بهترین انیمه های میازاکی: معرفی آثار برتر پادشاه انیمه دنیا

در این مقاله از نجوافکت، نگاهی به زندگینامه و بهترین انیمه های میازاکی خواهیم داشت. آثاری که از پنج دهه پیش تا به امروز، خاطره‌ساز لحظه‌های ما بوده‌اند، همراه با آنها خندیده‌ایم و اشک ریخته‌ایم.

هایائو میازاکی کیست؟

شاید والدین هایائو میازاکی زمانی که او در پنجم ژانویه 1941 متولد شد، تصور نمی‌کردند فرزندشان روزی به یکی از بزرگترین هنرمندان مانگا و انیمه تبدیل شود و مردم سراسر دنیا، کارگردانی آثار افسانه‌ای او را بپرستند.

پدر او، کاتسوجی میازاکی، یکی از کارکنان کمپانی خدمات هواپیمایی میازاکی بود که در طی جنگ جهانی دوم، وظیفه ساخت سکان‌های مخصوص جت‌های جنگنده را بر عهده داشت. پدر خانواده با وجود اینکه سررشته‌ای از هنر نداشت، اما علاقه وافری به طراحی نشان می‌داد و شاید همین امر، جرقه ذوق هنری هایائو بوده باشد. کاتسوجی در اواسط دهه 40 میلادی، از سمتش در ارتش سلطنتی ژاپن استعفا داد تا مراقب همسر و فرزندش باشد. سالها پس از فوت پدر، میازاکی طی یک مصاحبه اعتراف کرد که احساس می‌کند روحیه آنارشیست و بی‌باکی‌اش برای پرداختن به مفاهیم جنجال برانگیز را از پدرش به ارث برده است.

صمیمی‌ترین ارتباط در خانواده، بین هایائو و مادرش یوشیکو بود که به گفته خود او، الهام بخش بسیاری از شخصیت‌هایش بوده است. میازاکی مادرش را زنی «مستقل، سختگیر و زیرک» توصیف می‌کند که هنجارهای پذیرفته شده در جامعه را زیر سوال می‌برد و بیمی از بیان آزادانه نظرش نداشت. یوشیکو از سال 1947 تا 1955 از سل نخاعی رنج می‌برد و در سال 1983 در سن 72 سالگی چشم از جهان فروبست.

اولین خاطرات عمر میازاکی، آمیخته به صحنه‌های جنگ و شهرهای بمب زده هستند. خانواده او در طی سال‌های 1944 تا 1946، از شر بمبارانی که تمامی نداشت مدام درحال نقل مکان بودند. این حوادث، اثری عمیق روی میازاکی داشته اند که در آثار امروز او، می‌توان رگه‌های این تروما را مشاهده کرد.

میازاکی در نوجوانی و ابتدای دوره دبیرستان، تصمیم داشت در آینده به عنوان مانگاکا مشغول به کار شود. اما طولی نکشید که متوجه شد چندان علاقه ای به طراحی انسان‌ها ندارد. در عوض، چندین سال انواع و اقسام طرح‌ها را از مدل‌های هواپیما، تانک و کشتی‌های جنگی می‌زد. هنرمندانی از جمله تتسوجی فوکوشیما و اوسامو تزوکا (خالق اسطوره‌ای Astro Boy و Dororo)، الهام بخش میازاکی نوجوان بودند.

اولین تجربه هایائو میازاکی در عرصه انیمیشن، با Toei Animation رقم خورد. او به عنوان یک هنرمند پاره وقت، در انیمیشن سفرهای گالیور کارش را شروع کرد و فرصتی یافت تا ایده‌های خود را به اجرا بگذارد. طی یک دهه بعدی، میازاکی در پروژه‌های مختلف همکاری داشت و بالاخره در سال 1979 اولین انیمه سینمایی خود یعنی Lupin III: The Castle of Cagliostro را ساخت. بعد از موفقیت دومین اثرش، Nausicaä of the Valley of the Wind، همراه با کارگردان چیره دست همکارش ایسائو تاکاهاتا (خالق فیلم مدفن کرم‌های شب‌تاب) استودیوی محبوب جیبلی را تأسیس کرد.

انتشار انیمه سینمایی شاهزاده مونونوکه در سال 1997 شهرتی بی نظیر برای استودیو جیبلی به همراه داشت. میازاکی برای دومین بار با فیلم شهر اشباح (Spirited Away) بار دیگر تحسین جهانیان را برانگیخت. کارگردانان نام آوری از جمله وس اندرسون، جیمز کامرون، استیون اشپیلبرگ و گیلرمو دل تورو، خلاقیت و جسارت میازاکی را ستوده اند و اظهار داشته اند که در آثار خود، از او الهام گرفته اند.

مضمون بسیاری از فیلم های هایائو میازاکی، مفاهیم ساده و در عین حال عمیقی که جوهره زندگی را دربر دارند به تصویر می‌کشد. میازاکی در انیمه‌های خود از ارتباط انسان با طبیعت و با تکنولوژی می‌گوید، از دشواری‌هایی که برای حفظ صلح وجود دارد، و از دخترانی مستقل و مصممی که با قدرت، برای تغییر دنیای اطرافشان به پیش می‌روند.

لیست انیمه های میازاکی

در لیست انیمه های هایائو میازاکی، هیچ انیمه بدی وجود ندارد. تنها می‌شود گفت برخی «عالی» هستند و برخی دیگر، «شاهکار». در لیست امروز، نگاهی به بهترین آثار میازاکی خواهیم داشت. برای یک خاطره‌بازی شیرین، همراه ما باشید.

12. انیمه پورکو روسو (Porco Rosso)

• سال ساخت: 1992
• امتیاز IMDb: نمره 7.7
• رده سنی: تمامی سنین
• ژانر: ماجراجویی، کمدی، فانتزی
• مدت زمان: 94 دقیقه

شاید یکی از بهترین انیمه های هایائو میازاکی که طرفداران کم سن و سالش چندان آشنایی با آن نداشته باشند، Porco Rosso باشد. جالب است بدانید میازاکی نام این سینمایی را از نوشته‌ای روی یک کلاه الهام گرفته است.

داستان انیمه پورکو روسو درباره یک خلبان جت جنگنده در جنگ جهانی اول است که در پی یک نفرین، تبدیل به خوک می‌شود. در داستان این انیمه، ماجراجویی‌های این خلبان را در طی سال‌های پس از جنگ می‌بینیم که به عنوان یک شکارچی جایزه بگیر کار می‌کند. طنز خاص و اکشن صحنه‌های نبرد هوایی در این سینمایی، پورکو روسو را به یکی از به یاد ماندنی‌ترین و بهترین انیمه های میازاکی تبدیل کرده اند.

11. انیمه قلعه کاگلیوسترو (The Castle of Cagliostro)

• سال ساخت: 1979
• امتیاز IMDb: نمره 7.6
• رده سنی: تمامی سنین
• ژانر: اکشن، ماجراجویی، کمدی
• مدت زمان: 100 دقیقه

انیمه قلعه کاگلیوسترو که با نام Lupin III: The Castle of Cagliostro هم شناخته می‌شود، از جمله سینمایی‌های مشهور در ژاپن به حساب می‌آید که انیمه سریالی و مانگای آن نیز طرفداران فراوانی دارد. این انیمه، اولین انیمه میازاکی است که به طور مستقل ساخته شده و حس و حال کلاسیک و نوستالژیک خاصی دارد. طنز این انیمیشن که متعلق به 40 سال پیش است، هنوز هم جذابیتش را حفظ کرده و المان‌های ماجراجویانه، معمایی و هیجان انگیزش مخاطبان را مجذوب خود می‌کنند. داستان این سینمایی، درباره سارق کارکشته‌ای است که می‌کوشد یک گنج عظیم را برباید.

10. انیمه پونیو (Ponyo)

• سال ساخت: 2008
• امتیاز IMDb: نمره 7.6
• رده سنی: تمامی سنین
• ژانر: ماجراجویی، کمدی، فانتزی
• مدت زمان: 101 دقیقه

اگر متولد دهه هشتاد هستید، بدون شک با پونیو خاطره‌ دارید. سینمایی پونیو یکی از ملایم‌تربن انیمه های هایائو میازاکی است که نسبت به سایر آثارش، فضای کودک‌پسندتری دارد. این سینمایی فانتزی خوش آب و رنگ، درباره پسرکی پنج ساله به نام سوسوکه است که در یک شهرک ساحلی همراه مادرش زندگی می‌کند. روزی به موجودی برمی‌خورد که ابتدا تصور می‌کند چیزی بیش از یک ماهی گلی کوچولو نباشد، اما به تدریج پی می‌برد با یک موجود جادویی روبروست.

داستان این موجود بامزه (که سوسوکه اسمش را پونیو می‌گذارد)، بسیار فراتر از چیزی است که در نگاه اول به نظر می‌آید. او قدرتی دارد که به وسیله آن می‌تواند جهان را تغییر دهد (یا حتی باعث نابودی آن شود). فیلم پونیو از جمله آثار شیرین هایائو میازاکی است که فضای سبک و ملایمش را حفظ می‌کند، و تماشای آن حس شیرینی به بیننده می‌بخشد. شاید به همین دلیل باشد که هایائو میزاکی پادشاه انیمه، از پونیو به عنوان مناسب‌ترین اثرش برای کودکان نام برده است.

9. انیمه پسرک و مرغ ماهی خوار (The Boy and The Heron)

• سال ساخت: 2023
• امتیاز IMDb: نمره 7.6
• رده سنی: +12
• ژانر: درام، ماجراجویی، فانتزی
• مدت زمان: 124 دقیقه

یک دهه بعد از اعلام بازنشستگی، این بار هایائو میازاکی با سینمایی «پسر و مرغ ماهیخوار» دوباره به صدر جدول برترنی انیمه‌ها بازگشته است. داستان این فیلم ترکیبی است از فانتزی، درام و ماجراجویی که نشان می‌دهد استاد بی بروبرگرد انیمه، در هشتاد سالگی اش سنگ تمام گذاشته و اندکی دریغ در خلاقیت را جایز ندانسته است. به گفته منتقدان، هایائو میازاکی با این فیلم، ریسک پرداختن به مفاهیم و ایده‎‌هایی که برخی از آنها حقیقتاً غیرمنتظره هستند را پذیرفته است.

داستان این انیمه جدید میازاکی حول سرگذشت پسری به نام ماهیتو روایت می‌شود که در دنیایی عجیب و فانتزی گونه زندگی می‌کند. او مادرش را در خردسالی از دست می‌دهد، و پدرش با خاله او ازدواج می‌کند. ماهیتو طی اتفاقات عجیبی که می‌افتد، با یک مرغ ماهیخوار سخنگو آشنا می‌شود که به او می‌گوید مادرش هنوز زنده است و منتظر اوست. به این ترتیب ماهیتو عزمش را جزم می‌کند تا به مرز دنیای زندگان و مردگان برود و به یاری مادرش بشتابد.

با وجود فانتزی کلاسیک جیبلی و ظاهر زنده و پرطراوت، انیمه «پسر و مرغ ماهیخوار» به مفاهیمی از جمله مرگ، میراث و سوگواری می‌پردازد. گرافیک فیلم مثل همیشه خیره کننده و زیباست، و بی شک زمان می‌برد تا به نکات مخفی در این فیلم پی ببریم.

8. انیمه باد بر می خیزد (The Wind Rises)

• سال ساخت: 2013
• امتیاز IMDb: نمره 7.8
• رده سنی: تمامی سنین
• ژانر: درام، زندگینامه‌ای، تاریخی
• مدت زمان: 126 دقیقه

در سال 2013 به نظر می‌رسید که فیلم «باد برمی‌خیزد» آخرین اثر هایائو میازاکی باشد، اما با انتشار فیلم «پسر و مرغ ماهیخوار» دیگر چنین نیست. سینمایی The Wind Rises نسبت به سایر انیمه های هایائو میازاکی، فضای جدی‌تری دارد و تداعی‌گر حس نوستالژی و احساسات یک کارگردان 70 ساله است.

داستان این انیمه سینمایی درباره جیرو هوریکوشی است که در طی جنگ جهانی دوم، مهندس مسئول طراحی بسیاری از جت‌های جنگنده ژاپن بود. با وجود اینکه کمتر اثری از فانتزی در این فیلم مشاهده می‌شود، اما در یک نگاه می‌توان پی برد که از ذهن استاد میازاکی تراویده و مهمان صفحه‌های نمایشگر ما شده است. این فیلم از عمق احساسی فراوان و انیمیشن فوق العاده زیبا برخوردار است و داستان سرایی بی عیب و نقص آن، جایی برای انتقاد باقی نمی‌گذارد.

7. انیمه سرویس تحویل کی کی (Kiki’s Delivery Service)

• سال ساخت: 1989
• امتیاز IMDb: نمره 7.8
• رده سنی: تمامی سنین
• ژانر: خانوادگی، فانتزی
• مدت زمان: 102 دقیقه

کیکی، جادوگر کوچکی است که برای اولین بار زندگی مستقلانه را تجربه می‌کند. او به تدریج متوجه می‌شود که این دنیا همیشه گل و بلبل نیست، حتی اگر قدرت‌های جادویی داشته باشد و یک جاروی پرنده هم دم دستش باشد. هر بیننده‌ای که در جوانی (و به خصوص بعد از فارغ التحصیلی) خوف و وحشت ورود به زندگی بزرگسالی را تجربه کرده و از خود پرسیده باشد «حالا باید چیکار کنم؟!» با فیلم Kiki’s Delivery Service ارتباط عمیقی برقرار می‌کند. روایت این عنوان از لیست انیمه های میازاکی در عین اینکه به درام و دشواری‌های زندگی می‎‌پردازد، با چاشنی کمدی ظریف و دوست داشتنی‌اش در دل مخاطب جا باز می‌کند.

6. انیمه قلعه ای در آسمان (Castle in The Sky)

• سال ساخت: 1986
• امتیاز IMDb: نمره 8
• رده سنی: تمامی سنین
• ژانر: ماجراجویی، خانوادگی، فانتزی
• مدت زمان: 124 دقیقه

اگر تا به حال مطمئن نبودید، الان شکی باقی نیست که میازاکی عزیز ما عاشق قلعه‌هاست! (از قلعه کاگلیوسترو گرفته تا قلعه متحرک هاول) به علاوه علاقه وافری به اشیای پرنده نیز دارد (پورکو روسو، باد برمی‌خیزد و کیکی را به یاد دارید؟).

ترکیب این دو علاقه هایائو میازاکی، می‌شود قلعه‌ای در آسمان. این سینمایی، یکی از بهترین فیلم‌های هیجان انگیز و فانتزی پادشاه انیمه است که یکی از برترین فیلم‌های سال 1986 هم به شمار می‌آید. داستان فیلم درباره مردمانی است که در جستجوی یک قلعه معلق در هوا هستند. داستان فیلم ماجراجویی‌های فوق العاده و گرافیکی خیره کننده دارد و بدون شک، تا ابد یکی از بهترین انیمه های میازاکی خواهد بود.

5. انیمه نائوشیکا از دره باد (Nausicaä of the Valley of the Wind)

• سال ساخت: 1984
• امتیاز IMDb: نمره 8
• رده سنی: تمامی سنین
• ژانر: ماجراجویی، علمی تخیلی، فانتزی، پسا آخرالزمانی
• مدت زمان: 117 دقیقه

سینمایی نائوسیکا از دره باد، اولین تجربه میازاکی در کارگردانی یک فیلم فانتزی بود و در فیلموگرافی آن خوش درخشید. تمام المان‌های فانتزی که در انیمه های هایائو میازاکی می‌بینیم، برای اولین بار در همین انیمه ظاهر شده‌اند. اگر اولین بار است که می‌خواهید یکی از آثار میازاکی را تماشا کنید، پیشنهاد می‌کنم با انیمه Nausicaä of the Valley of the Wind قدم به دنیای فانتزی و محشر استودیو جیبلی بگذارید.

در داستان فیلم، جنگ عظیمی رخ داده و تنها چند گروه روی زمین باقی مانده اند. درگیری‌هایی که بین بازماندگان رخ می‌دهند، ماجراهای هیجان انگیز فیلم «دره باد» را شکل می‌دهند. در این اثر از لیست انیمه های میازاکی، ارتباط بین انسان و محیط زیست به خوبی آشکار است.

4. انیمه همسایه من توتورو (My Neighbor Totoro)

• سال ساخت: 1988
• امتیاز IMDb: نمره 8.1
• رده سنی: تمامی سنین
• ژانر: کمدی، خانوادگی، فانتزی
• مدت زمان: 86 دقیقه

خیلی از طرفداران میازاکی، با انیمه «همسایه من توتورو» عاشق استودیو جیبلی و آثارش شده‌اند. این انیمه به عنوان یکی از بهترین انیمه های میازاکی، در سراسر دنیا شهرتی بی‌نظیر پیدا کرده و یک قدم از آثار افسانه‌ای هم فراتر رفته است. حتی اگر این فیلم را ندیده باشید، امکان ندارد با کاراکتر خپل و دوست داشتنی توتورو آشنا نباشید.

داستان انیمه، درباره دو دختر است که همراه پدرشان به یک خانه در حومه شهر نقل مکان می‌کنند. چیزی نمی‌گذرد که دخترها با ارواح جنگل آشنا می‌شوند و ماجراهای بی‌همتای فیلم رخ می‌دهند. فضای My Neighbor Totoro، جهان را از زاویه‌ای کودکانه به تصویر می‌کشد. حتی نمی‌توان تصور کرد که کسی «همسایه من توتورو» را ببیند و دوستش نداشته باشد.

3. انیمه قلعه متحرک هاول (Howl’s Moving Castle)

• سال ساخت: 2004
• امتیاز IMDb: نمره 8.2
• رده سنی: تمامی سنین
• ژانر: ماجراجویی، خانوادگی، فانتزی
• مدت زمان: 119 دقیقه

سومین فیلم هایائو میازاکی که با محوریت کانسپت قلعه ساخته شده، درام کلاسیک و رمانتیک قلعه متحرک هاول است. این اثر، ترکیبی فوق‌العاده قوی از فانتزی و ماجراجویی را مهمان نگاه بینندگان می‌کند. داستان درباره دختر جوانی است که طی یک نفرین، به زنی 90 ساله تبدیل می‌شود. برای شکستن این نفرین، با جادوگر عجیبی آشنا می‌شود که داخل یک قلعه زندگی می‌کند؛ اما نکته عجیب اینجاست که قلعه به نوعی یک موجود زنده است و روی پایه‌هایش حرکت می‌کند. قلعه متحرک هاول، به عنوان یکی از برترین انیمه های هایائو میازاکی شناخته شده. حتی با اینکه 20 سال از انتشارش می‌گذرد، هنوز هم در صدر محبوب‌ترین انیمه‌های قرن قرار دارد.

2. انیمه شاهزاده مونونوکه (Princess Mononoke)

• سال ساخت: 1997
• امتیاز IMDb: نمره 8.3
• رده سنی: تمامی سنین
• ژانر: اکشن، ماجراجویی، حماسی، تاریخی، فانتزی
• مدت زمان: 133 دقیقه

شاهزاده مونونوکه، تا به امروز طولانی‌ترین (و شاید حماسی‌ترین) انیمه هایائو میازاکی به حساب بیاید. درست مانند بسیاری از دیگر آثارش، داستان این فیلم هم درباره نفرینی است که شخصیت اصلی داستان باید از شر آن خلاص شود. به علاوه، طی روایتی اکشن و اندکی خشونت آمیز، به رابطه انسان و طبیعت می‌پردازد که شاید تماشای آن برای افراد زیر 14 سال مناسب نباشد.

شاهزاده مونونوکه روایت داستان آشیتاکا، آخرین شاهزاده قبیله امیشی است که با شاهزاده مونونوکه، دختری که با گرگ‌ها در جنگل روزگار می‎‌گذراند، آشنا می‌شود. آشیتاکا اصرار دارد که می‌توانند در کنار هم در این جهان زنگی کنند، و می‌کوشد این رویا را به حقیقت تبدیل کند. سینمایی شاهزاده مونونوکه، یکی از بهترین انیمه‌های سینمایی در دهه 90 به حساب می‌آمد و حتی امروزه هم از آن به عنوان یکی از برترین انیمه‌های سینمایی جهان نام برده می‌شود.

1. انیمه شهر اشباح (Spirited Away)

• سال ساخت: 2001
• امتیاز IMDb: نمره 8.6
• رده سنی: تمامی سنین
• ژانر: ماجراجویی، خانوادگی، فانتزی
• مدت زمان: 125 دقیقه

همیشه در هنگام رتبه بندی برترین آثار کارگردانان، نویسندگان و بازیگران به مشکل برمی‎‌خوریم و انتخاب سخت می‌شود. اما در مورد میازاکی عزیز، چنین نیست. سینمایی شهر اشباح یا Spirited Away، یقیناً لیاقت جایگاه اول در لیست بهترین آثار هایائو میازاکی را دارد. این شاهکار، مثل بمب در ژاپن صدا کرد و طی سال‌های 2002 تا 2003، تحسین تمام طرفداران انیمه در سراسر جهان را برانگیخت.

داستان شهر اشباح از بهترین انیمه های روانشناختی هایائو میازاکی، مخاطبان را همراه با شخصیت اصلی یعنی چیهیرو، به سفری عجیب در دنیایی دیگر می‌برد. چیهیرو که همه چیز، حتی نامش، از او دزدیده شده بایستی والدینش را از قلمرو اشباح نجات بدهد و از این جهان عجیب جان سالم به در ببرد. میازاکی در این سینمایی ثابت کرد که سبک هنر او، یک پله از سایر هنرمندان بالاتر است. داستان شهر اشباح با وجود لایه‌های عمیق و نکات تکان دهنده‌ای که دربر دارد، استادانه و با ظرافت از نگاه یک کودک بیان شده تا حس همدلی بیشتری را در مخاطبان برانگیزد.

کلام آخر

فکرش را که می‌کنید، واقعاً خوش شانس هستیم که در دوره‌ای همزمان با استاد هایائو میازاکی زندگی می‌کنیم و می‌توانیم از تماشای آثار او لذت ببریم! انیمه‌های استودیو جیبلی، محدود به یک روایت سحرآمیز و سرگذشت بچه‌هایی که با سرسختی قدم در زندگی می‌گذارند نیست. در تک تک آثار میازاکی نکات ظریفی نهفته شده که ارزش اندیشیدن را دارند، از ارتباط با جهان اطرافمان گرفته تا ذات انسانی که می‎‌تواند به عرش صعود کند یا از فرش پست‌تر برود. انیمه مورد علاقه شما در میان بهترین انیمه های میازاکی کدام است؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید!

سوالات متداول

ترین هاافراد مشهورسرگرمیفیلم و سریالمحبوب ترین هامنتخب سردبیر