلرژیک (کهیر، خارش، تورم و مشکل در تنفس)
تحریک دستگاه گوارش: (حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست)
تغییر خلق و خو
مقدار مصرف ژل رویال در روز چقدر است؟
مقدار ایمن مصرف روزانه ژل رویال، تا سقف 1000 میلیگرم به صورت خوراکی اعلام شده است.
چگونه ژل رویال مصرف کنیم؟
ژل رویال را میتوان به صورت تازه، کپسول و مکمل مصرف کرد. برخی مصرف کنندگان، ژل رویال را با عسل مخلوط میکنند.
قیمت ژل رویال چقدر است؟
آخرین قیمت ژل رویال در بازار طی سال 1402، به طور میانگین گرمی 25 هزارتومان برآورد شده است.
آیا ژل رویال برای همه افراد مفید است؟
خیر، ژل رویال ممکن است برای برخی افراد عوارض نامطلوبی ایجاد کند؛ از جمله:
افرادی که به محصولات زنبور عسل حساسیت دارند.
زنان باردار یا شیرده.
افرادی که به بیماری های دستگاه گوارش مبتلا هستند.
افرادی که به مشکلات خلقی مبتلا هستند.
افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند.
افرادی که سابقه سرطان دارند.