خوراکی های شب یلدا کدامند؟ آشنایی با خوراکی های شب چله

قرن‌هاست که ایرانیان در سراسر جهان، شب یلدا را در آخرین شب پاییز و اولین روز زمستان جشن می‌گیرند. یکی از ارکان جدانشدنی جشن شب چله، خوراکی های شب یلدا هستند. در اکثر مناطق ایران و کشورهای همسایه، از جمله افغانستان، آذربایجان و ازبکستان، رسم است که اعضای خانواده و دوستان دور هم جمع می‌شوند و در کنار خواندن اشعار حافظ و نوشیدن چای، میوه‌های فصل و هندوانه نوش جان می‌کنند و تخمه می‎‌شکنند.

در مقاله امروز نجوافکت، همراه ما باشید تا نگاهی به 7 تا از خوراکی های شب یلدا بیندازیم. علاوه بر خوراکی‌های مشهوری مانند انار و هندوانه، انواع دیگری از غذای شب یلدا وجود دارند که فلسفه‌های مختلفی پشت آنها وجود دارد و دانستنش خالی از لطف نیست.

یلدا چیست؟

شب یلداT جشن انقلاب زمستانی است و طولانی ترین شب سال در فرهنگ پارسی برشمرده می‌شود. یلدا به معنای تولد است و به ولادت دوباره میترا اشاره دارد. میترا، ایزد نور و نماد نیکی در آیین زرتشتی باستان است. بنابراین شب یلدا در اصل جشن تولد دوباره خورشید و نور به حساب می‌آید و با انواع خوراکی های شب یلدا جشن گرفته می‌شود.

جشن شب یلدا به طور نمادین، به پایان تاریکی در طولانی‌ترین شب سال اشاره دارد، چون خورشید بر تاریکی می‌کوبد و آن را با خود می‌برد. در نتیجه ایرانی‌ها معتقدند که اگر در این شب در خانه کنار عزیزان و خانواده‌شان بمانند، خوش اقبال خواهند بود. ایرانیان باستان بعد از میل انواع تنقلات شب چله، در کنار خانواده و اقوام تا صبح بیدار می‌نشستند تا ارواح خبیثه و شیاطین، با ظهور نور سپیده دم از آنها دور شوند.

خوراکی های شب یلدا: 7 تنقلات شب چله که نباید از دست بدهید!

به‌طور سنتی، ایرانی‌ها در شب یلدا با میوه‌هایی مانند انار، هندوانه، خرمالو، سنبل، خشکبار و آجیل، سفره‌هایشان را مزین می‌کنند. علاوه بر این، شیرینی‌هایی مانند باقلوا یا باسلق هم از خوراکی های شب یلدا هستند که از محبوبیت زیادی برخوردارند. و صد البته… هیچ مهمانی ایرانی نیست که بدون نوشیدن چای بچسبد!

همراه ما باشید تا به 7 مورد از تنقلات شب چله نگاهی داشته باشیم.

1. انار

این شب بدون انار، شب یلدا نمی‌شود. انار به عنوان یکی از میوه‌های بومی ایران که بهترین نوعش در رفسنجان و شیراز پرورش داده می‌شود، یکی از خوراکی های شب یلدا است که به هیچ عنوان نباید از قلم بیفتد. علاوه بر این، انار نماد چرخه زندگی است.

در شب یلدا خوردن یک کاسه انار یاقوتی براق دل هر کسی را می‌برد. در برخی از خانوارها، ایرانی‌ها ترجیح می‌دهند در هنگام سرو، کمی گلپر هم روی دانه‌های انار بپاشند. اعتقاد بر این است که گلپر، طبیعت سرد انار را متعادل می‌کند و می‌تواند از نفخ و ناراحتی در معده جلوگیری کند.

2. خرمالو

عشق دیرینه ایرانیان با میوه شیرین و رسیده خرمالو در شب یلدا به وضوح نمایان می‌شود. خرمالوهای نارنجی براق یکی از اصلی ترین خوراکی های شب یلدا هستند. برخی انتخاب می‌کنند که خرمالو را به چهار قسمت برش دهند و از گوشت شیرین همراه با پوستش لذت ببرند. از سوی دیگر، برخی دیگر دوست دارند پوست خرمالو را بگیرند و تنها گوشت آن را نوش جان کنند. در هر صورت، فلسفه خوردن خرمالو در شب یلدا این است که شیرینی بدن در طی زمستان تأمین شود.

3. هندوانه

هندوانه یکی دیگر از میوه‌های قرمز رنگ شب یلدا است. هندوانه نماد سلامتی و تندرستی برشمرده می‌شود و مردم با خوردن آن، بابت تمام نعمات از مادر زمین و خدای بخشنده شکرگزاری می‌کنند. ایرانی‌ها در این شب، هندوانه میل می‌کنند تا بدن خود را در برابر سرمای زمستانی که در پیش است ایمن کنند.

البته بعضی هم وطنان به خاطر طبع سرد هندوانه و رطوبت زیاد آن، کدوحلوایی را جایگزین می‌کنند. به هر صورت، کدوحلوایی پخته و شیرین به همراه شیره انگور و گردو هم در خوشمزگی دست کمی از هندوانه ندارد!

4. ازگیل

این میوه بومی ایران، آسیای جنوب غربی و جنوب شرقی اروپاست. ازگیل به عنوان یکی از خوراکی های شب یلدا، زمانی خورده می‌شود که رسیده و به مدت حداقل دوهفته داخل ترکیب سرکه و آب نمک نگهداری شده باشد. به این ترتیب اسیدیته میوه کاملاً از بین می‌رود. پوست آن چروک می‌شود و گوشت میانی، به رنگ قهوه ای رنگ درمی‌آید و طعم شیرینی پیدا می‌کند. هم وطنان، به خصوص اهالی استان‌های شمالی، این میوه باستانی را در شب یلدا و در اواخر پاییز و زمستان که فصل آن است می‌خورند.

5. میوه خشک و آجیل شب یلدا

رسم بر این است که در شب یلدا باید حتماً یک مشت میوه خشک، تخمه و آجیل خورد. ایرانیان بر این باورند که اجیل نماد رفاه و ثروت است و طبع گرم آن، از سردی و رطوبت بدن در طی زمستان جلوگیری می‌کند. به علاوه، آجیل یلدا یکی از اقلام مهم سینی خوراکی شب یلدا برای عروس به حساب می‌آید که خانواده‌های ایرانی، برای زوج‌های جوان هدیه می‌برند.
با این اوصاف، یک مشت آجیل مشکل گشا همیشه به عنوان پیشکشی برای حل مسائل محسوب می‌شود.

6. شیرینی شب یلدا

محبوب‌ترین خوراکی شب یلدا برای کودکان، انواع شیرینی‌های آن است! یلدا که نزدیک می‌شود، انواع شیرینی‌ها و خوراکی های شب یلدا را می‌توانید در یک خانه ایرانی پیدا کنید. ما در خاورمیانه، متنوع‌ترین انواع شیرینیجات سنتی را داریم. از این رو انواع شیرینی‌ها، به خصوص باسلق گردویی، باقلوا و پشمک به عنوان یکی از پرطرفدارترین تنقلات شب چله در بازار سراسر کشور به فروش می‌رسند. اغلب ایرانی‌ها در مناسبت‌های سنتی، نوع خاصی از شیرینی‌ها را سرو می‌کنند.

باسلق یکی از شیرینی‌های معمول و محبوب یلداست که بافتی نرم دارد و با نشاسته تهیه می‌شود. گلاب، هل آسیاب شده و زعفران دم کرده، عطر و بوی نوستالژیکی به این شیرینی سنتی می‌بخشند. پسته، بادام شیرین، گلبرگ‌های گل خشک و آجیل هم برای زیبا و لذیذ شدن بیشتر، در تهیه باسلق به کار می‌روند.

غذای شب یلدا در خانواده: دلمه برگ مو

هر خانواده ایرانی بسته به منطقه و قومیتش، یکی از غذاهای شب یلدا در قدیم را تهیه می‌کند و اعضا دور هم، از صرف شامی خوشمزه لذت می‌برند. یکی از غذاهای شب یلدا در قدیم که در استان‌های آذری زبان رواج زیادی دارد، دلمه برگ مو است. این غذا در استان‌های شمالی و شمال غرب کشور تهیه می‌شود و عطر و طعم بی‌نظیرش، یادآور خاطرات کودکی بسیاری از ماست.

یکی از غذاهای محبوب در خانواده آذری ما، دلمه برگ مو است که در شب یلدا تهیه می‌کنیم. عطر سبزی دلمه به همراه ترشی دلچسب برگ مو و طعم ملسی که همراه شیره انگور پیدا می‌کند، تبدیل به خاطره نوستالژیک ما از شب‌های یلدا زیر کرسی داغ خانه پدربزرگ شده است. این شام بسیار سبک و خوشمزه، باعث می‌شود برای حمله به خوراکی‌های شب یلدا به اندازه کافی جا داشته باشیم!

سخن آخر

یلدا جشن انقلاب زمستانی ایرانی است که از هزاران سال پیش تا به امروز، جشن گرفته می‌شود. صدها سال بعد، فرزندان این مرز و بوم همچنان به رسوم باستانی پایبند خواهند بود و به غنای تاریخ کشور خود افتخار خواهند کرد.

انواع خوراکی های شب یلدا و غذاهای یلدایی، فلسفه‌های خاص خودشان را دارند. امیدواریم یلدایی به سرخی انار، شیرینی هندوانه و گرمای کرسی داشته باشید و حضرت حافظ فال نیکی به شما هدیه بدهد!

سؤالات متداول

مطالب مرتبط:

20 فیلم سینمایی برای شب یلدا؛ لیست فیلم های سینمایی مناسب شب یلدا تزیین سفره شب یلدا و نحوه سفره آرایی جذاب در شب طولانی سال برترین خواننده های زن خارجی | خوش صدا ترین خواننده های زن خارجی کدامند؟ بهترین مانگاها | جذاب ترین مانگاهای قرن که باید قبل از مرگ بخوانید بهترین خواننده های راک جهان | با 10 بهترین خواننده های راک خارجی آشنا شوید! بهترین بازی های کامپیوتری کدامند؟ | 15 بازی برتر PC در قرن 21 بهترین انیمه های 2023 | بهترین انیمه های ۲۰۲۳ که نباید از دست بدهید بهترین انیمه های ترسناک | 10 انیمه ترسناکی که شما را از خواب می اندازند!